REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Inne podstawy nawiązania stosunku pracy

Małgorzata Kosiorek
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

W Polsce mamy kilka różnych podstaw nawiązania stosunku pracy. Najbardziej powszechne jest zatrudnienie w następstwie umowy o pracę. Pozostałe podstawy jak powołanie, wybór czy mianowanie podlegają ścisłym ograniczeniom. Nie każdy pracodawca może z nich skorzystać.  

Kogo można powołać

REKLAMA

Pierwszą wymienioną w Kodeksie pracy podstawą zatrudnienia pozaumownego jest powołanie. Jest stosowane tylko wtedy gdy przewiduje je wyraźny przepis ustawy ( nie można wprowadzić powołania w drodze układu zbiorowego pracy lub innego porozumienia zbiorowego, czy regulaminu).

REKLAMA

Z powołaniem będziemy mieć do czynienia w przypadku pracowników powołanych do pełnienia funkcji organów administracji państwowej,określona instytucja prawa pracy, choć pojęcie to często jest używane w języku potocznym czy w różnych przepisach w znaczeniu ogólnym np. powołanie do służby wojskowej, powołanie biegłego, powołanie na stanowisko sędziowskie (stosunek prawny, w jakim sędzia pozostaje jest stosunkiem pracy z mianowania). wojewodów i wicewojewodów, sekretarzy i skarbników gmin, dyrektorów i ich zastępców oraz głównych księgowych przedsiębiorstw państwowych. Powołanie to ściśle określona instytucja prawa pracy, choć pojęcie to często jest używane w języku potocznym czy w różnych przepisach w znaczeniu ogólnym np. powołanie do służby wojskowej, powołanie biegłego, powołanie na stanowisko sędziowskie (stosunek prawny, w jakim sędzia pozostaje jest stosunkiem pracy z mianowania).

Powołanie powinno być dokonane na piśmie. Warunkiem jego powstania jest zgoda stron. Stosunek pracy nawiązuje się w terminie podanym w powołaniu, a gdy nie został on określony – w dniu doręczenia powołania.

Powołanie może być poprzedzone konkursem, choćby nawet przepisy tego nie wymagały. Stosunek pracy nawiązuje się zwykle na czas nieokreślony, choć przepisy mogą też przewidywać powołanie na czas określony.

Podstawowa różnica między umownym stosunkiem pracy a powołaniem występuje w zakresie zasad ich nawiązywania, rozwiązania i zmianami treści. Stosunek pracy zawiązany na podstawie powołania charakteryzuje się brakiem stabilizacji zatrudnienia, ponieważ organ powołujący w każdej chwili może pracownika odwołać. Odwołanie jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę. W okresie wypowiedzenia pracownik ma prawo do wynagrodzenia w wysokości przysługującej przed odwołaniem. Zmiana warunków pracy lub płacy jest możliwa, ale tylko za porozumieniem stron .

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pracownik z wyboru

Zgodnie z kodeksem pracy do nawiązanie tego stosunku pracy dochodzi jeśli z wyboru wynika obowiązek świadczenia pracy w charakterze pracownika. Z przepisów musi wynikać, że na danym stanowisku, osadzonym w drodze wyboru, będzie świadczone praca w charakterze pracownika.

Tradycyjnie wybór stanowi podstawę nawiązania stosunku pracy w organizacjach społecznych i politycznych, choć może być taką podstawą także w organizacjach związkowych.

Przepisy ustaw przewidują, że na podstawie wyboru zatrudnieni są:

  • w urzędzie marszałkowskim: marszałek województwa, wiceprzewodniczący zarządu oraz pozostali członkowie zarządu województwa( jeśli statut tak stanowi);
  • w starostwie powiatowym: starosta, wicestarosta oraz pozostali członkowie zarządu powiatu( jeśli statut ta stanowi);
  • w urzędzie gminy: wójt ( burmistrz , prezydent miasta);
  • w związkach samorządu terytorialnego: przewodniczący zarządu związku i pozostali członkowie zarządu ( jeśli statut tak stanowi).

Jeśli chodzi o pracowników samorządowych to ten katalog jest zamknięty.

Konieczną przesłanką powstania stosunku pracy z wyboru jest uprzednia zgoda pracownika na nawiązanie takiego stosunku. Pracownik wybrany może pozostawać jednocześnie w innym stosunku pracy. Może wówczas wziąć urlop bezpłatny. Po wygaśnięciu mandatu będzie mógł powrócić to swojej wcześniejszej pracy na stanowisko równorzędne pod względem wynagrodzenia z poprzednio zajmowanym, o ile zgłosi swój powrót w ciągu 7 dni od rozwiązania stosunku pracy z wyboru.

Stosunek pracy z wyboru rozwiązuje się wraz z wygaśnięciem mandatu

Zasady mianowania

REKLAMA

Mianowanie to także szczególna podstawa zatrudnienia, będąca aktem o charakterze administracyjnym. Może stanowić podstawę stosunku pracy tylko jeśli stanowi tak wyraźny przepis ustawy. Taką podstawą są tzw. pragmatyki służbowe czyli takie akty , które regulują prawa i obowiązki konkretnej grupy pracowników.

Mianowanie dotyczy głównie sfery publicznej przede wszystkim administracji. Poza tą sferą takie zatrudnienie przewidziane jest także w stosunku do wykładowców na uczelniach wyższych, sędziów, prokuratorów, pracowników Najwyższej Izby Kontroli, pracowników służby celnej itd.

Podstawową cechą jest tu większe podporządkowanie pracownika pracodawcy tzw. podległość służbowa, z drugiej strony większa stabilizacja zatrudnienia, gdyż wypowiedzenie może nastąpić tylko z przyczyn w ustawie przewidzianych. Przepisy pragmatyk mogą ustanawiać pewne szczególne wymogi dla kandydatów np. obywatelstwo polskie, nieskazitelny charakter, wiek, odpowiednie wykształcenie, stan zdrowia, a to wszystko ze względu na szczególny charakter zajmowanych stanowisk.

Podstawa prawna: Art.68- 76 Kodeks pracy

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
MOPS czy ZUS? Świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. [TABELA]

Jakie świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a które ośrodki pomocy społecznej? Prezentujemy proste zestawienie najważniejszych świadczeń w 2025 r.

Renta tytoniowa – czym jest, kto może się o nią ubiegać, na jakiej podstawie prawnej?

Renta tytoniowa to pojęcie, które choć w powszechnym użyciu nie funkcjonuje, coraz częściej pojawia się w kontekście dyskusji o świadczeniach z tytułu niezdolności do pracy. Choć alkoholizm jest uznawany za jedno z najpoważniejszych uzależnień, jego konsekwencje zdrowotne nie są jedynymi powodami przyznawania rent. W artykule wyjaśniamy, czym jest renta tytoniowa, kto może się o nią ubiegać oraz na jakiej podstawie prawnej można starać się o to świadczenie.

Składka zdrowotna: 777 zł płaci pracownik a 315 zł przedsiębiorca (obaj zarabiają po 10 tys. zł miesięcznie). Czy to sprawiedliwe i zgodne z Konstytucją?

Temat składki zdrowotnej był przez kilka ostatnich lat poruszany wielokrotnie. Porównując różne poziomy wynagrodzenia (co znajdą Państwo w dalszej części artykułu) nie da się nie zauważyć, że pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę płacą co do zasady składkę zdrowotną w wyższej wysokości niż przedsiębiorcy. W tym artykule przyjrzymy się, dlaczego tak się dzieje, czy jest to obiektywnie sprawiedliwe i czy jest to zgodne z zasadą równości wobec prawa. Bo przecież dostęp do publicznej służby zdrowia mamy taki sam. A jakość tego leczenia nie zależy od wysokości składki.

Skoro nieznajomość prawa szkodzi, to czyja to jest wina, że go nie znamy? [5 POWODÓW]

Prawo dotyka wszystkich. Tymczasem prawdziwie poznają je osoby decydujące się na studia prawnicze. Brak znajomości prawa rodzi niesprawiedliwość społeczną. Jakie są powody nieznajomości prawa? Czy możliwe są zmiany pozwalające na zrozumienie przepisów prawnych przez każdego?

REKLAMA

Pracujący emeryt z przywilejami finansowymi: zwolnienie z PIT i wyższa emerytura. Niektórzy mają limity dorabiania

ZUS informuje, że w ciągu ostatnich dziewięciu lat liczba pracujących emerytów wzrosła o 51,7 proc. Na koniec grudnia 2015 roku w Polsce było 575,4 tys. pracujących emerytów, natomiast na koniec 2024 roku ich liczba wzrosła do 872,6 tys. Nic dziwnego. Przepisy wspierają aktywność zarobkową emerytów.

Rozporządzenie DORA - co to jest i kogo dotyczy? [PRZEWODNIK]

Czego dotyczy unijne rozporządzenie DORA? Wprowadza nowe pojęcia i wymagania dotyczące cyberbezpieczeństwa w sektorze finansowym. Prezentujemy przewodnik po DORA z wyjaśnieniem trudnych pojęć dla dostawców usług ICT.

Kiedy ZUS przyznaje tzw. rentę alkoholową? Niezdolność do pracy musi być spowodowana czymś więcej niż chorobą alkoholową

W orzecznictwie lekarskim nie istnieje pojęcie tzw. renty alkoholowej. Jak podkreśla Wojciech Dąbrówka, rzecznik prasowy ZUS-u, sam fakt istnienia choroby alkoholowej nie jest wystarczający do uzyskania świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy. Istotne jest stwierdzenie, że choroba alkoholowa może spowodować dodatkowe schorzenia będące powikłaniami uzależnienia, które znacznie ograniczają zdolność do pracy. Przykładami takich powikłań mogą być marskość wątroby, przewlekłe zapalenie trzustki, uszkodzenie układu nerwowego, uszkodzenie układu krążenia, a także zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania.

Plagiat w mediach – konsekwencje prawne i możliwości dochodzenia roszczeń

Plagiat jest poważnym naruszeniem zarówno zasad etyki dziennikarskiej, jak i obowiązujących przepisów prawa autorskiego. Współczesna era cyfryzacji oraz dynamiczny przepływ informacji sprzyjają przypadkom wykorzystywania cudzych treści bez odpowiedniego przypisania autorstwa. Warto przeanalizować, jakie regulacje prawne chronią twórców przed plagiatem w kontekście informacji prasowych oraz jakie działania mogą podjąć osoby poszkodowane w sytuacji, gdy ich teksty zostaną skopiowane bezprawnie.

REKLAMA

Sejm na żywo 31 marca 2025 r.: Komisja śledcza ds. Pegasusa

Przesłuchanie Mai Rodwald, prokurator, wezwanej w celu złożenia zeznań w toczącym się postępowaniu zmierzającym do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej, organy powołane do ścigania przestępstw i prokuraturę w okresie od dnia 16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r.

Świadczenie wspierające jednak nadal na 7 lat. Nowe wytyczne wydawania orzeczeń dla osób niepełnosprawnych tego nie zmieniają

Dla osób niepełnosprawnych prawnym wydarzeniem ostatniego tygodnia było wydanie wytycznych dla WZON i PZON co do stałych orzeczeń dla osób cierpiących na jedną z przeszło 200 chorób genetycznych. Wytyczne opublikował Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Łukasz Krasoń. Wytyczne generalnie są adresowane dla dzieci do 16 roku życia i ich rodziców. Po otrzymaniu orzeczenia ważnego do ukończenia 16 roku życia będzie ono miało charakter stały (do 16. roku życia). Następnie osoba niepełnosprawna wystąpi o orzeczenie "dla dorosłych" i ono także będzie miało charakter stały. Niestety (na dziś) posiadanie stałego orzeczenia o niepełnosprawności nie ma znaczenia dla świadczenia wspierającego. Świadczenie to jest przeznaczone dla osób dorosłych. Dla świadczenia wspierającego istotne jest nie orzeczenie o niepełnosprawności, a poziom potrzeby wsparcia ustalony przez WZON, a tego nowe wytyczne nie dotyczą. W dalszym ciągu nie ma planów, aby świadczenie wspierające było przyznawane dożywotnio. Są tylko takie postulaty.

REKLAMA