Są dwa wyjątki od ustawowego zakazu wypisywania osoby hospitalizowanej z zakładu opieki zdrowotnej. Pierwszy uwzględnia dobro pacjenta, a drugi dotyczy konieczności zagwarantowania prawidłowego funkcjonowania szpitala.
Cel osiągnięty
Pacjent może być wypisany ze szpitala bez swojej zgody, jeżeli nie wymaga dalszej hospitalizacji, np. został wyleczony lub możliwe jest jego dalsze leczenie w warunkach ambulatoryjnych. W takich przypadkach do wypisania go z zakładu opieki zdrowotnej nie jest konieczne żądanie pacjenta. Co więcej, w takiej sytuacji może być on wypisany nawet wtedy, gdy się temu sprzeciwia. Decyzja o tym zostaje podjęta wówczas na podstawie stanu jego zdrowia. Zgodnie bowiem z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, wypisanie pacjenta ze szpitala następuje, gdy jego stan zdrowia nie wymaga dalszego leczenia. W dokumentacji medycznej odnotowuje się wtedy, że podstawą wypisania ze szpitala był wspomniany przepis.
Drugi wyjątek to sytuacja, gdy pacjent wymaga wprawdzie dalszej hospitalizacji, lecz w sposób rażący narusza regulamin porządkowy szpitala. Możliwość skorzystania z drugiego przypadku jest jednak ograniczona.
Naruszenie regulaminu
Wypisanie ze szpitala takiego kłopotliwego pacjenta jest możliwe dopiero wówczas, gdy nie zachodzi obawa, że odmowa lub zaprzestanie udzielania mu świadczeń w zakładzie opieki zdrowotnej może spowodować bezpośrednie niebezpieczeństwo dla jego życia i zdrowia albo życia lub zdrowia innych osób. Jeżeli zachodzi taka obawa, pacjent nie może być wypisany bez swojej zgody. Konieczna jest jego dalsza hospitalizacja.
Niewyrażenie zgody przez niego na proponowane mu zabiegi medyczne nie może być uznane za naruszenie regulaminu porządkowego Pacjent ma prawo - zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 3 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej - do odmowy zgody na leczenie. Korzystanie z tego prawa nie może być więc uznane za zachowanie naganne. Spotykane zatem niekiedy zapisy w dokumentacji medycznej, że wypisano pacjenta ze szpitala z powodu braku jego zgody na leczenie, jest istotnym naruszeniem przepisów prawa nie tylko w zakresie wypisu ze szpitala, ale również w zakresie prawa pacjenta do samostanowienia. Nie może więc dochodzić do takich sytuacji.