Umowa darowizny naruszająca dobro dziecka

Darowizna w trakcie postępowania o zasądzenie alimentów na rzecz dzieci

„Dokonanie darowizny w trakcie trwającego postępowania o zasądzenie alimentów na rzecz dzieci, jak również w trakcie postępowania karnego o przestępstwo znęcania się nad rodziną, wskazuje jednoznacznie na sprzeczność czynności prawnej z zasadami współżycia społecznego ze względu na świadomość darczyńcy co do tego, że umowa ta skutkować będzie pokrzywdzeniem żony i dzieci. Wyzbycie się nieruchomości jako jedynego składnika majątkowego w celu uniknięcia egzekucji alimentów i pozbawienia żony oraz dzieci mieszkania, stoi w rażącej sprzeczności z przyjętymi w społeczeństwie zasadami postępowania” – uznał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 września 2020 r. (sygn. I NSNc 42/20).

Umowa darowizny nieruchomości sprzeczna z zasadami współżycia społecznego

Sprawa dotyczyła umowy darowizny nieruchomości. Mężczyzna, przeniósł własność nieruchomości, w której wówczas mieszkał z żoną i trójką dzieci, na swego brata. Postępowanie zakończyło się przed Sądem Najwyższym, który uwzględnił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego.

Sąd Najwyższy uzasadniał, iż obecność zasad współżycia społecznego jako klauzuli generalnej w art. 140 k.c., która wyznacza granice uprawnień właściciela, w tym wypadku pozwanego darczyńcy, wskazuje na to, że rozporządzanie prawem własności może być poddane ograniczeniu, jeśli zostanie dokonane w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.

SN: Umowa darowizny prowadząca do naruszenia dobra rodziny i dobra dziecka może zostać uznana za bezwzględnie nieważną

„Klauzula generalna dobra rodziny i dobra dziecka należy do zasad współżycia społecznego, których naruszenie przez czynność prawną może doprowadzić do jej bezwzględnej nieważności (art. 58 § 2 k.c.)” – stwierdził sąd.

Zdaniem SN w kontekście niniejszej sprawy, dobro dziecka oraz dobro rodziny powinny być brane pod uwagę przy ocenie, czy umowa darowizny stoi w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.

„Według art. 140 k.c. zasady współżycia społecznego stanowią wewnętrzny wyznacznik dla treści prawa własności, wyznaczają jego granice. Wobec tego, że rozporządzanie rzeczą polegające na zawarciu umowy darowizny należy do treści prawa własności, wskazane ograniczenie dotyczy również tej czynności prawnej. Co za tym idzie umowa darowizny prowadząca do naruszenia dobra rodziny i dobra dziecka może zostać uznana za bezwzględnie nieważną (art. 58 § 2 k.c.)” – uznał Sąd Najwyższy.