Biura podróży w sposób sprzeczny z prawem zmieniają ceny imprez - twierdzi Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Cena wycieczki może bowiem ulec zmianie jedynie z powodów, które wskazane są w ustawie o usługach turystycznych (Dz.U. z 2004 r. nr 223, poz. 2268). Tymczasem biura podróży w sposób sprzeczny z prawami konsumentów rozszerzają ustawowy katalog. Niezgodne z ustawą jest także podnoszenie ceny, jeżeli do wyjazdu pozostało mniej niż 21 dni.
Bezprawne podniesienie ceny
Biuro podróży ma obowiązek podania konsumentowi ceny imprezy turystycznej. Wynika to z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o usługach turystycznych.
- Cena imprezy turystycznej ma charakter jednolitego ryczałtowego wynagrodzenia i obejmuje koszty świadczeń podanych w programie, opłaty skarbowe, opłaty manipulacyjne, wizowe, wynagrodzenie pilota, przewodników, składki ubezpieczenia kosztów leczenia i następstw nieszczęśliwych wypadków oraz marżę biura. Klient ma prawo sądzić, że obejmuje ona wszystkie opłaty związane z wycieczką - mówi Konrad Gruner z biura prasowego UOKiK.
Dodaje, że jeżeli jest inaczej, biuro podróży jest obowiązane wyraźnie to określić.
Prawo określa także, w jakich przypadkach cena może być podwyższona.
- Możliwość zmiany ceny usługi turystycznej musi wynikać wprost z zawartej z klientem umowy i może nastąpić tylko w trzech wypadkach: gdy po stronie organizatora imprezy turystycznej nastąpi wzrost kosztów transportu, wzrost opłat urzędowych, podatków lub opłat należnych za takie usługi, jak lotniskowe, załadunkowe lub przeładunkowe w portach morskich i lotniczych, a także wzrost kursów walut - tłumaczy Tomasz Lustyk, prawnik z Kancelarii Gardocki i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni.
Dodaje, że powyższe sytuacje są wyjątkami od zasady nienaruszalności umów i, jak wszystkie wyjątki, nie mogą być interpretowane rozszerzająco.
- Jak jednak wynika z raportu Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przedsiębiorcy pomimo szczegółowości i precyzyjności regulacji bardzo często w umowach zastrzegają sobie prawo do jednostronnej zmiany umowy bez uzasadnionej przyczyny - mówi Konrad Gruner.
Ograniczenie czasowe
Ustawa o usługach turystycznych nakłada także ograniczenie czasowe dla możliwości zmiany ceny wycieczki.
- Umowa nie może zastrzegać krótszego terminu zmiany ceny niż 21 dni przed datą wyjazdu. Niedopuszczalne jest postanowienie przewidujące podniesienie ceny w 5, 10, a nawet 20 dniu przed wyjazdem - mówi Aleksandra Wędrychowska-Karpińska, radca prawny, wspólnik w Kancelarii WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr.
W umowach, które konsument podpisuje z biurem podróży, często zdarzają się niedozwolone postanowienia umowne.
- Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość zmiany cen nawet na dwa tygodnie przez terminem - mówi Konrad Gruner.
Dodaje, że ponadto powszechne są klauzule w rodzaju: klient ma prawo odstąpić od umowy z chwilą wzrostu ceny imprezy więcej niż 15 proc.
Tymczasem konsument powinien mieć prawo do odstąpienia od umowy niezależnie od wartości podwyżki.
Prawo rezygnacji
Trzeba także pamiętać, że nawet jeżeli biuro podróży w sposób zgodny z prawem podwyższy cenę wycieczki, konsument ma prawo na tej podstawie odstąpić od umowy.
- Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje o podwyższeniu ceny, spełniając powyższe warunki, konsument ma prawo odstąpić od umowy i zrezygnować z podróży - mówi Aleksandra Wędrychowska-Karpińska.
Tłumaczy, że zgodnie z art. 14 ust. 5 ustawy o usługach turystycznych, jeśli przed rozpoczęciem imprezy dochodzi do zmiany istotnych warunków umowy, do których zalicza się również cenę, organizator powinien o tym niezwłocznie poinformować konsumenta.
Konsument również niezwłocznie powinien oświadczyć, czy przyjmuje proponowaną zmianę, czy odstępuje od umowy za zwrotem wniesionych przez niego świadczeń i bez obowiązku ponoszenia dodatkowych ciężarów finansowych.
- Przedsiębiorca powinien więc zwrócić wszystko, co od konsumenta uzyskał w związku z wykonaniem umowy i nie może nakładać na niego innych ciężarów finansowych, gdyż to faktycznie prowadziłoby do obejścia zakazu zwrotu uzyskanych świadczeń pieniężnych - podsumowuje Aleksandra Wędrychowska-Karpińska.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Zmiana ceny wycieczki
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Fot. Wojciech Górski
Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel, prezes UOKiK, przypomina, że biura podróży mają ustawowy obowiązek podania ceny wycieczki
MAŁGORZATA KRYSZKIEWICZ
malgorzata.kryszkiewicz@infor.pl
GP RADZI
Czy biuro podróży może nałożyć karę umowną
Na tydzień przed wylotem biuro podróży poinformowało mnie, że trasa wycieczki uległa zmianie. Z tego powodu zgłosiłem chęć odstąpienia od umowy. Dowiedziałem się jednak, że w takim przypadku muszę zapłacić 10 proc. ceny wykupionej wycieczki. Czy takie postępowanie biura jest zgodne z prawem?
Nie
Uczestnik może odstąpić od umowy z biurem podróży w każdej chwili. Ma więc prawo zrezygnować z imprezy turystycznej zarówno przed rozpoczęciem podroży, jak i w jej trakcie. Jeżeli nastąpiło to z powodu okoliczności leżących po stronie biura podróży, konsumentowi należy się zwrot pełnej wpłaconej ceny bez żadnych potrąceń.
Do takich okoliczności należy na przykład zaliczyć zmianę istotnych warunków umowy, którymi są cena wycieczki, termin, miejsce pobytu i standard zakwaterowania, środki transportu oraz trasa wycieczki i jej program.