Alimenty na dziecko do 25. roku życia
Ministerstwo Sprawiedliwości zaprezentowało projekt reformy prawa rodzinnego. Przewiduje on m.in. wygaśnięcie alimentów na dziecko z chwilą ukończenia przez nie 25. roku życia. Nie będzie to dotyczyło dzieci z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności. Sąd na żądanie uprawnionego przedłuży jednak obowiązywanie świadczenia alimentacyjnego ze względu na wyjątkowe okoliczności, z powodu których dziecko nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie.
Nad takimi rozwiązaniami resort sprawiedliwości pracował już w 2019 r. Projekt nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego został wniesiony do Sejmu, po czym na etapie komisji sejmowej został dotknięty dyskontynuacją prac. Wówczas projektowane zmiany uzasadniano ograniczeniem postępowań o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego w postaci ustalonej wyrokiem albo ugodą, gdy dziecko nie czyni starań, aby zmienić swoją sytuację, osiągnęło zaś wiek, który pozwala na samodzielnie utrzymanie. „Rodzic nie będzie zatem zmuszony wnosić pozwu w tym przedmiocie, po ukończeniu przez dziecko 25 lat, gdyż osiągnięcie tego wieku spowoduje ustanie obowiązku dalszego utrzymania(w przypadku, gdy był ustalony wyrokiem albo ugodą)” – wskazywał projekt.
Do kiedy płaci się alimenty?
Jak stanowi Kodeks rodzinny i opiekuńczy rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Ponadto, rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Alimenty na dziecko – jak długo?
Obecnie przepisy nie określają zatem sztywnej granicy, do której rodzice mają obowiązek płacenia alimentów. Robią to tak długo, dopóki dziecko nie będzie w stanie utrzymać się samodzielnie. Wyjątkiem są sytuacje, gdy dziecko ma wystarczające dochody z majątku.
„Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka - stanowiący uszczegółowienie ogólnego obowiązku "troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka" i należytego przygotowania go, odpowiednio do jego uzdolnień, do pracy zawodowej - nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem i nie jest również związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez dziecko określonego stopnia podstawowego czy średniego wykształcenia” – stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 czerwca 1999 r. (III CKN 199/99).
W przypadku dziecka pełnoletniego, które nie dokłada starań, aby się usamodzielnić, rodzic może złożyć pozew o uchylenie alimentów. Podobnie jest w sytuacji, gdy alimenty na dorosłe dziecko łączą się z nadmiernym uszczerbkiem dla rodzica.
„W odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletność, należy brać pod rozwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy ich zdolności oraz cechy charakteru pozwalają na kontynuowanie nauki. Rodzice nie mogą zatem uchylić się od obowiązku alimentowania studiującego dziecka przez powoływanie się na to, że mogłoby ono już "utrzymać się samodzielnie", gdyby podjęło pracę z chwilą osiągnięcia średniego wykształcenia. Jedynie brak pozytywnych wyników w nauce uzasadniałby ustanie obowiązku alimentacyjnego rodziców” – uznał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 lipca 1998 r. (I CKN 521/98).