Testy psychologiczne, które są wykorzystywane podczas rekrutacji mogą przybierać różnego rodzaju formy. Może to być tradycyjny test „papier-ołówek”, gdzie zadaniem kandydata do pracy będzie uzupełnienie poleceń, odpowiedź na pytania itd. Może to być również wersja komputerowa testu, gdzie osoba będzie musiała zaznaczać odpowiedzi na ekranie za pomocą myszki. Mogą to być różne metody rekrutacyjne oparte na scenkach symulowanych, gdzie odpowiednie osoby obserwują zachowanie kandydatów, aby wyłowić w nim obecność cech, których poszukuje pracodawca.
Testy psychologiczne mogą badać wiele obszarów, między innymi: styl radzenia sobie ze stresem, sposób komunikacji, łatwość nawiązywanie kontaktów interpersonalnych, zdolności percepcyjne, kompetencje społeczne, inteligencję itd.
Wiele z tych obszarów jest niezbędnych do odpowiedzialnego i rzetelnego wywiązywania się ze swoich obowiązków pracowniczych, ale również wiele z cech może prognozować, jakim współpracownikiem będzie dana osoba, jakie nawiąże relacje z innymi.
Testy psychologiczne mogą mieć ograniczenia czasowe lub być bez żadnego ograniczenia. Może zdarzyć się również, że tylko niektóre zadania będą wymagały od kandydata, aby wykonał je w określonych ramach czasowych. Często można wówczas obserwować, jak kandydat radzi sobie z działaniem pod presją czasu, w niesprzyjających warunkach, pracując w szybkim tempie. Wszystkie te informacje mogą mieć znaczenie dla przyszłego pracodawcy. Może również w procesie rekrutacyjnym być miejsce na wywiad z psychologiem. Wówczas kandydat jest pytany o różne rzeczy i na ich podstawie określane są odpowiedzi spełniające wcześniej ustalone kryteria. To jest również moment, kiedy psycholog może zobaczyć, jak kandydat radzi sobie w stresującej sytuacji, w jaki sposób się wypowiada, czy jest swobodny czy spięty.
Jak zatem przygotować się do tego typu testów? Otóż jest to bardzo ograniczone. Nikt nie jest w stanie nauczyć się na pamięć odpowiedzi na pytania zawarte w testach psychologicznych. Powodem nie jest fakt, że testy nie są wcześniej udostępnione (a jest to ściśle przestrzegane), ale tak naprawdę tylko rekrutujący wiedzą jakich cech u kandydata szukają. Nie mamy pewności, że należy odpowiadać na pytania tak, aby wskazywało, że potrafimy pracować w szybkim tempie i mamy zdolności rozwiązywania wielu zadań jednocześnie, czy raczej że jesteśmy dokładni i skupiamy się jednorazowo tylko na jednej czynności. Czasem jedna cecha może być w naszym mniemaniu zaletą, a z punktu widzenia pracodawcy może to być cecha niepożądana na określonym stanowisku.
Ale jednak brak przygotowania na taki test psychologiczny daje nam poczucie dyskomfortu. Zatem można zadać sobie kilka podstawowych pytań dotyczących naszym stałych cech charakteru. Jakimi jesteśmy ludźmi? Czy łatwo nawiązujemy relacje? Czy jesteśmy towarzyscy? Co lubimy robić w wolnym czasie? Co nas najbardziej denerwuje? W jaki sposób się relaksujemy? Jakie są nasze cele życiowe i zawodowe?
Im bardziej zanalizujemy cechy własnej osobowości, tym będziemy pewniejsi podczas testów rekrutacyjnych. Ważne, aby pamiętać, że takie testy nie zawierają odpowiedzi ani dobrych ani złych i nie należy tak ich rozpatrywać. Testy mają na celu dopasowanie do proponowanego stanowiska osobę, która będzie najlepiej wypełniała swoje zadania i będzie jej to przychodziło z łatwością i będzie miała satysfakcję z wykonywania tego zawodu. Odpowiedni dobór pracowników na określone stanowiska jest to niezmiernie trudna praca i dlatego też kandydatów prosi się o udział w badaniach, ponieważ często sama rozmowa nie wystarczy, aby diagnozować potencjał zawodowy.
Dlatego też nie należy bać się testów psychologicznych. Trzeba odpowiadać na zadawane pytania w sposób szczery. Najczęściej kandydaci proszeni są o zaznaczanie pierwszego skojarzenia, ponieważ wówczas nie próbują przedstawiać się w jaki najlepszym świetle(ze swojego punktu widzenia), ale szczerze wpisują to, co myślą o osobie.
Testy psychologiczne powinny być również ogromną wartością dla samego aplikującego. Jeśli wykluczą nas jako potencjalnego pracownika na dane stanowisko, to prawdopodobnie dlatego, że nie spełniamy stawianych wymagań, a co za tym idzie, z przyszłej pracy nie czerpalibyśmy odpowiedniej satysfakcji.