W piątek Sejm przyjął jedną z priorytetowych dla interesów Polski ustaw. Dzięki niej Polacy od nowego roku nie będą poddawani kontroli granicznej w pozostałych państwach Unii. Jakie inne zmiany wprowadzi ta ustawa?
Sejm uchwalił w piątek ustawę dotyczącą Systemu Informacyjnego Schengen i Systemu Informacji Wizowej.
Dzięki ustawie od początku przyszłego roku nie będzie kontroli granicznej na przejściach z unijnymi sąsiadami Polski. Natomiast od marca 2008 r. kontrola zostanie zlikwidowana także na lotniskach w strefie Schengen.
Już od 1 września tego roku Polska zacznie informatycznie uczestniczyć w wymianie informacji. Będziemy mogli przekazywać dane i zyskamy dostęp do informacji SIS. Dopiero w następnej kolejności rozpocznie się znoszenie kontroli na granicach wewnętrznych UE.
System Informacyjny Schengen umożliwia bieżącą wymianę informacji pomiędzy organami odpowiedzialnymi za ochronę granic zewnętrznych państw strefy Schengen. Zawiera on informacje kryminalne i sądowe oraz dane związane ze swobodnym przepływem osób. Rozwiązanie to pozwala m.in. na skuteczniejszą identyfikację poszukiwanych osób i przedmiotów, np. skradzionych samochodów.
W Polsce dostęp do informacji zgromadzonych w systemie ma odbywać się za pomocą Krajowego Systemu Informatycznego. Już od września tego roku korzystać z danych będą mogły policja, straż graniczna, urzędy kontroli skarbowej, służby specjalne, CBA, sądy, wojewodowie i starostowie. Za utworzenie, gromadzenie i udostępnianie danych odpowiedzialny ma być komendant główny policji. On też będzie odpowiadał za sprawne i bezpieczne działanie systemu.
Dostęp do SIS jest jednym z warunków, które umożliwiają zniesienie kontroli na granicach pomiędzy państwami strefy Schengen, w której Polska znalazła się z chwilą wstąpienia do Unii Europejskiej.
Nadzór nad prawidłowym działaniem systemu ma sprawować minister spraw wewnętrznych i administracji i to on jest uprawniony do zablokowania dostępu do KSI danemu organowi, jeśli stwierdzi, że doszło do nieprawidłowości. Funkcje nadzorcze nad funkcjonowaniem polskiej części systemu ma też - zgodnie z opracowywanymi przepisami - Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych
Europejskie wizy kosztują 60 euro
Po wejściu Polski do systemu Schengen zmienią się zasady przyznawania wiz oraz opłaty za nie. Polska będzie wydawała wizy europejskie, ich cena będzie wspólna dla wszystkich krajów i - zgodnie z obecnymi propozycjami - wyniesie 60 euro. Obecnie cena "wizy Schengen" dla obywateli Rosji, Białorusi i Ukrainy to 35 euro.
Lepiej dla sąsiadów z Zachodu...
- Od nowego roku nastąpi zniesienie kontroli granicznej na granicach z Czechami, Słowacją, Niemcami i Litwą. Przekroczenie granicy możliwe będzie w każdym miejscu bez dokonywania odprawy granicznej osób, niezależnie od ich obywatelstwa - wyjaśnia Justyna Szubstarska. Na polskich lotniskach międzynarodowych zostaną wydzielone strefy dla lotów wewnętrznych Schengen, co umożliwi zniesienie kontroli na wewnętrznych granicach powietrznych oraz ułatwi ruch podróżnym w tej strefie. Ochrona granicy po zniesieniu kontroli będzie polegała na prowadzeniu kontroli doraźnych wewnątrz kraju.
...gorzej dla tych ze Wschodu
W dalszym ciągu Polska będzie stosować kontrolę graniczną wobec obywateli państw trzecich. Będą oni mogli przekraczać granicę Polski - i zarazem Unii - tylko w wyznaczonych przejściach granicznych w godzinach ich otwarcia i po dokonaniu odprawy granicznej. Warunkiem będzie posiadanie ważnej wizy oraz środków utrzymania na pobyt i powrót do państwa pochodzenia (tranzyt do państwa trzeciego). Za niedozwolone przekraczanie granic Polska będzie zobowiązana wprowadzić skuteczne i odstraszające sankcje.
- W tej sytuacji konieczne będzie wypracowanie rozwiązań, które pozwolą na kontynuację liberalnej polityki wizowej wobec wschodnich sąsiadów. Należy wypracować kompleksową politykę migracyjną, w ramach której Ukraińcy, Białorusini czy Rosjanie mogliby bez większych przeszkód podejmować studia, pracę oraz działalność gospodarczą w Polsce - podkreśla Paweł Kaźmierkiewicz.
Na posiedzenieu Sejmu podsekretarz stanu w MSWiA, Grzegorz Bliźniuk zaznaczył także, iż będzie możliwe wydawanie wiz długoterminowych, w przypadku których opłaty będą mniejsze. Według Bliźniuka, możliwa będzie także w niektórych przypadkach rezygnacja z pobierania opłat.
Także wiceminister spraw zagranicznych Paweł Kowal podkreślił, że są przewidziane sytuacje, aby "wiza kosztowała 35 euro, lub są możliwe wyłączenia, gdy wiza będzie bezpłatna np. dla ludzi kultury lub sportowców".