Do prac użytecznie społecznych osoby bezrobotne, bez prawa do zasiłku kierowane są przez starostę. Prace użytecznie społeczne organizują gminy w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, organizacjach lub instytucjach statutowo zajmujących się pomocą charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej.
Prace użyteczne społecznie mogą wykonywać bezrobotni, dla których upłynął już czas pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub bezrobotni, którzy prawa do zasiłku nie nabyli. Osoby takie mogą wykonywać prace użyteczne społecznie w miejscu zamieszkania lub pobytu w wymiarze do 10 godzin tygodniowo za wynagrodzeniem co najmniej 6 zł za godzinę.
Nie ma ograniczenia czasowego dla trwania prac użytecznych społecznie. Osoba bez prawa do zasiłku może przez cały rok lub dłużej wykonywać prace społecznie użyteczne.
Osoba wykonująca prace społecznie użyteczne jest objęta ubezpieczeniem zdrowotnym oraz ubezpieczeniem wypadkowym.
Porozumienie o wykonywanie prac społecznie użytecznych
Starosta zawiera z gminą porozumienie dotyczące wykonywania prac społecznie użytecznych. Porozumienie określa:
- liczbę bezrobotnych bez prawa do zasiłku, którzy zostaną skierowani w okresie objętym porozumieniem do wykonywania prac społecznie użytecznych;
- liczbę godzin wykonywania prac społecznie użytecznych ogółem oraz miesięcznie przez jednego bezrobotnego bez prawa do zasiłku;
- rodzaj i miejsce wykonywania prac społecznie użytecznych wraz z oznaczeniem podmiotów, w których będą organizowane prace społecznie użyteczne;
- okresy wykonywania prac społecznie użytecznych i liczbę bezrobotnych bez prawa do zasiłku skierowanych do wykonywania w tych okresach prac społecznie użytecznych;
- obowiązek informowania starosty i kierownika powiatowego urzędu pracy o nieobecności lub odmowie wykonywania prac społecznie użytecznych przez skierowanego bezrobotnego bez prawa do zasiłku;
- wysokość i terminy refundowania przez starostę z Funduszu Pracy wypłaconych bezrobotnym bez prawa do zasiłku świadczeń z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych.
Ponadto porozumienie powinno zawierać postanowienia o zapewnieniu bezrobotnym bezpiecznych i higienicznych warunków pracy społecznie użytecznej oraz przestrzegania przepisów prawa pracy dotyczących wykonywania przez kobiety prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia.
Kierownik ośrodka pomocy społecznej na podstawie porozumienia sporządza listę bezrobotnych bez prawa do zasiłku, którzy mogą zostać skierowani do wykonywania prac społecznie użytecznych na terenie gminy. Kierownik przesyła listę do właściwego miejscowo powiatowego urzędu pracy.
Gmina lub podmiot, w którym są organizowane prace społecznie użyteczne, przyjmuje skierowanego przez starostę bezrobotnego bez prawa do zasiłku w celu wykonywania prac społecznie użytecznych. Następnie poucza go o konieczności przestrzegania ustalonego w miejscu wykonywania pracy społecznie użytecznej porządku i dyscypliny.
Przy przydziale prac społecznie użytecznych uwzględnia się wiek bezrobotnego bez prawa do zasiłku, stan jego zdrowia oraz, w miarę możliwości, posiadane kwalifikacje.
Gmina lub podmiot, w którym są organizowane prace społecznie użyteczne, zapoznaje bezrobotnego bez prawa do zasiłku z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy.
Świadczenia przysługujące bezrobotnym bez prawa do zasiłku są wypłacane przez gminę lub podmiot, w którym są organizowane prace społecznie użyteczne, w okresach miesięcznych z dołu.
Na wniosek gminy starosta refunduje ze środków Funduszu Pracy, do wysokości określonej w porozumieniu, kwotę wypłaconych bezrobotnym bez prawa do zasiłku w poprzednim miesiącu świadczeń.
Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 25 października 2005 r. w sprawie trybu organizowania prac społecznie użytecznych (Dz. U. 2005 nr 210 poz. 1745, z późn. zm.)