Generalna zasada postępowania cywilnego stanowi, iż postępowanie kończy się wraz z wydaniem przez sąd ostatecznego orzeczenia rozstrzygającego sprawę, co do istoty tj. wyroku w procesie i postanowienia rozstrzygającego sprawę co do istoty w postępowaniu nieprocesowym. Jednak w czasie trwania postępowania mogą wystąpić okoliczności, które spowodują, iż wydanie orzeczenia rozstrzygającego sprawę, co do istoty jest niemożliwie lub stało się nieaktualne.
Stan wyższej konieczności jako okoliczność wyłączająca bezprawność (kontratyp) określony jest w art. 26 § 1 Kodeksu karnego, zgodnie z którym, nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego.