Prawo

25 września 2024 r. wchodzi w życie ustawa o ochronie sygnalistów. Nakłada ona na pracodawców liczne obowiązki. Najważniejszy z nich to stworzenie procedury zgłoszeń wewnętrznych. Zgodnie z dominującym poglądem wśród ekspertów, procedurę taką pracodawcy objęci ustawą o ochronie sygnalistów powinni mieć już gotową w dniu wejścia w życie ustawy, czyli 25 września 2024 r. Poniżej przedstawiamy kalendarium działań, jakie w celu wdrożenia procedury zgłoszeń wewnętrznych powinien przeprowadzić pracodawca.

Każde biuro rachunkowe powinno zweryfikować swoje procedury i zasady zgłaszania naruszeń, które zostały ustalone na potrzeby wdrożenia przepisów ustawy AML/CFT w świetle wymagań ustawy o ochronie sygnalistów.

W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r., o sygn. akt SK 140/20 – niemal 200 tys. emerytów, którzy przed 6 czerwca 2012 r. przeszli na wcześniejszą emeryturę, a następnie – złożyli wniosek o emeryturę powszechną, która została im pomniejszona na podstawie art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – może teraz otrzymać od ZUS wyrównanie. Zgodnie z szacunkami ZUS – sięgające nawet 64075 zł. Podpowiadamy kogo dokładnie obejmuje zakres podmiotowy wyroku Trybunału i w jaki sposób można dochodzić swoich praw.

Informacje o podmiotach rynków finansowych objętych unijnymi regulacjami mają być bezpłatnie dostępne na jednej platformie (ESAP) - przewidują unijne przepisy, które ma wdrożyć projektowana nowelizacja. Jej założenia przedstawiono w wykazie prac legislacyjnych i programowych rządu.

Rodzice dzieci do lat 3 od początku października 2024 r. mogą wnioskować o nowe świadczenia z programu Aktywny Rodzic. Na dziecko mogą otrzymać od 500 zł do 1500 zł miesięcznie w zależności od rodzaju świadczenia, a w przypadku dziecka z odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności nawet 1900 zł. Zainteresowanie programem jest duże. Do ZUS-u wpłynęło 327,3 tys. wniosków na 332,8 tys. dzieci - poinformowała 21 października br. Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim. ZUS cyklicznie organizuje dyżury eksperckie z zakresu nowych świadczeń dla rodzin. Publikujemy najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi ekspertów. 

W tym sezonie zimowym zmienią się regulacje dotyczące stosowania opon zimowych z symbolem M+S m.in. we Francji, Niemczech i Szwecji. Przed planowaną podróżą warto też sprawdzić, w których państwach opony zimowe są obowiązkowe, a gdzie jedynie zalecane, aby bezpiecznie dotrzeć do celu i uniknąć ewentualnych mandatów. Goodyear opracował przewodnik po aktualnych przepisach dotyczących opon zimowych w wybranych krajach Europy. 

Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę zachęcającą pracodawców do zatrudniania żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej i aktywnej rezerwy. Będą ulgi podatkowe, zniesienie obowiązku wypłaty odprawy powołanemu żołnierzowi i ułatwienia przy staraniu się o zamówienia publiczne.

Projekt ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich trafił do konsultacji społecznych. Gorące reakcje budzi kwestia adopcji dzieci przez osoby pozostające w związku partnerskim. Jakie rozwiązania przewiduje projekt ustawy?

W jednej z propozycji legislacyjnych rządu jest przyznanie pielęgniarkom prawa do wydawania orzeczeń o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Jest to ważne w kontekście dodatku dopełniającego 2520 zł - rząd (i Sejm) wprowadził dla rencistów (pobierających rentę socjalną) wymóg posiadania orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Wielu rencistów nie występowało o to orzeczenie. Jest możliwe zalanie odpowiednich komisji wnioskami o nie. Rząd deklarował - niezależnie od prac nad zmianami w ustawie o rencie socjalnej - przyznanie pielęgniarkom prawa do wydawania takich orzeczeń.  

Zadośćuczynienie 5000,00 zł - 11 000,00 zł za odcięcie ojca od kontaktu z córką? Za nastawianie córki przeciwko ojcu? To wciąż zbyt częsta sytuacja, aby sądownictwo przechodziło nad nią obojętnie. Uchwała Sądu Najwyższego zadecyduje, czy miłość ojca oraz matki do dziecka uzasadnia zasądzenia odszkodowania od rodzica, który uderza w tą miłość. 

Dawna poprawka Senatu do ustawy o świadczeniu wspierającym dotyczyła tego, aby świadczenie to (3919 zł w 2024 r.) nie było wliczane do dochodu w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej. Jeżeli wliczymy, to osoba niepełnosprawna traci prawo do szeregu ulg przyznawanych przez ustawę o pomocy społecznej (i finalnie) MOPS. Teraz przypomniał o tej poprawce Rzecznik Praw Obywatelskich - trafiają do niego skargi osób niepełnosprawnych, które nagle muszą płacić w MOPS blisko 4000 zł. Niedługo ten sam problem będą mieli prawdopodobnie beneficjenci dodatku dopełniającego (2520 zł). Dodatek ten będzie doliczany do dochodu w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej. W tym wariancie (czekamy na ostateczną wersję ustawy) otrzymanie tego dodatku też spowoduje utratę wielu ulg w MOPS.

Obecnie od kilku lat jestem na JDG i nie mam dni wolnych po oddaniu krwi. Prosto ze stacji krwiodawstwa jadę do pracy. Dodatkowo, będąc na podatku liniowym nie mogę także odliczyć oddanej krwi od podatku - tak pisze nasz Czytelnik, zwracając uwagę na konieczność zmian w przepisach.

„Ostatni bastion” nieoskładkowany przez ZUS, czyli umowy o dzieło, mają zostać objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, tj. ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i wypadkowym oraz dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Jedyny wyjątek od powyższej zasady ma dotyczyć umów zawieranych przez studentów albo uczniów poniżej 26 roku życia. 

W artykule przedstawiam ograniczenia dla rodziców wprowadzone przez jedną ze szkół. Szkoła wprowadziła szereg ograniczeń dla rodziców i opiekunów prawnych uczniów (w artykule pomijam ograniczenia dla innych osób niż rodzice). Podstawowy problem? Podstawa prawna dla takich zakazów. Powinna być w ustawie, a nie regulaminie szkoły albo uchwale gminy. Podstawowe pytanie? Co z tym zrobi min. edukacji B. Nowacka? 

Renta alkoholowa, choć nie jest oficjalnym terminem prawnym, jest jednak powszechnie używana do opisania świadczenia dla osób niezdolnych do pracy z powodu nadużywania alkoholu. W rzeczywistości, chodzi o rentę z tytułu niezdolności do pracy, przyznawaną przez ZUS. Po ostatniej waloryzacji, z marca 2024 roku renta alkoholowa wynosi 1780,96 zł (tj. w przypadku całkowitej niezdolności do pracy).

Ujawniono przyczyny opóźnień w przyznawaniu świadczeń wspierających. Dwie obciążają osoby niepełnosprawne (i ich opiekunów). Bo 1) składali wnioski "papierowe" oraz 2) wnioski "wadliwe" albo składane "przez osoby nieuprawnione". Jeden wniosek papierowy to 25 minut czasu na wprowadzenie do systemu. Dla 380 000 wniosków daje to 9 575 000 minut pracy i 20 000 pracy po 8 godzin dziennie. I ta ilość pracy to jedna z przyczyn "zawieszenia" systemu WZON.

Wypłaty bonu energetycznego już wkrótce. Ministerstwo Finansów wydało zgodę na uruchomienie środków na bon energetyczny i wypłacenie ich obywatelom. Tak w Sejmie poinformowała minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska. Zapewniała, że przed kluczowym sezonem grzewczym te pieniądze trafią do obywateli.

Strategia migracyjna zakłada m.in. utworzenie 49 Centrów Integracji Cudzoziemców, w różnych regionach Polski. Nowe centra mają być jednym z instrumentów integracji imigrantów w polskim społeczeństwie. Projektowane jest już utworzenie CIC w Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim, czyli na terenie województwa lubuskiego.

Nie każdy jest świadomy tego, że aktywność zawodowa na emeryturze (lub podczas pobierania renty), może pozbawić emeryta (lub odpowiednio – rencistę) świadczenia emerytalno-rentowego. Mowa o tzw. limitach dorabiania do emerytury (lub renty), których przekroczenie powoduje zmniejszenie świadczenia lub nawet zawieszenie jego wypłacania. Od powyższej zasady, ustawodawca przewidział jednak pewne wyjątki i – co do zasady – dorabiać bez ograniczeń, może emeryt, który osiągnął powszechny wiek emerytalny, chyba, że kontynuuje on zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy.

Przepisy nie nakazują wprost wypłaty bonu energetycznego w 2024 r. Nie ma w przepisach daty np.: "termin płatności to 31 grudnia 2024 r." Ma to nastąpić "niezwłocznie". Zależne jest to "niezwłocznie" od przekazania środków na wypłatę przez wojewodę. Nie wszędzie są przekazywane te pieniądze. Np. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Łopiennik Górny informuje mieszkańców gminy, że nie ma pieniędzy na bon (czeka na nie). W ustawie nie ma terminu wypłaty bonu, ale jest termin dla raportu przez gminy wydania tych pieniędzy - ostateczny termin 31 stycznia 2025 r.

W Polsce, kraju będącym liderem w produkcji jabłek zerowa stawka akcyzy na cydr była obiecywana producentom nie raz, ale sprawy nigdy jeszcze nie zaszły tak daleko. W Sejmie odbyło się pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy dotyczącej wyzerowania akcyzy na cydry i perry o zawartości alkoholu do 5%. W czym i komu to może pomóc? 

Od nowego okresu zasiłkowego, który potrwa od 1 listopada 2024 r. do 31 października 2025 r. nie zmienią się kwoty świadczeń rodzinnych i kryteriów dochodowych uprawniających do tych świadczeń. Nadal na dziecko przysługiwać będzie od 95 zł do 135 zł zasiłku rodzinnego. A dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się uprawniające do świadczeń rodzinnych nie będzie mógł przekroczyć 674 zł netto (albo 764,00 zł netto w rodzinie z niepełnosprawnym dzieckiem). Rozporządzenie w tej sprawie już zostało wydane i weszło w życie. Jak Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej tłumaczy brak waloryzacji?

Zawsze warto jest zrobić porządki w dokumentach, sprawdzić szuflady i segregatory. Czasem we własnym mieszkaniu można znaleźć dokumenty, które mogą pozwolić ZUS-owi przeliczyć ponownie emeryturę i przyznać wyższe świadczenie. Mogą to być np. wpisy w starym „książeczkowym” dowodzie osobistym o zatrudnieniu. Konieczny jest też wniosek do ZUS w tej sprawie. Jest to ważne przede wszystkim dla osób za które były opłacane składki przed 1999 rokiem. Bo po tej dacie wszystkie składki są ujmowane na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że po śmierci emeryta lub rencisty prawo do wypłaty świadczenia (emerytury lub renty) ustaje. Listonosz, który przynosi emeryturę (rentę) osoby zmarłej, nie powinien wypłacać tych pieniędzy domownikom. Taką emeryturę czy rentę należy zwrócić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ale uprawniony członek rodziny ma prawo złożyć wniosek o wypłatę tzw. niezrealizowanego świadczenia.

Ważny dla wielu emerytów wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. (SK 140/20) budzi szereg wątpliwości prawnych. W szczególności nie jest jasne, z jakich przepisów powinien skorzystać emeryt, by móc skutecznie dochodzić swoich praw. Zdaniem adwokata Konrada Giedrojcia stosowanie kodeksu postępowania administracyjnego jest w tym przypadku niekorzystne dla emerytów i problematyczne. Jego zdaniem nie powinno się tego wariantu promować, bo jest lepszy i „skrojony na miarę” przepis art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który może być stosowany zgodnie z orzecznictwem sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. Publikujemy poniżej polemikę mecenasa Giedrojcia z wcześniej opublikowanym na naszym portalu artykułem radcy prawnego dr Katarzyny Kalaty.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że na wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. mogłoby skorzystać ok. 200 tys. osób, które złożyły wniosek o wcześniejszą emeryturę przed 1 stycznia 2013 r., a prawo do emerytury powszechnej nabyły po 2012 r. Miesięczna podwyżka świadczenia wyniosłaby ok. 1,2 tys. zł, a kwota wyrównania - 64 tys. Do tej pory omawiany wyrok nie został opublikowany w Dzienniku Ustaw ale pojawiają się pierwsze wyroki sądów uwzględniające omawiany wyrok Trybunału.

Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar powiedział 17 października 2024 r., że Komisja Wenecka zaleciła Polsce, by "spotkać się w połowie drogi" w sprawie tzw. neosędziów. Według niego, oceną konkretnych grup sędziów powinna się zająć nowa KRS, co - jego zdaniem - będzie możliwe po wyborach prezydenckich i jej powstaniu, czyli w 2026 roku.