Obowiązek alimentacyjny ciąży na krewnych w linii prostej i na rodzeństwie. Dotyczy on krewnych wstępnych, czyli rodziców, dziadków oraz zstępnych, czyli dzieci, wnuków. Obowiązek dostarczania środków utrzymania opiera się przede wszystkim na więzach krwi. Jednak nie tylko, ponieważ na tych samych prawach są dzieci adoptowane oraz rodzice, którzy takie dziecko przysposobili, a nawet najbliżsi krewni rodziców adopcyjnych.
W przypadku dzieci pochodzących ze związków pozamałżeńskich, matka dziecka może zawsze domagać się od ojca dziecka nie będącego jej mężem szczególnych alimentów. Szczególnego rodzaju alimenty mają pokryć w całości wydatki związane z ciążą i porodem oraz koszty trzymiesięcznego utrzymania w okresie porodu. Z ważnych powodów, na przykład choroby dziecka, matka może żądać od ojca dziecka dostarczania utrzymania przez czas dłuższy niż trzy miesiące.
Obowiązkiem alimentacyjnym dotyczy nie tylko krewnych, ale także niektórych powinowatych. Powinowactwo jest więzią, która powstaje na skutek zawarcia małżeństwa między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Chodzi tu o więzi jakie powstają między rodzicami męża i żony (teściami), dziećmi małżonka (pasierbami), czy rodzeństwem męża lub żony (szwagrami). Wśród powinowatych obowiązkiem alimentacyjnym obciąża jedynie ojczyma i macochę względem pasierba i odwrotnie.
Warto zapamiętać powinowactwo trwa pomimo ustania małżeństwa.
Alimenty między małżonkami
O szczególnym rodzaju alimentach możemy mówić w przypadku alimentów w trakcie trwania małżeństwa. Małżonkowie mają obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny. W sytuacji, gdy jeden z małżonków jest niezdolny do pracy albo zajmuje się wychowaniem dzieci i utrzymaniem domu, może żądać od drugiego małżonka dostarczenia środków w celu zaspokojenia swoich indywidualnych potrzeb.
Obowiązek istnieje także w sytuacji, gdy na przykład małżonkowie nie posiadają dzieci lub których dzieci usamodzielniły się albo małżonkowie pozostają w faktycznej separacji.
Obowiązek alimentacyjny między małżonkami istnieje nie tylko w trakcie trwania małżeństwa, ale także wtedy, gdy już się rozwiodą lub małżeństwo zostanie unieważnione albo też zostanie między nimi orzeczona separacja.
Krąg osób uprawnionych i zobowiązanych do alimentów
Krewni
Obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej i rodzeństwo. Obowiązek ten obowiązuje bez ograniczenia stopnia pokrewieństwa.
Obowiązek alimentacyjny między rodzeństwem dotyczy zarówno rodzeństwa rodzonego, jak i przyrodniego.
Przysposobienie
Adopcja powoduje takie skutki pomiędzy adoptowanym dzieckiem, a rodzicami, którzy go zaadoptowali, jak miedzy rodzicami a dziećmi. Dlatego na rodzicach dziecka adaptowanego ciąży obowiązek alimentacyjny.
Powinowaci
Prawo obciąża obowiązkiem alimentacyjnym tylko niektórych powinowatych.
Alimentów będą mogli domagać się tylko ojczym i macocha względem pasierba i odwrotnie.
Małżonkowie
Małżonkowie w trakcie trwania małżeństwa mają obowiązek dostarczania wzajemnie środków utrzymania. Jeden z małżonków może w szczególnych sytuacjach zażądać alimentów, od współmałżonka. Nie ma natomiast wątpliwości co do obowiązku alimentacyjnego względem rozwiedzionego małżonka, małżonków w czasie separacji czy w przypadku unieważnienia małżeństwa.