Członkowie rodziny mają obowiązek nawzajem sobie pomagać. Jest to nie tylko obowiązek moralny, ale także i prawny. Obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania członkowi rodziny, który sam nie jest w stanie zapewnić sobie godziwego życia. Rodzinie znajdującej się w niedostatku należy dostarczyć wyżywienia, odzieży mieszkania, podstawowej opieki lekarskiej. W miarę możliwości należy także zadbać o rozwój duchowy, fizyczny czy intelektualny potrzebującego.
Usprawiedliwione potrzeby zależą od wielu czynników. Będą się odmiennie kształtowały w zależności od poszczególnych członków rodziny. Inne potrzeby życiowe mają dzieci, inne rodzice, inne tez potrzeby będą mieli dziadkowie. W przypadku obowiązku alimentacyjnego na rzecz dziadków, alimenty w większej mierze będą musiały zaspokoić przede wszystkim potrzeby związane ze zdrowiem i wyżywieniem.
Prawo rodzinne reguluje obowiązek alimentacyjny między dziadkami a wnukami. Oznacza to, że w szczególnych warunkach wnukowie mają prawny obowiązek zatroszczyć się o swoich dziadków. Może zdarzyć się również sytuacja odwrotna.
Rodzice, którzy znaleźli się w niedostatku lub nie są zdolni do samodzielnej egzystencji mogą żądać alimentów od swoich dzieci. W przypadku, gdy dzieci nie żyją lub nie mają warunków finansowych, aby spełnić obowiązek alimentacyjny, alimenty płacą wnuki.
Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem. Zstępnymi są dzieci i wnuki, natomiast wstępnymi rodzice i dziadkowie.
Dziadkowie w niedostatku
Przesłanką powstania obowiązku alimentacyjnego wnuków na rzecz dziadków powstaje, jeśli znajdują się oni w niedostatku. Niedostatek to stan, w którym osoba nie jest w stanie sama zaspokoić swoich podstawowych i usprawiedliwionych potrzeb życiowych.
Nie uznaje się, że osoba znajduje się w niedostatku, jeśli nie podejmuje pracy zarobkowej, pomimo że ma do tego odpowiednie kwalifikacje i pozwala im na to stan zdrowia. Dotyczy to także dziadków. Nie mogą oni żądać alimentów od swoich wnuków, jeśli są w stanie znaleźć pracę. Wiek nie świadczy od razu o niemożliwości podjęcia pracy przez starsze osoby. Osobami znajdującymi się w niedostatku są na pewno, które:
- nie pracują,
- nie mają przyznanej renty,
- nie pobierają emerytury,
- nie uzyskują dochodów ze swojego majątku.
Otrzymywanie renty lub emerytury nie od razu świadczy, że dziadek lub babcia nie uzyskają alimentów. Zwłaszcza, że wysokość przyznawanych świadczeń emerytalno – rentowych nie jest obecnie wysoka.
Dziadkowie składają pozew
Pozew o alimenty jest pozwem bezpłatnym. Oznacza to, że nie wniosek się od niego żądanej opłaty. W przypadku obowiązku alimentacyjnego na rzecz dziadków ma to duże znaczenie. Z reguły są to osoby nie majętne, które w alimentach upatrują sposobu na godne przeżycie.
Dziakowie składając pozew o alimenty muszą wykazać w nim, że znajdują się w niedostatku i nie są w stanie sami się utrzymać. Mogą na przykład dołączyć:
- odcinek renty,
- odcinek emerytur.
Ponadto dziadkowie muszą dokładnie opisać, jaką sytuację materialną mają ich wnuki, szczególnie wskazać, iż są w stanie płacić alimenty.