Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci
Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci wynika z art. 133 §1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jest on zabezpieczeniem w postaci świadczenia ze strony rodziców dla dziecka nie będącego w stanie utrzymać się samodzielnie. W przypadku orzeczenia o rozwiązaniu małżeństwa sąd określa w wyroku obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci. Wg art. 135 § 2 krio Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.
Zobacz: Alimenty na dziecko
Wobec powyższego, rodzic, u którego dziecko nie ma miejsca zamieszkania, jest obowiązany uiszczać co miesiąc - na ręce drugiego opiekuna - określoną na podstawie zapotrzebowania na utrzymanie dziecka kwotę.
Wysokość alimentów a okresy wzmożonych wydatków
Wysokość alimentów określa się, zgodnie z art. 135 § 1 krio, w zależności od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. W przypadku świadczenia alimentacyjnego na dziecko, należy uwzględnić średnie miesięczne koszty utrzymania małoletniego dziecka. Niektóre miesiące niosą ze sobą więcej wydatków, niż inne, np. wrzesień wiąże się z obowiązkowym zaopatrzeniem dziecka w niezbędną wyprawkę szkolną. Koszty sprawowania opieki nad dzieckiem rosną. Rodzic, z którym zamieszkuje dziecko, musi łożyć więcej pieniędzy na jego utrzymanie, natomiast rodzic płacący alimenty na utrzymanie dziecka wolny jest od dodatkowych wydatków - świadczenie alimentacyjne pozostaje na tym samym poziomie.
Sąd orzeka wysokość alimentów w stałej kwocie.
Polecamy serwis: Alimenty na dziecko
Jak obliczyć wysokość alimentów?
Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie precyzuje, jak obliczyć wysokość alimentów na dziecko - wszytko zależy od sytuacji rodzinnej oraz stanu faktycznego sprawy. W praktyce, w powództwach o alimenty, często stosuje się wypracowane przez orzecznictwo wzorce wyliczeń – inne dla niemowlęcia, dziecka w wieku przedszkolnym, szkolnym czy nastolatka.
Określenie, w jakiej wysokości każde z rodziców zobowiązane jest do ponoszenia utrzymania i wychowania dziecka, powinno nastąpić przez zasądzenie ustalonej kwoty od tego z rodziców, które nie ma dziecka u siebie, przy czym pozostałe koszty w pieniądzach lub wyrażające się w osobistych staraniach o wychowanie dziecka ponosi drugie z rodziców (orzeczenie SN z 19 marca 1952 r., C 964/51, NP 1952, nr 5, s. 83).
Alimenty nie mają wakacji
Rodzic, na którego został nałożony pieniężny obowiązek alimentacyjny, może zaopiekować się dzieckiem w okresie wakacyjnym, np. zabierając je do siebie lub na wczasy. Biorąc pod uwagę fakt, że przez ten czas koszty utrzymania dziecka obciążają tego rodzica, rodzi się pytanie: czy musi on uiszczać świadczenie alimentacyjne do rąk drugiego rodzica sprawującego opiekę, za okres, w którym dziecko przebywa poza miejscem zamieszkania?
Odpowiedź na te pytanie zależy od wyroku sądu wydanego w postępowaniu rozwodowym – jeżeli nie zawiera zapisu, iż zobowiązany do płacenia alimentów, który okresowo w czasie wakacji lub ferii sprawuje opiekę nad dzieckiem, nie musi płacić alimentów w pełnej wysokości – należą się alimenty w pełnej wysokości. Takie rozwiązanie jest zasadne chociażby dlatego, że mimo nieobecności dziecka, stałe wydatki związane z jego utrzymaniem nie znikają, np. rachunek za telefon komórkowy. Ewentualna nadwyżka powstała ze świadczenia alimentacyjnego w okresie wakacyjnym, może być wykorzystana na wydatki dodatkowe, właśnie takie jak np. sfinansowanie wyprawki szkolnej.
Możliwość zmiany wysokości zobowiązania alimentacyjnego
Jeżeli powyższe standardowe rozwiązanie nie sprawdza się w konkretnym przypadku, rodzice mają możliwość ubiegania się o zmianę wysokości i okresów płatności zobowiązania alimentacyjnego. Ustalone w wyroku rozwodowym alimenty dla dziecka mogą być zmienione tylko w trybie powództwa wytoczonego na podstawie art. 138 krio Strony mogą domagać się bądź podwyższenia, bądź obniżenia, bądź wreszcie uchylenia obowiązku alimentacyjnego - w miarę zmiany okoliczności (Krzemiński Zdzisław. Alimenty i Ojcostwo. Komentarz.). Zgodnie z powyższym, zmiana wysokości zobowiązania alimentacyjnego możliwa jest jedynie w drodze postępowania sądowego i wydanego w nim wyroku.
Alimenty a praca w wakacje
Dla nastolatka wakacje to nie tylko czas odpoczynku, ale też okres w którym może spróbować zarobić swoje pierwsze pieniądze. W przypadku, gdy dziecko chce w okresie wakacyjnym podjąć pracę sezonową, nie może być mowy o obniżeniu, czy zniesieniu obowiązku alimentacyjnego. Niewątpliwie jest to znaczący krok do samodzielności, jednak nie gwarantujący możliwości stałego utrzymania się – wobec tego nie ma przesłanki dla wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.
Praca tymczasowa jako wakacyjna forma zatrudnienia
Co grozi za uchylenie się od obowiązku alimentacyjnego?
Mimo że rodzic ponosił koszty utrzymania dziecka na wakacjach, to jeżeli w sentencji wyroku ustanawiającego świadczenia alimentacyjne nie zawarto żadnego wyłączenia, np. z wyjątkiem okresów, w których rodzic osobiście sprawuje opiekę nad dzieckiem, to musi on zapłacić zasądzoną kwotę.
W przypadku uchylenia się od obowiązku alimentacyjnego, wierzyciel może wnioskować o wszczęcie postępowania egzekucyjnego uregulowanego w dziale V kodeksu postępowania cywilnego. Co więcej, uporczywe uchylanie się od alimentacji stanowi przestępstwo z art. 209 kk zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Podstawa prawna:
Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59 z późn. zm.; art. 133, art. 135, art. 138).
Orzeczenie SN z 19 marca 1952 r., C 964/51, NP 1952, nr 5, s. 83.
Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296 z późn. zm.; art. 1081-1088).
Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553 z późn. zm.; art. 208).
Krzemiński Zdzisław. Alimenty i Ojcostwo. Komentarz. Oficyna 2008, wydanie III, art. 138, teza 13.