Zmiany wynikają z konieczności dostosowania przepisów do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 listopada 2016 r. (P 33/12). Trybunał orzekł wówczas o niezgodności z Konstytucją art. 71 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który wskazywał na brak możliwości dochodzenia zaprzeczenia ojcostwa po śmierci dziecka. Trybunał podkreślił, iż „w opozycji do pożądanego przez ustawodawcę stanu rzeczy (ujawnionego w art. 71 k.r.o.) pozostaje donioślejsze konstytucyjne prawo mężczyzny do ustalenia rodzicielstwa zgodnie z rzeczywistością oraz dobro rodziny tworzonej przez matkę zmarłego dziecka oraz dobro rodziny jego domniemanego ojca”.
Polecamy: Zakaz handlu w niedziele i święta (PDF)
Przedmiotowy wyrok zawierał także rekomendację, by zaprzeczenie ojcostwa zmarłego dziecka łączyło się z koniecznością jednoczesnego złożenia oświadczenia o uznaniu ojcostwa przez innego mężczyznę albo sądowego ustalenia ojcostwa.
Ministerstwo Sprawiedliwości w uzasadnieniu projektu wskazuje, iż brak jest mechanizmów, które mogłyby zagwarantować , że po zaprzeczeniu ojcostwa stan cywilny zmarłego dziecka zostanie ustalony. Z tego powodu zmiana przepisów odnosi się do możliwości ukończenia już rozpoczętych procesów o zaprzeczenie ojcostwa.
Zaprzeczenie ojcostwa
Prawo rodzinne stosuje domniemanie, zgodnie z którym dziecko pochodzi od męża matki, jeżeli urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia. Wyjątkiem jest tu sytuacja, gdy dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.
W przypadku, gdy dziecko rodzi się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, ale po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, to przyjmuje się, iż pochodzi ono od drugiego męża. Tu wyjątkiem są sytuacje, gdy dziecko urodziło się w następstwie procedury medycznie wspomaganej prokreacji (np. procedury zapłodnienia pozaustrojowego, na którą wyraził zgodę pierwszy mąż matki.
Jedynie powództwo o zaprzeczenie ojcostwa może obalić te domniemania i wykazać, że mąż matki nie jest ojcem dziecka.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j.t. Dz. U. z 2017 r., poz. 682);
Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (na etapie prac rządowych)
Polecamy serwis: Ustalenie ojcostwa