Prawo

25 września 2024 r. wchodzi w życie ustawa o ochronie sygnalistów. Nakłada ona na pracodawców liczne obowiązki. Najważniejszy z nich to stworzenie procedury zgłoszeń wewnętrznych. Zgodnie z dominującym poglądem wśród ekspertów, procedurę taką pracodawcy objęci ustawą o ochronie sygnalistów powinni mieć już gotową w dniu wejścia w życie ustawy, czyli 25 września 2024 r. Poniżej przedstawiamy kalendarium działań, jakie w celu wdrożenia procedury zgłoszeń wewnętrznych powinien przeprowadzić pracodawca.

Każde biuro rachunkowe powinno zweryfikować swoje procedury i zasady zgłaszania naruszeń, które zostały ustalone na potrzeby wdrożenia przepisów ustawy AML/CFT w świetle wymagań ustawy o ochronie sygnalistów.

Wypłaty bonu energetycznego już wkrótce. Ministerstwo Finansów wydało zgodę na uruchomienie środków na bon energetyczny i wypłacenie ich obywatelom. Tak w Sejmie poinformowała minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska. Zapewniała, że przed kluczowym sezonem grzewczym te pieniądze trafią do obywateli.

Strategia migracyjna zakłada m.in. utworzenie 49 Centrów Integracji Cudzoziemców, w różnych regionach Polski. Nowe centra mają być jednym z instrumentów integracji imigrantów w polskim społeczeństwie. Projektowane jest już utworzenie CIC w Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim, czyli na terenie województwa lubuskiego.

Nie każdy jest świadomy tego, że aktywność zawodowa na emeryturze (lub podczas pobierania renty), może pozbawić emeryta (lub odpowiednio – rencistę) świadczenia emerytalno-rentowego. Mowa o tzw. limitach dorabiania do emerytury (lub renty), których przekroczenie powoduje zmniejszenie świadczenia lub nawet zawieszenie jego wypłacania. Od powyższej zasady, ustawodawca przewidział jednak pewne wyjątki i – co do zasady – dorabiać bez ograniczeń, może emeryt, który osiągnął powszechny wiek emerytalny, chyba, że kontynuuje on zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy.

Przepisy nie nakazują wprost wypłaty bonu energetycznego w 2024 r. Nie ma w przepisach daty np.: "termin płatności to 31 grudnia 2024 r." Ma to nastąpić "niezwłocznie". Zależne jest to "niezwłocznie" od przekazania środków na wypłatę przez wojewodę. Nie wszędzie są przekazywane te pieniądze. Np. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Łopiennik Górny informuje mieszkańców gminy, że nie ma pieniędzy na bon (czeka na nie). W ustawie nie ma terminu wypłaty bonu, ale jest termin dla raportu przez gminy wydania tych pieniędzy - ostateczny termin 31 stycznia 2025 r.

W Polsce, kraju będącym liderem w produkcji jabłek zerowa stawka akcyzy na cydr była obiecywana producentom nie raz, ale sprawy nigdy jeszcze nie zaszły tak daleko. W Sejmie odbyło się pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy dotyczącej wyzerowania akcyzy na cydry i perry o zawartości alkoholu do 5%. W czym i komu to może pomóc? 

Od nowego okresu zasiłkowego, który potrwa od 1 listopada 2024 r. do 31 października 2025 r. nie zmienią się kwoty świadczeń rodzinnych i kryteriów dochodowych uprawniających do tych świadczeń. Nadal na dziecko przysługiwać będzie od 95 zł do 135 zł zasiłku rodzinnego. A dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się uprawniające do świadczeń rodzinnych nie będzie mógł przekroczyć 674 zł netto (albo 764,00 zł netto w rodzinie z niepełnosprawnym dzieckiem). Rozporządzenie w tej sprawie już zostało wydane i weszło w życie. Jak Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej tłumaczy brak waloryzacji?

Zawsze warto jest zrobić porządki w dokumentach, sprawdzić szuflady i segregatory. Czasem we własnym mieszkaniu można znaleźć dokumenty, które mogą pozwolić ZUS-owi przeliczyć ponownie emeryturę i przyznać wyższe świadczenie. Mogą to być np. wpisy w starym „książeczkowym” dowodzie osobistym o zatrudnieniu. Konieczny jest też wniosek do ZUS w tej sprawie. Jest to ważne przede wszystkim dla osób za które były opłacane składki przed 1999 rokiem. Bo po tej dacie wszystkie składki są ujmowane na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że po śmierci emeryta lub rencisty prawo do wypłaty świadczenia (emerytury lub renty) ustaje. Listonosz, który przynosi emeryturę (rentę) osoby zmarłej, nie powinien wypłacać tych pieniędzy domownikom. Taką emeryturę czy rentę należy zwrócić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ale uprawniony członek rodziny ma prawo złożyć wniosek o wypłatę tzw. niezrealizowanego świadczenia.

Ważny dla wielu emerytów wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. (SK 140/20) budzi szereg wątpliwości prawnych. W szczególności nie jest jasne, z jakich przepisów powinien skorzystać emeryt, by móc skutecznie dochodzić swoich praw. Zdaniem adwokata Konrada Giedrojcia stosowanie kodeksu postępowania administracyjnego jest w tym przypadku niekorzystne dla emerytów i problematyczne. Jego zdaniem nie powinno się tego wariantu promować, bo jest lepszy i „skrojony na miarę” przepis art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który może być stosowany zgodnie z orzecznictwem sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. Publikujemy poniżej polemikę mecenasa Giedrojcia z wcześniej opublikowanym na naszym portalu artykułem radcy prawnego dr Katarzyny Kalaty.

Obniżenia minimalnej granicy wieku do uzyskania prawa jazdy kat. B zakłada jedna z propozycji resortu infrastruktury, która ma poprawić bezpieczeństwo na drodze. Prawo jazdy mógłby uzyskać 17-latek korzystający z uprawnień wyłącznie pod okiem doświadczonego kierowcy.

Honorowe krwiodawstwo, to piękna i niezwykle potrzebna idea, którą realizuje liczna grupa honorowych dawców krwi. Okazuje się, że pewne problemy organizacyjne w związku z oddawaniem krwi przez swoich pracowników, mają pracodawcy. Po pierwsze nie dostają żadnych rekompensat ani ulg w związku z nieobecnością w pracy (dwa dni wolne) pracowników oddających honorowo krew. A nawet nie mogą się sprzeciwić wybranemu przez pracownika terminowi oddania krwi. Kwestię tę podniesiono w interpelacji poselskiej z początku września br., na którą odpowiedział niedawno Minister Zdrowia.

Miliony Polaków korzystają z mDowodu - pełnoprawnego dokumentu tożsamości, który na terenie Polski jest równie ważny co fizyczny dowód osobisty. Także miliony Polaków korzystają z e-dowodów. Jaka jest różnica między nimi?

W Monitorze Polskim ukazało się obwieszczenie w sprawie stawek minimalnych podatku od środków transportowych obowiązujących w 2025 r. W przyszłym roku minimalne stawki będą niższe o ponad 7 proc.

25 mln zł na wsparcie rodzin z trudnościami opiekuńczo-wychowawczymi przeznaczył podlaski urząd marszałkowski. Można już składać wnioski. Na jaki rodzaj wsparcia będzie można liczyć? 

„Aktywnie w żłobku” to nowe świadczenie, które przysługuje na dofinansowanie kosztów objęcia dziecka opieką w żłobku, klubie dziecięcym albo sprawowaną przez dziennego opiekuna. Na jakich warunkach jest przyznawane?

Prawie 200 tys. emerytów powinno otrzymać wyrównanie świadczeń na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z czerwca bieżącego roku, który jednak do dnia dzisiejszego nie został opublikowany. Z zapowiedzi Rządu wynika również, że nie należy się spodziewać, że orzeczenie to zostanie opublikowane. Brak publikacji wyroku w Dzienniku Ustaw jest tłumaczony tym, że w składzie orzekającym TK byli tzw. sędziowie dublerzy. Co w takiej sytuacji powinien zrobić emeryt, którego dotyczy ten wyrok. Jaki wniosek złożyć do ZUS-u? Wyjaśnia Katarzyna Kalata, doktor nauk prawnych i radca prawny.

Dla kogo wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. będzie oznaczał wyższą emeryturę i wyrównanie? Na pewno ZUS z urzędu tego sam nie zrobi. Adwokat Konrad Giedrojć wyjaśnia co zrobić, by w praktyce wykorzystać ten wyrok. Jaki wniosek sformułować do ZUS-u, jak odwołać się do sądu i na jakie argumenty ZUS trzeba się przygotować.

Obsługa porodów przez szpitale jest nierentowna – wybrzmiało podczas posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Opieki Okołoporodowej, które miało miejsce w dniu 8 października 2024 r., podczas którego dyskutowano o dalszym losie porodówek, których likwidację planuje Ministerstwo Zdrowia. Dyrektorowie szpitali powiatowych pokusili się nawet o stwierdzenie, że dla szpitali bardziej opłacalne jest przyjęcie „pijaka”, niż rodzącej kobiety, bo za tego pierwszego – NFZ płaci dwa razy więcej.

Komisja Wenecka, organ doradczy Rady Europy do spraw prawa konstytucyjnego, oceniła, że nie można, bez indywidualnej oceny, usunąć wszystkich sędziów powołanych wadliwie w Polsce po 2018 roku. To główna teza opinii przyjętej 12 października 2024 r. podczas obrad w Wenecji i opublikowanej 14 października 2024 r. wieczorem. Publikujemy odnośnik do pełnej wersji tej opinii.

Renta wdowia w 2025 r. Dla kogo, kiedy złożyć wniosek, jaka kwota? Ustawa zakłada, że owdowiała osoba może łącznie pobierać swoje świadczenie i rentę rodzinną po zmarłym małżonku. Kiedy rozpocznie się wypłata tzw. renty wdowiej? Kiedy będzie można składać wnioski?

Projekt ustawy o systemach sztucznej inteligencji trafił do konsultacji społecznych. Ustawa ma uregulować na polskim rynku wykorzystanie i rozwój sztucznej inteligencji.

1 października 2024 r. ruszył program Aktywny Rodzic. Od tego dnia rodzice dzieci do lat 3 mogą składać wnioski o świadczenia. Do ZUS trafiło już ponad 300 tys. wniosków. Które świadczenie jest najpopularniejsze?

W dniu 14 października 2024 r. w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów zostały opublikowane założenia zapowiadanego już wcześniej przez Ministerstwo Zdrowia projektu ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Projekt ten, ma stanowić odpowiedź na zdiagnozowane problemy dotyczące dostępu do napojów alkoholowych w Polsce.

W sytuacji, gdy emerytura oraz świadczenie pielęgnacyjne mogą się okazać podstawowym źródłem wsparcia finansowego dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami, pojawia się pytanie: czy możliwe jest połączenie tych dwóch form pomocy? Czy opiekunowie mogą jednocześnie korzystać z emerytury oraz świadczenia pielęgnacyjnego? 

O przyznanie nowego świadczenia w postaci bonu senioralnego będzie mogła ubiegać się osoba uprawniona do złożenia wniosku o przyznanie bonu na rzecz seniora, czyli zstępny, na którym ciąży obowiązek alimentacyjny. Maksymalna wartość świadczenia wyniesie 2150 zł miesięcznie. Co istotne, wartość dodatku pielęgnacyjnego będzie wliczana do przychodu seniora uprawnionego do bonu.