Rodzaje wypłat środków
Uczestnik PPK może rozporządzać środkami zgromadzonymi w ramach programu Pracowniczych Planów Kapitałowych w granicach ustalonych przedmiotową ustawą. W celu wypłaty środków z konta składa stosowny wniosek instytucji finansowej prowadzącej dla niego PPK. Docelowo wypłata powinna nastąpić po osiągnięciu 60 roku życia, jednak możliwe są również wcześniejsze. Wszystkich dokonuje się w formie pieniężnej.
Wypłata na pokrycie wkładu własnego
Zainteresowany wypłatą pieniędzy uczestnik może np. zawrzeć umowę z instytucją finansową o wypłatę środków nawet w wysokości 100%. Powinny one zostać przeznaczone na pokrycie wkładu własnego w związku z budową domu, kupnem mieszkania czy remontem. Umowa zobowiązuje do zwrotu wypłaconej sumy w wartości nominalnej. Taka wypłata dokonywana jest na rachunek bankowy lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej uczestnika PPK. Należy wskazać go we wniosku o wypłatę. Warto podkreślić, że wypłata na powyższy cel możliwa jest wyłącznie w przypadku osób do 45 roku życia.
Wypłata w formie świadczenia małżeńskiego
Ustawa o PPK przewiduje również wypłatę po osiągnięciu 60 roku życia w formie świadczenia małżeńskiego. Polega to na połączeniu dwóch rachunków PPK (jednego i drugiego małżonka) i utworzeniu wspólnego, z którego następnie będą dokonywane wypłaty w co najmniej 120 miesięcznych ratach.
Wypłata transferowa
Ponadto możliwa jest tzw. wypłata transferowa. Zalicza się do niej wypłatę:
1. na inny rachunek PPK;
2. na rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej uczestnika PPK, po osiągnięciu przez niego 60. roku życia;
3. na rachunek lokaty terminowej uczestnika PPK prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, po osiągnięciu przez niego 60. roku życia;
4. na IKE małżonka zmarłego uczestnika PPK lub na IKE osoby uprawnionej;
5. na rachunek w PPE prowadzony dla małżonka zmarłego uczestnika PPK lub dla osoby uprawnionej;
6. do zakładu ubezpieczeń prowadzącego działalność określoną w dziale I załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej;
7. na rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej lub na rachunek lokaty terminowej małżonka lub byłego małżonka uczestnika PPK, zgodnie z art. 80 ust. 2. ustawy o PPK.
Wypłata w przypadku poważnej choroby
Kolejną formą wypłaty przewidzianą w ustawie jest wystąpienie szczególnej okoliczności w postaci choroby. W świetle art. 101 ustawy o PPK przypadek szczególnego zachorowania musi spełniać dwa warunki. Przede wszystkim możliwość wypłaty przewiduje się w sytuacji choroby poważnej. Nie każdy przypadek zachorowania będzie więc uprawniał do wypłaty oszczędności. Ponadto osobą chorą może być uczestnik PPK, jego małżonek lub dziecko, a więc właściciel konta PPK i jego najbliższa rodzina. Ustawodawca uregulował maksymalną wysokość wypłaty w przypadku poważnego zachorowania na poziomie 25% wszystkich oszczędności.
Poważne zachorowanie
Ustawa o PPK w art. 2 ust. 1 pkt 23 zawiera definicję poważnego zachorowania. Za poważną chorobę w myśl ustawy uznaje się:
- całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustaloną w formie orzeczenia przez lekarza orzecznika lub komisję lekarską Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na okres co najmniej 2 lat lub
- umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ustalony w formie orzeczenia przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności na okres co najmniej 2 lat, lub
- niepełnosprawność osoby, która nie ukończyła 16 lat, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ustaloną w formie orzeczenia przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, lub
- zdiagnozowanie u osoby dorosłej jednej z następujących jednostek chorobowych: amputacja kończyny, bakteryjne zapalenie mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych, wirusowe zapalenie mózgu, choroba Alzheimera, choroba Leśniowskiego-Crohna, choroba neuronu ruchowego (stwardnienie zanikowe boczne), choroba Parkinsona, dystrofia mięśniowa, gruźlica, niewydolność nerek, stwardnienie rozsiane, choroba wywołana przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV), kardiomiopatia, nowotwór złośliwy, toczeń trzewny układowy, udar mózgu, utrata mowy, słuchu lub wzroku, wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub zawał serca, lub
- zdiagnozowanie u dziecka jednej z następujących jednostek chorobowych: poliomyelitis (choroba Heinego-Medina), zapalenie opon mózgowych, zapalenie mózgu, anemia aplastyczna, przewlekłe aktywne zapalenie wątroby, padaczka, gorączka reumatyczna, nabyta przewlekła choroba serca, porażenie (paraliż), utrata wzroku, głuchota (utrata słuchu), potransfuzyjne zakażenie wirusem HIV, schyłkowa niewydolność nerek, tężec, cukrzyca, łagodny guz mózgu, przeszczepienie narządów, zabieg rekonstrukcyjny zastawek, zabieg rekonstrukcyjny aorty lub nowotwór złośliwy.
Wniosek i wypłata
W celu otrzymania wypłaty należy złożyć wniosek do instytucji finansowej prowadzącej PPK. Aby udokumentować zaistniałą szczególną sytuację chorobową dołącza się do niego orzeczenie lekarza orzecznika, komisji lekarskiej ZUS lub zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności albo zaświadczenie lekarza medycyny potwierdzające wystąpienie poważnego zachorowania określonego w punkcie d) lub e). Uczestnik PPK może ustalić we wniosku formę wypłaty. Możliwe jest wnioskowanie o jednorazową wypłatę 25% zgromadzonych środków (bądź mniejszej sumy) lub rozłożenie jej na raty. Pierwsza rata albo cała jednorazowa wypłata powinny być dokonane nie później niż 14 dnia, licząc od dnia złożenia wniosku o wypłatę do instytucji finansowej. Co istotne, wypłata z powodu choroby objęta jest zwolnieniem z podatku od zysków kapitałowych i nie podlega zwrotowi.