Niealimentacja – co oznacza to pojęcie?
Niealimentacja to inaczej mówiąc uchylanie się od alimentów przez osobę, która do ich płacenia została zobowiązana poprzez orzeczenie sądowe, ugodę zawartą przed sądem lub przed innym organem albo też inną umowę (np. ojciec wobec dziecka lub matka wobec dziecka).
Czy uchylanie się od alimentów jest przestępstwem?
Tak, jeżeli ten kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego (czyli od płacenia alimentów) w określonej wysokości był do tego zobowiązany w orzeczeniu sądowym (np. w wyroku), ugodzie zawartej przed sądem albo innym organem albo w innej umowie (np. umowa alimentacyjna lub jakakolwiek umowa określająca zobowiązanie do alimentów). Ponadto, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości wynosi równowartość co najmniej trzykrotności ustalonej kwoty alimentów albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące.
Jaka kara grozi za popełnienie przestępstwa niealimentacji?
- kara grzywny (czyli obowiązek zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa)
- kara ograniczenia wolności (np. konieczność wykonywania pracy na rzecz jakiejś organizacji charytatywnej w określonej ilości godzin miesięcznie i przez określoną ilość miesięcy, potrącenie z wynagrodzenia za pracę w wysokości określonej procentowo)
lub
- kara pozbawienia wolności do jednego roku
Każda z wyżej opisanych kar, jeżeli zostanie wydany wyrok skazujący i zostanie wymierzona sprawcy, wraz z oznaczeniem wyroku jest wpisywana do karty karnej sprawcy (skazanego) i pozostaje tam na długo. To zaś stanowi dodatkową dolegliwość w przypadku, gdy taki sprawca przestępstwa nie alimentacji będzie poszukiwał nowej pracy, gdzie wymagana będzie np. niekaralność lub nieposzlakowana opinia i potencjalny pracodawca będzie wymagał przedłożenia tzw. informacji o niekaralności lub potocznie mówiąc: karty karnej.
W jakich sytuacjach grozi surowsza kara?
Surowsza kara, albowiem jest to kara do dwóch lat pozbawienia wolności, grozi temu sprawcy, który poprzez niepłacenie alimentów doprowadził do niemożliwości zaspokojenia podstawowych potrze życiowych np. dziecka – uprawnionego do alimentów.
Kto i gdzie może zawiadomić o podejrzeniu popełnienia przestępstwa niealimentacji?
- sam pokrzywdzony (w przypadku osoby pełnoletniej),
- drugi rodzic lub opiekun prawny (w przypadku, gdy niealimentacją pokrzywdzone jest dziecko)
- organ pomocy społecznej,
- organ podejmujący działania wobec dłużnika alimentacyjnego.
Ważne!
Do ścigania sprawcy przestępstwa niealimentacji konieczny jest WNIOSEK o ściganie. Co to znaczy? To znaczy, że ani policja ani prokurator nie mogą ścigać sprawcy takiego przestępstwa bez wniosku, któregokolwiek z wymienionych wyżej podmiotów lub osób - pokrzywdzonego.
Gdzie taki wniosek złożyć? Na policji albo w prokuraturze.
W jakiej miejscowości? Najprościej, w miejscu zamieszkania lub pobytu osoby uprawnionej do alimentów.
W jakiej formie? Na piśmie poprzez wysłanie na adres komendy policji, najbliższego komisariatu czy też miejscowej prokuratury rejonowej listu poleconego zawierającego opis zaistniałej sytuacji
albo
udać się osobiście na komendę policji lub na komisariat i złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wraz z wnioskiem o ściganie sprawcy.
Czy w postępowaniu o niealimentację przyda się pomoc adwokata?
Zdecydowanie TAK. Adwokat bowiem pomoże sformułować zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, będzie uczestniczył w Twoim przesłuchaniu na policji lub w prokuraturze, podpowie jakie dowody należy złożyć, aby właściwie uzasadnić Twoją sytuację. A gdy już sprawa trafi do sądu, może Cię tam reprezentować. Dzięki niemu, działającemu jako Twój pełnomocnik - pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego (to znaczy Ty działasz w sądzie obok prokuratora i także „oskarżasz” sprawcę przestępstwa niealimentacji), nie będziesz musiał chodzić na każdą rozprawę i widywać się ze sprawcą, nie będziesz musiał znać obowiązujących procedur prawnych. To zdecydowanie pozwoli Ci na zaoszczędzenie Twojego czasu, będziesz spokojniejszy o to, że ktoś fachowo i profesjonalnie dba i pomaga Ci w tej trudnej i niekomfortowej sytuacji. Wreszcie w przypadku niesatysfakcjonującego Cię wyroku – odwoła się od niego w Twoim imieniu.
Adwokata możesz wybrać spośród adwokatów znajdujących się na stronie internetowej www.rejestradwokatow.pl zgodnie ze swoim miejscem zamieszkania lub któregokolwiek innego adwokata według swojego uznania. Wówczas jest to adwokat z wyboru.
Jeżeli nie posiadasz środków finansowych na opłacenie adwokata z wyboru, złóż do prokuratora lub na policji, wraz z zawiadomieniem i wnioskiem o ściganie, wniosek o przyznanie Ci pełnomocnika w osobie adwokata z urzędu. Taki wniosek możesz złożyć także dopiero przed sądem. Aby uzyskać pomoc ze strony takiego adwokata udokumentuj właściwie swoją trudną sytuację majątkową.
Czy złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa niealimentacji podlega jakiejkolwiek opłacie?
Nie, złożenie takiego zawiadomienia wraz z wnioskiem o ściganie sprawcy nie podlega żadnej opłacie.
Czy ten, który alimentów płacić nie chciał, może uniknąć kary?
Tak. Nie podlega bowiem karze sprawca przestępstwa, który nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego uiścił w całości zaległe alimenty.
Jeżeli natomiast chodzi o sytuację, gdzie sprawca nie uiszczając alimentów doprowadził do sytuacji braku możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych np. dziecka (jako uprawnionego do alimentów) to sąd może nawet odstąpić od wymierzenia kary. Warunkiem jest uregulowanie w całości zaległości w terminie 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania sprawcy.
Jaki sąd rozpoznaje sprawę o niealimentację?
Sąd rejonowy, jeżeli to przestępstwo jest jedynym, które zostało zarzucone sprawcy. Sąd okręgowy tylko wtedy, jeżeli oprócz tego przestępstwa zostało zarzucone jeszcze co najmniej jedno inne przestępstwo, co do którego to ten sąd jest właściwy rozpoznać sprawę (np. oszustwo na wielką skalę).
Marta Imiołczyk-Porębska, adwokat, Wicedziekan Rady Adwokackiej w Katowicach
***
Konkurs Kancelaria Przyjazna Dziecku
Zapraszamy środowisko adwokatów i radców prawnych do włączenia się w akcję propagowania i stosowania zasad, mających na celu zminimalizowanie negatywnych emocji, jakie towarzyszą dziecku podczas procedur prawnych związanych z rozstaniem rodziców. Konkurs organizowany jest przez Komitet Ochrony Praw Dziecka w ramach projektu „Standardy pomocy dziecku w sytuacji rozstania rodziców”. Patronat nad konkursem objął portal Infor.pl.