Od 1 stycznia 2006 r. we wszystkich państwach członkowskich UE/EOG i Szwajcarii papierowe druki E-111, uprawniające do świadczeń zdrowotnych w krajach Wspólnoty do 31 grudnia 2005 r., zostały zastąpione plastikową Europejską Kartą Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Kto powinien starać się o EKUZ i jak można uzyskać ten dokument - o tym poniżej.
Prawo do karty
Prawo do otrzymania Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) mają osoby ubezpieczone w Narodowym Funduszu Zdrowia.
Każda osoba ubezpieczona i członek rodziny takiej osoby w razie wyjazdu do innego państwa członkowskiego (UE/EOG) i Szwajcarii:
• w celach turystycznych,
• w celu odwiedzenia rodziny lub znajomych,
• w związku z krótką podróżą służbową (jak np. udział w konferencji, seminarium),
• w celu podjęcia studiów,
• w przypadku oddelegowania pracownika przez polskiego pracodawcę do pracy za granicą,
• w innych przypadkach
może wystąpić o wydanie EKUZ.
Wyłączenie prawa do karty
EKUZ nie przysługuje osobom, które przestały podlegać polskiemu ustawodawstwu, np. w razie gdy ubezpieczenie w NFZ wygasło (zasadniczo 30 dni od ustania tytułu do ubezpieczenia społecznego, a 4 miesiące po ukończeniu nauki w szkole średniej lub wyższej) albo w przypadku podjęcia pracy w innym państwie członkowskim i Szwajcarii.
Osoby, które posługują się EKUZ w innych państwach członkowskich i Szwajcarii, mimo że nie utraciły uprawnienia w Polsce, mogą zostać zobowiązane do pokrycia kosztów leczenia, z którego skorzystały w tych państwach.
Wniosek o kartę
Procedurę wystąpienia o przyznanie EKUZ przedstawiam w trzech poniżej zaprezentowanych punktach.
1. Złożenie wniosku
Wniosek można otrzymać w Oddziale Wojewódzkim lub Delegaturze Narodowego Funduszu Zdrowia, a także pobrać ze strony internetowej NFZ (dokumenty do pobrania). Po wypełnieniu wniosek składa się w oddziale NFZ.
2. Załączenie dokumentów
Do wniosku należy załączyć aktualny dokument potwierdzający objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym w Narodowym Funduszu Zdrowia.
Przykładowymi dokumentami potwierdzającymi opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne są:
• aktualne dokumenty zawierające zestawienia należnych składek zdrowotnych: ZUS RMUA, ZUS RZA, ZUS RCA - w odniesieniu do pracowników i członków ich rodzin (pobiera się je od pracodawcy czy innego płatnika składek);
• dowód wpłaty w przypadku składki na ubezpieczenie zdrowotne odprowadzanej przez rolników do KRUS,
• dowód wpłaty w przypadku osób ubezpieczonych prowadzących działalność na własny rachunek,
• odcinek emerytury lub renty,
• dowód wpłaty składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne.
Dokumentami potwierdzającymi uprawnienia do świadczeń zdrowotnych (oprócz świadczących o opłacaniu składki) mogą być dokumenty wskazujące na podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu, np. legitymacja emeryta, rencisty czy inne zaświadczenie wystawione przez płatnika składek czy właściwą instytucję.
3. Sposób złożenia wniosku
Wypełniony wniosek z załączonym dokumentem potwierdzającym prawo do ubezpieczenia zdrowotnego można złożyć osobiście, wysłać faksem lub pocztą. Wniosek wystarczy złożyć wniosek na 2 tygodnie przed planowanym wyjazdem zagranicznym. Karta jest zwykle wydawana w dniu złożenia wniosku. Natomiast NFZ ma 7 dni na rozpatrzenie wniosku w sytuacji braku potwierdzenia regularnego opłacania składek zdrowotnych. EKUZ wydawana jest bezpłatnie (podobnie jak wcześniej obowiązujący formularz E-111, zastąpiony przez kartę).
Do czego uprawnia karta?
EKUZ uprawnia do korzystania z niezbędnych świadczeń zdrowotnych w innym państwie UE/EOG lub Szwajcarii w zakresie, który umożliwi kontynuowanie zaplanowanego pobytu w tym państwie w bezpiecznych warunkach z medycznego punktu widzenia. Uprawnia ona do korzystania z usług i świadczeń, które udzielane są w ramach powszechnego systemu ochrony zdrowia. W większości państw takie placówki działające w ramach powszechnego systemu pobierają ustalone opłaty od ubezpieczonych. Przykładowo w Niemczech pierwsza wizyta u lekarza rodzinnego kosztuje 10 euro i kwota ta nie podlega zwrotowi po powrocie do kraju. W niektórych państwach trzeba pokryć część wydatków za uzyskane świadczenia zdrowotne albo nawet ponieść pełne ich koszty, a następnie ubiegać się o ich całkowity lub częściowy zwrot (w Belgii, Francji czy Luksemburgu).
WAŻNE!
EKUZ nie zwalnia z poniesienia kosztów na świadczenia zdrowotne.
Stąd też uzasadnione jest wykupienie w instytucji ubezpieczeniowej polisy obejmującej zwrot kosztów leczenia za granicą. Na jej podstawie można bowiem dochodzić zwrotu niektórych wydatków, ponoszonych w powszechnym systemie ochrony zdrowia innego państwa UE lub Szwajcarii. Karta nie upoważnia do wyjazdu do innego kraju w celu odbycia planowanego leczenia. Takie leczenie odbywa się według specjalnych procedur. Nie zwalnia także z konieczności pokrycia kosztów leczenia prywatnego w innych państwach członkowskich.
Wyjazd do innego państwa bez karty
W razie wyjazdu do innego państwa członkowskiego i Szwajcarii bez karty ubezpieczony może po powrocie do kraju dochodzić zwrotu kosztów leczenia na podstawie przedstawionych rachunków i dowodów zapłaty.
Ważność karty
Okres ważności karty jest zróżnicowany i wynosi od daty wydania:
• 2 miesiące - dla osób udających się w celach turystycznych do krajów Wspólnoty i Szwajcarii,
• 1 semestr - dla studentów podejmujących naukę w państwie członkowskim i w Szwajcarii,
• 1 rok szkolny - dla uczniów udających się do szkoły do kraju UE/EOG lub Szwajcarii,
• 5 lat - dla emerytów i rencistów udających się do innego państwa UE lub Szwajcarii.
Należy pamiętać, że:
• EKUZ otrzymują osoby podlegające ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia.
• EKUZ jest wydawana na wniosek złożony w oddziale NFZ i poparty dokumentami potwierdzającymi opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne.
• EKUZ w innym kraju UE i Szwajcarii uprawnia do korzystania z usług i świadczeń udzielanych w ramach powszechnego systemu ochrony zdrowia danego państwa, a nie do zaplanowanego leczenia.
Barbara Zabieglińska