Nowelizacja szczegółowo reguluje kwestie ustalenia rodziców dziecka w sprawach o przyznanie praw do opieki.
Ustalenie ojcostwa na podstawie DNA
Po wejściu w życie zmian krio uznanie ojcostwa opiera się na fakcie (oświadczeniu wiedzy a nie oświadczeniu woli) czyli potwierdzeniu ojcostwa np. przy pomocy testów DNA. Dotychczas stosowano zasadę „oświadczenia woli”, czyli uznania przez mężczyznę dziecka za swoje bez przeprowadzania badań.
Z takiego oświadczenia mógł się on później wycofać. Oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa mogą złożyć osoby, które ukończyły szesnaście lat i nie istnieją podstawy do ich całkowitego ubezwłasnowolnienia, z tym że jeśli jeszcze nie ukończyły 18 lat lub są częściowo ubezwłasnowolnione będą mogły złożyć te oświadczenia tylko przed sądem opiekuńczym.
Nie dla macierzyństwa zastępczego
W nowelizacji został również zawarty przełomowy zapis – matką dziecka jest kobieta, która je urodziła. Jest to szczególnie istotne w sytuacjach gdy kobieta nosi ciążę pochodzącą z komórki jajowej innej kobiety-dawczyni materiału genetycznego. W poprzednim kodeksie kwestia ustalenia macierzyństwa w przypadku matki zastepczej nie była uregulowana.
Opinia dziecka ma znaczenie
Kodeks zobowiązuje rodziców, by podejmując ważne decyzje mające wpływ dla dziecka liczyli się z jego opinią. Dotyczy to głównie sytuacji, gdy posiada ono majątek, na przykład spadek, a rodzice jako prawni opiekuni nieletniego mogą nim rozporządzać.
W takim wypadku sąd opiekuńczy będzie mógł nakazać rodzicom sporządzenie inwentarza majątku i informowanie o ważniejszych operacjach.
Szacunek-egzekwowany
Nowością jest wprowadzenie zasady wzajemnego szacunku w relacjach pomiędzy rodzicami a dzieckiem. Nie jest to tylko suchy zapis prawny, którego nie będzie można wyegzekwować. Będzie on miał znaczenie i będzie brany pod uwagę w sytuacjach kryzysowych w rodzinie, na przykład podczas separacji, rozwodu, czy odbieraniu władzy rodzicielskiej. Wtedy stosowne organa lub sąd będą oceniały, czy rodzice szanowali swoje potomstwo, ale też czy dziecko wyrażało w swoim zachowaniu szacunek wobec rodziców.
Kontakty z dzieckiem uregulowane
Nowelizowany kodeks zawiera katalog elementów kontaktów z dzieckiem, który obejmuje: pobyt z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu), bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji oraz korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej. Oczywiście nikt rodziców nie będzie przymuszał do takich kontaktów, ale będzie miało to znaczenie w przyszłości, gdy stosunki w rodzinie będzie oceniał sąd.
Pełnoletni nie otrzyma alimentów
Nowelizacja łagodzi obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dorosłych dzieci. Rodzice, nie mając wpływu na postawę życiową dziecka, na zdobywanie przez niego wykształcenia, czy też rezygnacji z uzyskania kwalifikacji zawodowych, nie powinni być obciążeni zbyt długo obowiązkiem alimentacyjnym. Z chwilą gdy dziecko osiągnie pełnoletniość rodzice będą mogli wypowiedzieć obowiązek alimentacyjny dzieciom i nie będą musieli ich utrzymywać w sytuacji, gdy nie będą podejmowały one działań zmierzających do osiągnięcia życiowej samodzielności.
Nowelizacja kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 6 listopada 2008r. Dz.U Nr 220, poz. 1431 oraz nowelizacja procedury cywilnej w materii niektórych spraw rodzinnych weszła w życie w dniu 13 czerwca 2009 roku.