Z rozwiązań cyfrowego podpisu korzysta już Zakład Ubezpieczeń Społecznych (przy elektronicznym przekazywaniu dokumentów przez płatników). W ten sposób można składać też zeznania podatkowe czy przesyłać dokumenty ubezpieczeniowe. Podpis elektroniczny może mieć szerokie zastosowanie nie tylko w administracji publicznej. Można go wykorzystywać do przesyłania różnych dokumentów między firmami czy kontrahentami. E-podpisu używają firmy (podpisywanie faktur, umów), biura maklerskie oraz giełdy towarowe. Podpis elektroniczny doskonale sprawdza się przy wymianie korespondencji między pracownikami jednej firmy, której siedziby mieszczą się w różnych miastach. Dzięki niemu nie trzeba wysyłać czy przechowywać stert papierowych dokumentów.
Tak jak podpis własnoręczny
E-podpis to nazwa używana do określania różnych technik potwierdzania autentyczności dokumentu i tożsamości jego nadawcy przy wymianie informacji drogą elektroniczną. Jedną z jego podstawowych zalet jest możliwość dokonania czynności prawnej w postaci elektronicznej.
Dokumenty opatrzone podpisem elektronicznym wywołują takie same skutki prawne, jak własnoręcznie podpisane dokumenty. Aby to jednak było możliwe, e-podpis musi zawsze spełniać odpowiednie warunki bezpieczeństwa (patrz ramka). Generalnie: musi spełnić te same warunki co podpis zwykły, tzn. powinien być trudny lub niemożliwy do podrobienia, stwarzać możliwość weryfikacji i trwale łączyć się z dokumentem.
Z czego się składa
Podpis elektroniczny to z technicznego punktu widzenia dodatkowa informacja dołączona do wiadomości, służąca do weryfikacji jej źródła. Podpisy elektroniczne korzystają z kryptografii asymetrycznej. Tworzona jest para kluczy - klucz prywatny (służy do podpisywania wiadomości) i klucz publiczny (do weryfikowania podpisu). Osoby, które chcą składać podpisy elektroniczne, muszą mieć także ważny certyfikat oraz czytnik z oprogramowaniem. Podpis elektroniczny zapewnia także integralność dokumentu. Daje gwarancję, że wysłana wiadomość dotrze do adresata w postaci niezmienionej.
Dwa rodzaje podpisów
Istnieją dwa rodzaje podpisów elektronicznych: zwykły i kwalifikowany. Tylko bezpieczny podpis elektroniczny z ważnym kwalifikowanym certyfikatem ma moc prawną i równoważny jest z podpisem odręcznym. Certyfikat kwalifikowany jest wystawiany przez instytucję certyfikacyjną. To zaświadczenie w postaci elektronicznej umożliwiające identyfikację osoby, która złożyła dany podpis elektroniczny (elektroniczny dowód tożsamości do podpisów elektronicznych). Podmioty te można znaleźć na stronie Narodowego Centrum Certyfikacji (www.centrast.pl).
Certyfikaty mogą być zróżnicowane (w zależności od poziomu bezpieczeństwa, jaki zapewniają). Wiąże się to ze sposobem, w jaki ośrodki certyfikujące identyfikują użytkownika. Na przykład do podpisywania prywatnej poczty e-mail można uzyskać bezpłatny certyfikat, gdyż korespondencja taka nie wymaga wysokiego stopnia zaufania w stosunku do nadawcy. Inaczej jest w przypadku tzw. kwalifikowanych certyfikatów, które są nam potrzebne, aby wysyłać podpisane dokumenty do urzędów. W tym przypadku ośrodek certyfikujący odpowiada za poświadczenie naszej tożsamości, dlatego nasze dane są dokładnie weryfikowane przed wydaniem takiego certyfikatu.
Jak podpisać e-dokument
Jeżeli ktoś posiada oprzyrządowanie do złożenia elektronicznego podpisu pod dokumentem, musi tylko podłączyć czytnik do komputera oraz zainstalować otrzymaną aplikację. Przed złożeniem e-podpisu należy skorzystać z instrukcji otrzymanej od ośrodka certyfikującego wraz z aplikacją. Nie jest to trudne - komunikaty informują, co należy zrobić. Aby wysłać podpisany dokument, trzeba uruchomić aplikację i wskazać plik, który chcemy podpisać elektronicznie. Musimy włożyć kartę do czytnika (program sprawdza ważność certyfikatu i autentyczność karty). Wprowadzenie numeru PIN jest już równoważne ze złożeniem podpisu elektronicznego. Na końcu pozostaje nam tylko wysłać podpisany dokument e-mailem lub poprzez sieć internetową.
Tylko dla jednej osoby
Bezpieczny podpis elektroniczny musi być przyporządkowany wyłącznie do jednej osoby fizycznej składającej podpis. Musi także być powiązany z danymi, do których został dołączony - w taki sposób, że jakakolwiek późniejsza zmiana danych będzie rozpoznawalna.
E-podpis weryfikowany za pomocą kwalifikowanego certyfikatu wywołuje skutki prawne, jeżeli został złożony w okresie jego ważności (podany jest w certyfikacie). Dzięki jego zastosowaniu rozpoznawalne są wszelkie zmiany danych dokonane po jego złożeniu. Stanowi on też dowód, że został złożony przez osobę określoną w certyfikacie jako osoba składająca podpis elektroniczny. E-podpis pozwala także oznaczyć dokument elektroniczny wiarygodnym czasem, który według ustawy o podpisie elektronicznym stanowi datę pewną w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego.
ZALETY PODPISU ELEKTRONICZNEGO
- możliwość natychmiastowej i obiektywnej identyfikacji podpisanej osoby
- sfałszowanie podpisu elektronicznego jest o wiele trudniejsze niż własnoręcznego
- podpis elektroniczny chroni całość dokumentu, nie ma potrzeby parafować każdej jego strony; żaden dokument, który opatrzono e-podpisem, nie może zostać zmieniony
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Jak uzyskać certyfikat kwalifikowany
KIEDY E-PODPIS ZASTĘPUJE WŁASNORĘCZNY
Podpis elektroniczny jest równoważny z podpisem własnoręcznym, gdy:
- jest przyporządkowany wyłącznie do osoby składającej ten podpis,
- jest sporządzany za pomocą bezpiecznych urządzeń podlegających wyłącznej kontroli osoby składającej podpis elektroniczny i danych służących do składania podpisu elektronicznego,
- jest powiązany z danymi, do których został dołączony w taki sposób, że późniejsza zmiana tych danych jest rozpoznawalna.
Adam Makosz