Wyrokowi zasądzającemu alimenty sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu.
Gdy osoba zobowiązana do alimentów ma stałą pracę, komornik zwraca się bezpośrednio do zakładu pracy i potrąca zasądzone alimenty z wynagrodzenia za pracę.
Egzekucja może dotyczyć również świadczeń wypłacanych przez ZUS oraz z innych świadczeń związanych ze stosunkiem pracy.
Osoba składająca wniosek o wszczęcie egzekucji alimentów nie musi sama wskazywać sposobu egzekucji ani majątku dłużnika. Komornik jest zobowiązany z urzędu przeprowadzić dochodzenie celem ustalenia zarobków i stanu majątkowego dłużnika. Jeżeli działania komornika okażą się bezskuteczne może zwrócić się do Policji o podjęcie czynności w celu ustalenia chociażby miejsca zamieszkania lub pracy dłużnika.
Jeżeli dłużnik przebywa w zakładzie karnym, komornik zwraca się do naczelnika właściwego zakładu karnego i zobowiązuje do wypłacania zaległych alimentów z wynagrodzenia otrzymywanego przez dłużnika - więźnia za pracę.
Zobacz: Forum prawne
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego
W przypadku bezskuteczności egzekucji osoba uprawniona może złożyć do organu właściwego wierzyciela wniosek o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o bezskuteczności egzekucji zawierające informacje o stanie egzekucji, przyczynach jej bezskuteczności oraz o działaniach podejmowanych w celu wyegzekwowania zasądzonych alimentów.
Jeżeli okaże się, że dłużnik nie płaci alimentów przez brak pracy, gmina powinna zwrócić się do właściwego urzędu pracy o przedstawienie informacji o możliwościach aktywizacji zawodowej dłużnika lub z wnioskiem do starosty o skierowanie dłużnika do prac organizowanych na zasadach robót publicznych.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują osobie uprawnionej do ukończenia przez nią 18 roku życia albo w przypadku, gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej do ukończenia przez nią 25 roku życia, albo w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności bezterminowo.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725 zł. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednakże w kwocie nie wyższej niż 500 zł.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie przysługują, jeżeli osoba uprawniona:
1) została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w rodzinie zastępczej;
2) jest pełnoletnia i posiada własne dziecko;
3) zawarła związek małżeński.
Jeśli egzekucja komornicza nie przynosi rezultatów, a świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie przysługują, to zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym można wystąpić o alimenty na dziecko względem najbliższej rodziny dziecka (np. rodziców lub rodzeństwa).
Zobacz również: Kiedy alimenty płacą dziadkowie i rodzeństwo
Niealimentacja jako przestępstwo
Za uchylenie się od obowiązku alimentacyjnego można pociągnąć do odpowiedzialności karnej na podstawie art. 209 ustawy Kodeks karny.
Zgodnie z nim „kto uporczywie uchyla się od wykonania ciążącego na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to naraża ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.
Uchylanie się od obowiązku alimentacji musi mieć charakter uporczywy, tzn. ciągły, nagminny, umyślny, nieustępliwy ( w orzecznictwie Sądu Najwyższego mowa o co najmniej 3 miesiącach nie płacenia alimentów ).
Przestępstwo uporczywej niealimentacji jest przestępstwem ściganym z oskarżenia publicznego na wniosek pokrzywdzonego, organu opieki społecznej lub innego uprawnionego organu.
Gdy uprawnione jest małoletnie dziecko jego prawo wykonuje przedstawiciel ustawowy - np. drugi z rodziców. Pierwszym krokiem w sprawie jest złożenie wniosku o ściganie. Od chwili złożenia wniosku sprawa toczy się z urzędu.
Zobacz również serwis: Alimenty