Śmierć uczestnika PPK a zgromadzone środki
O śmierci uczestnika PPK, który pozostawał w związku małżeńskim, traktuje art. 85 ustawy o Pracowniczych Planach Kapitałowych. Co dzieje się ze środkami, które udało mu się już zgromadzić na swoim rachunku? Czy przejmuje je państwo polskie? A może wszystkie pieniądze trafiają do wdowy lub wdowca?
Prawo do połowy środków dla wdowy lub wdowca – wypłata transferowa
W świetle art. 85 ustawy o PPK zasadą jest, że połowa oszczędności zostaje przekazana wdowie bądź wdowcowi w formie tzw. wypłaty transferowej. Może być ona dokonana na inny rachunek PPK, IKE lub PPE małżonka zmarłego uczestnika PPK. Aby tak się stało, osoba uprawniona występuje z wnioskiem do instytucji finansowej prowadzącej PPK dla zmarłego. Wypłata dokonywana jest w zakresie, w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej.
Powstaje pytanie - na który rachunek dokonać wypłaty transferowej w przypadku oszczędzania na emeryturę na kilku rachunkach w ramach PPK przez wdowca/wdowę lub bycia uczestnikiem więcej niż jednego PPE? Zgodnie z art. 82 omawianej ustawy w takiej sytuacji rachunek do wypłaty wskazuje były małżonek uczestnika PPK we wniosku.
Termin wypłaty
Ustawodawca przewidział termin na dokonanie wypłaty transferowej dla małżonka. Są to 3 miesiące, licząc od dnia przedstawienia następujących dokumentów:
- odpisu aktu zgonu,
- odpisu aktu małżeństwa,
- oświadczenia o stosunkach majątkowych między małżonkami, także udokumentowanie sposobu uregulowania tych stosunków, jeśli nie łączyła ich wspólność majątkowa.
Wypłata w formie pieniężnej
Oprócz wypłaty transferowej na rachunek PPK, PPE lub IKE wdowy/wdowca ustawa przewiduje możliwość pieniężnej wypłaty zgromadzonych na koncie zmarłego małżonka środków. Ustawodawca określa tę procedurę zwrotem środków. W tym celu osoba uprawniona powinna złożyć wniosek do instytucji finansowej prowadzącej PPK. Należy przedstawić dowód wskazujący na to, że owe środki przypadają temu małżonkowi. Instytucja ma na wypłatę 3 miesiące od dnia przedstawienia dowodu. Nie przewidziano żadnych warunków, które uprawniona osoba powinna spełnić, aby móc dokonać zwrotu zamiast wypłaty transferowej.
Co istotne, instytucja finansowa nie odpowiada za skutki niedopełnienia lub nienależytego dopełnienia obowiązków małżonka zmarłego uczestnika PPK związanych z wypłatą zgromadzonych pieniędzy.
Obowiązkiem instytucji finansowej jest przekazanie do ewidencji PPK informacji o zwrocie. Przede wszystkim określa się ogólną kwotę zwrotu ze wskazaniem na poszczególne kwoty:
- zwrotu z wpłat osoby zatrudnionej,
- zwrotu z wpłat podmiotu zatrudniającego oraz
- zwrotu z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych.
Pozostałe środki
Środki, które pozostają na rachunku zmarłego uczestnika PPK, w połowie trafią do wdowy/wdowca. Druga połowa należy się osobom uprawnionym. Kim są te osoby? Otóż art. 21 ust. 1 omawianej ustawy przewiduje możliwość wskazania przez uczestnika PPK osób, które w razie jego śmierci otrzymają zaoszczędzone w ramach programu środki. Należy zrobić to w formie pisemnej i przedstawić dokument instytucji finansowej prowadzącej PPK. Można wybrać jedną osobę bądź więcej osób. Wskazanie kilku osób będzie oznaczało równy podział środków na każdą z nich.
Może zdarzyć się taka sytuacja, że uczestnik PPK nie wskaże osób uprawnionych, wówczas nierozdysponowana część środków trafia do masy spadkowej i podlega dziedziczeniu na zasadach ogólnych.