Praktyczne aspekty realizacji obowiązku alimentacyjnego

Wojciech Hermelin
rozwiń więcej
Świadczenia alimentacyjne polegają nie tylko na finansowym łożeniu na utrzymanie dzieci, ale także na dostarczaniu środków wychowania
Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci normuje art. 133§1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej: krio). Zgodnie z tym przepisem, rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z jego majątku wystarczają na pokrycie kosztów utrzymania i wychowania.

Co istotne, dotyczy to także dziecka dorosłego. Świadczenia alimentacyjne polegają nie tylko na finansowym łożeniu na utrzymanie dzieci, ale także na dostarczaniu środków wychowania, na co wskazuje brzmienie art. 128 krio. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego. W takim wypadku – zgodnie z art. 135§1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego - świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych np. drugiego z rodziców, może polegać na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Dla rozstrzygnięcia, w jakiej wysokości winny być przyznane dziecku świadczenia alimentacyjne, należy odwołać się do art.135§1 krio, w którym ustawodawca uzależnił wysokość świadczeń alimentacyjnych od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Oba te czynniki zwane przez prawników przesłankami, muszą być ocenione w odniesieniu do konkretnego stanu faktycznego, czyli konkretnej sytuacji życiowej osoby uprawnionej do alimentów i osób zobowiązanych.

Zobacz: Zabezpieczenie alimentów – czy możliwe?

Jeśli chodzi o usprawiedliwione potrzeby dziecka, to pojęcie to jest oceniane indywidualnie m.in. na podstawie stanu zdrowia, wieku, miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, zainteresowań, stopnia rozwoju, predyspozycji do kształcenia i innych podobnych okoliczności, które w konkretnym przypadku nakazują przyjąć, że dany wydatek jest usprawiedliwiony potrzebą dziecka. Przykładowo, usprawiedliwioną potrzebą zdolnego muzyka będzie zakup drogiego instrumentu muzycznego, który pozwoli mu lepiej kształtować swoje zdolności i pozwoli na dalszy rozwój, natomiast wydatek taki, co do zasady, nie będzie już usprawiedliwiony, jako pokrycie kosztów zakupu pierwszego instrumentu dla osoby nie mającej najmniejszych zdolności muzycznych. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednak odrywać od drugiego z czynników, tj. pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Oba pojęcia pozostają ze sobą w ścisłej wzajemnej zależności i obie te przesłanki kształtują wymiar obowiązku alimentacyjnego.

Górną granicą świadczeń alimentacyjnych zawsze będą bowiem zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego (art. 135§1 k.r.o.), chociażby nawet w tych ramach nie znajdowały pokrycia wszystkie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentacji (orz. SN z dnia 20 stycznia 1972 r., III CRN 470/71, Inf.Pr. 1972, nr 1-2, poz. 15; GSiP 1972, nr 9). Ta właśnie druga przesłanka w postaci możliwości majątkowych i zarobkowych bywa często błędnie utożsamiana z faktycznymi dochodami osiąganymi przez osobę zobowiązaną. Czym innym jest jednak uzyskiwany, czy też wykazywany przez zobowiązanego dochód, a czym innym realne możliwości osiągnięcia dochodu. Badając sprawę, sąd będzie brał każdorazowo pod uwagę to, czy dana osoba właściwie wykorzystuje swoje siły i środki, posiadaną wiedzę oraz kwalifikacje, aby uzyskać wymierny dochód ze swojej pracy, nie zaś to, jaki dochód w danej chwili wykazuje. Jako przykład można wskazać wykwalifikowanego rzemieślnika, który otrzymał dobrą ofertę pracy, a zatrudnił się dorywczo za wynagrodzeniem dużo niższym, niż mógłby realnie uzyskać. W tej sytuacji sąd nie będzie brał pod uwagę wykazanego przez niego dochodu tylko to, ile by mógłby on zarobić, gdyby ową ofertę pracy przyjął. 

Zobacz: Pomoc prawna

Jak wskazano na początku, każdy przypadek wymaga jednak odrębnego i indywidualnego podejścia i dogłębnej analizy stanu faktycznego. Gdy zaś stan faktyczny się zmienia, można także żądać zmiany - uzgodnionej lub ustalonej wyrokiem - wysokości świadczeń alimentacyjnych i to zarówno ich podwyższenia, jak i obniżenia. Decyzja taka powinna być jednak każdorazowo skonsultowana z radcą prawnym lub adwokatem, który po dokonaniu analizy danej sprawy, poprowadzi ją w celu ochrony praw swojego klienta.

Zobacz serwis: Alimenty

Prawo
Podatek katastralny i od pustostanów - stanowisko Ministerstwa Finansów
26 wrz 2024

Czy resort finansów planuje wprowadzenie podatku katastralnego oraz tzw. podatku od pustostanów? Z takimi pytaniami posłowie zwrócili się do resortu finansów. W interpelacji parlamentarzyści poprosili ministra finansów o rozwianie wątpliwości związanych z planowanymi zmianami w systemie podatkowym dotyczącymi nieruchomości.

Ministerstwo Finansów: VAT, PIT, CIT - rozwiązania dla przedsiębiorców poszkodowanych w powodzi
26 wrz 2024

Ministerstwo Finansów przygotowało przepisy, które zawierają rozwiązania przeznaczone dla poszkodowanych w trakcie powodzi. Poszkodowani przedsiębiorcy mają wydłużone terminy płatności podatków i dodatkowe ulgi podatkowe. Przewidziano także stawkę VAT 0 proc. dla darowizn towarów i usług.

ZUS: Wdowa z rentą rodzinną po mężu nie dostanie tego dodatku
26 wrz 2024

Osoby, które pobierają rentę rodzinną po zmarłym rodzicu i oboje rodzice nie żyją (albo zmarła im tylko matka a ojciec jest nieznany), mogą ubiegać się w ZUS o dodatek dla sierot zupełnych. Dodatek ten nie przysługuje wdowom, które pobierają rentę rodzinną po mężu - informuje Katarzyna Krupicka, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie podlaskim.

To już ostatnie dni na skorzystanie w pracy z tego uprawnienia. Z końcem września 2024 roku prawo do niego się przedawni. Sprawdź, czy tobie też
26 wrz 2024

To już ostatnie dni na skorzystanie z tego uprawnienia. Z końcem września 2024 roku prawo do niego przepadnie i pracownik nie będzie mógł się domagać o pracodawcy realizacji swoich uprawnień. Sprawdź, czy dotyczy to również ciebie.

Dodatek dopełniający do renty socjalnej. Komisja sejmowa jest za
26 wrz 2024

Dodatek dopełniający do renty socjalnej. Komisja sejmowa jest za. Zgodnie z harmonogramem prac Sejmu, trzecie czytanie odbędzie się w piątek, 27 września. Czym jest dodatek dopełniający do renty socjalnej? Komu i w jakiej kwocie będzie przysługiwać?

Ulgi podatkowe dla pracujących emerytów i rencistów
26 wrz 2024

Ulgi podatkowe dla pracujących emerytów i rencistów. Którzy seniorzy mogą skorzystać z ulg podatkowych? Na jakich zasadach można z nich skorzystać? Które dochody obejmuje ulga, a których nie obejmuje?

Nowe „żłobkowe” od 1 października 2024 r. Jest limit opłaty za żłobek - po jego przekroczeniu nie ma dofinansowania. MRPiPS pokazuje jak to liczyć i odpowiada na pytania rodziców
26 wrz 2024

października 2024 r. wejdzie w życie większość przepisów ustawy z 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”. Ustawa ta określa zasady wypłaty 3 różnych świadczeń pieniężnych dla rodziców małych dzieci (w tym nazywanego już potocznie „babciowym”), przeznaczonego na zapewnienie (w tym: opłacenie) opieki nad takim dzieckiem. Jednym z tych świadczeń jest „Aktywnie w żłobku”. Ile wynosi to świadczenie? Jak o nie wnioskować? Jakie wątpliwości mają rodzice i jak na nie odpowiada Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i ZUS?

Nauczycielem w przedszkolu będzie mógł zostać student. To efekt niedoborów kadrowych, z którymi borykają się nie tylko szkoły. MEN już pracuje nad zmianami
26 wrz 2024

Nauczycielem w przedszkolu będzie mógł zostać student. To efekt niedoborów kadrowych, z którymi borykają się nie tylko szkoły. MEN już pracuje nad zmianami, bo brakuje aż około 1000 nauczycieli przedszkoli.

Aż 2333 zł miesięcznie na seniorów od 2025 r. Bon senioralny [dla kogo, na co, wniosek]
26 wrz 2024

Rząd prowadzi wzmożoną politykę senioralną. Wynika to m.in. z tego, że prognozy demograficzne, wskazujące na dynamiczny wzrost liczby osób starszych w Polsce w najbliższych dziesięcioleciach. W związku z tym, jednym z ważniejszych uprawnień dla osób w wieku 75+ i ich rodzin będzie bon senioralny. W artykule odpowiedzi na najczęstsze wątpliwości czytelników: Komu przysługuje bon senioralny? Na czym ma polegać bon senioralny? Ile wynosi bon senioralny? Kto dostanie bon turystyczny dla seniora? Kiedy wejdzie bon senioralny? 

Komunikat ZUS: Musisz iść do sądu cywilnego. My nie możemy ponownie przeliczyć emerytur w związku z wyrokiem TK
26 wrz 2024

ZUS przesłał do infor.pl wyjaśnienia dla emerytów "czerwcowych". Tak określa się około 150 000 - 200 000 osób, którym TK potwierdził [Wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20] ich prawo do dużych podwyżek emerytur (mówi się o kwotach 1000 zł - 120 000 zł) oraz równie dużych wyrównaniach (tu padają kwoty 60 000 - 64 000 zł jako wartości uśrednione). Dlaczego takie poważne kwoty na końcu artykułu. 

pokaż więcej
Proszę czekać...