Od nowego roku szkolnego uczniom, nauczycielom i dyrektorom szkół przybędą nowe prawa i obowiązki. Nauczyciele będą musieli m.in. uczestniczyć w części ustnej matur, egzaminie zawodowym, gimnazjalnym oraz sprawdzianie szóstoklasistów. Uczniowie będą obowiązkowo nosić stroje jednolite, jeżeli tak zdecydują dyrektorzy. Ci ostatni zostaną zobowiązani do zapewnienia bezpieczeństwa dzieci i nauczycieli na terenie placówki oświatowej. Na stanowisko nauczycielskie nie będą mogli zatrudnić osoby, która nie przedstawi zaświadczenia o niekaralności. Tak wynika z ustawy z 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, Karty Nauczyciela oraz ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. nr 145, poz. 917).
Uczeń bez stypendium
Dla dzieci, które we wrześniu rozpoczną naukę, jedną z najważniejszych zmian będzie wprowadzenie zasady, że ocena z zachowania ma wpływ na to, czy uczeń otrzyma stypendium naukowe. Od nowego roku szkolnego zostanie ono przyznane osobom, które uzyskały wysoką średnią oraz co najmniej dobrą ocenę z zachowania w semestrze poprzedzającym ten, w którym przyznaje się stypendium. Dotychczas tylko wyniki w nauce decydowały o przyznaniu takiej pomocy.
- Uczniowie, którzy dobrze się uczą, nie zawsze mają także najlepsze oceny z zachowania. Sądzę, że teraz będą zwracać większą uwagę na to, jak zachowują się w szkole - mówi Elżbieta Zawistowska, wicedyrektor XIV LO im. Stanisława Staszica w Warszawie.
Od września uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów nie będą też musieli obowiązkowo nosić mundurków. Stroje jednolite założą jedynie dzieci i młodzież z tych szkół, których dyrektorzy zdecydują o wprowadzeniu takiego obowiązku. Będą mogli to zrobić za zgodą rady pedagogicznej i rady rodziców, a w niektórych przypadkach także po uzyskaniu opinii samorządu uczniowskiego.
- Decydować będą ci, którzy później poniosą konsekwencje swojej decyzji: rodzice, bo to oni finansują zakup mundurków, i nauczyciele, bo oni potem muszą to sprawdzać - tłumaczy Krystyna Szumilas, wiceminister edukacji narodowej.
Szkoły będą mogły także skuteczniej walczyć z wagarowiczami. Nowe przepisy przewidują bowiem, że jeśli uczeń opuści bez usprawiedliwienia połowę zajęć w miesiącu, nie wypełnia obowiązku szkolnego. W takich przypadkach o nieobecności dziecka w szkole zawiadamiani są rodzice, którym za niedopełnienie nadzoru nad podopiecznymi grozi upomnienie lub kara pieniężna. Wizytę w domu ucznia może także złożyć policja.
Nauczyciele na cenzurowanym
Nowe przepisy przewidują, że osoby, które od roku szkolnego 2008/2009 będą chciały podjąć zatrudnienie jako nauczyciele, jeszcze przed nawiązaniem stosunku pracy muszą przedstawić dyrektorowi szkoły zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności. Dodatkowo nauczyciele stażyści i kontraktowi będą podlegać odpowiedzialności dyscyplinarnej, tak jak mianowani i dyplomowani.
- To dobre rozwiązanie. Każdy nauczyciel ma świadomość, że pracuje z dziećmi i jego zachowanie powinno być nienaganne, a jeśli złamie przepisy, np. Karty Nauczyciela, powinien ponieść konsekwencje - mówi Halina Hain, dyrektor Szkoły Podstawowej nr 74 im. Mikołaja Kopernika w Poznaniu.
Wszyscy pedagodzy zostaną zobowiązani do uczestnictwa w egzaminach: maturalnym, zawodowym, gimnazjalnym oraz sprawdzianie szóstoklasistów. Obecnie mogą odmówić takiego udziału. Nauczyciele uczestniczący w ustnych egzaminach maturalnych za czas pracy w komisji przekraczający wymiar pensum otrzymają wynagrodzenie jak za godziny ponadwymiarowe.
- Rząd powinien najpierw jasno określić zasady wynagradzania za czas takiej pracy, bo choć matury trwają w maju, nauczyciele otrzymują wynagrodzenia z tego tytułu dopiero we wrześniu lub październiku - mówi Jolanta Gałczyńska ze Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Natomiast uczestnictwo nauczycieli w egzaminach zawodowych, gimnazjalnych, sprawdzianie szóstoklasistów oraz pisemnych maturach nie będzie wliczane do 18 godz. pensum, lecz traktowane jako inne czynności i zajęcia wynikające z zadań statutowych szkoły.
Dyrektorzy ustalą ceny
Nowe uprawnienia i obowiązki przybędą też dyrektorom szkół. Od września będą odpowiedzialni za ustalenie warunków korzystania ze stołówki szkolnej, w tym wysokości opłat za posiłki. Uzyskają także uprawnienie do zwalniania rodziców uczniów z takich opłat, jeżeli tak zdecyduje gmina lub powiat. Nowym obowiązkiem będzie konieczność zapewnienia bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w szkole.
- Już obecnie dyrektorzy szkół są odpowiedzialni za bezpieczeństwo oraz higienę pracy i nauki. Teraz będzie ich do tego dodatkowo zobowiązywała ustawa o systemie oświaty - mówi Halina Hain.
Nowelizacja ustawy o systemie oświaty przywróci też szkołom prawo do swobodnego wyboru podręczników oraz programów nauczania. Obecnie mogą one wybrać do trzech podręczników do każdego przedmiotu na danym poziomie kształcenia. Wybranego zestawu nie można zmieniać przez trzy lata.
- To ograniczenie było sztuczne, ponieważ w szkołach zazwyczaj nie stosuje się więcej niż trzy zestawy podręczników - mówi Beata Koźniewska, redaktor naczelny Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Zmiany od nowego roku szkolnego
ŁUKASZ GUZA
lukasz.guza@infor.pl