Czy posiedzenia sądów są jawne, podobnie jak rozprawy?

fot. shutterstock / ShutterStock
Siedmiu sędziów Izby Karnej Sądu Najwyższego ma wkrótce zdecydować, czy posiedzenia sądów są z zasady jawne dla publiczności - tak jak i same rozprawy.

O rozstrzygnięcie wystąpił I prezes Sądu Najwyższego Stanisław Dąbrowski, powołując się na rozbieżności w orzecznictwie SN i sądów powszechnych w tej kwestii.

Rozprawy, podczas których sądzone są osoby oskarżone, z zasady są jawne (ich utajnienia są wyjątkiem). W kodeksie postępowania karnego nie uregulowano zaś jednoznacznie kwestii jawności posiedzeń, podczas których sądy rozstrzygają kwestie np. aresztu tymczasowego, umorzenia procesu, zażaleń na odmowę wszczęcia śledztwa itp. Reporterzy sądowi są często wypraszani z tych posiedzeń, tak jak i publiczność, w tym nawet przedstawiciele Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.

W swym wniosku sędzia Dąbrowski przypomniał, że SN w marcu 2004 r. uznał, iż brak w Kpk unormowań co do jawności posiedzeń nie oznacza, że są one niejawne, a więc niedostępne dla uczestników postępowania i publiczności. Kpk określa jedynie podmioty, które mają prawo lub obowiązek wziąć udział w posiedzeniu. Według ówczesnego stanowiska SN, każde posiedzenie sądu jest dostępne nie tylko dla stron postępowania, ale także dla publiczności, których obecności - w przeciwieństwie do postępowania cywilnego - nie wyłącza żaden przepis karnej ustawy procesowej. SN uznał wtedy, że jawność rozprawy i posiedzenia jest co do istoty taka sama, a wyłączenie jawności posiedzenia może nastąpić w tych samych wypadkach, gdy wyłącza się jawność rozprawy.

Dąbrowski podkreślił, że różne sądy w kraju wiele razy wyrażały odmienne stanowisko, uznając iż atrybut jawności wiąże się wyłącznie z rozprawą sądową. Np. w 2010 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach odmówił wyrażenia zgody na udział w posiedzeniu osób trzecich w sprawie skargi na przewlekłość śledztwa. Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ we wrześniu 2011 r. uniemożliwił obecność oskarżonego na posiedzeniu. Jawność posiedzenia wobec przedstawicieli związków zawodowych i delegata HFPC ograniczono w 2008 r., gdy Sąd Okręgowy w Zamościu powołał się na tajemnicę prowadzonego śledztwa. I prezes SN przypomniał, że wiele sądów ogranicza udział w posiedzeniach przedstawicieli radia, telewizji i prasy.

I prezes argumentuje, że skoro w konstytucji zagwarantowano jawność rozpatrzenia sprawy sądowej, to wtórne znaczenie powinno mieć, czy następuje to na rozprawie, czy na posiedzeniu; a wymóg jawności odnieść należy także do posiedzeń. Jego zdaniem podobne znaczenie należy nadać Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, która zapewnia jawne rozpatrzenie kwestii zasadności oskarżenia w sprawie karnej.

Dąbrowski uważa za zasadne przyjęcie, że jawne są te posiedzenia, których przedmiotem jest kwestia odpowiedzialności karnej sprawcy lub kwestia dopuszczalności procesu. Według niego te kryteria spełniać mogą też posiedzenia dotyczące: umorzenia postępowania, warunkowego umorzenia postępowania, skazania bez rozprawy, wniosku o dobrowolne poddanie się karze, wniosku państwa obcego o wydanie osoby ściganej oraz dostosowania orzeczenia sądu obcego państwa do polskiego prawa.

Według Dąbrowskiego pewne wątpliwości mogą zaś dotyczyć posiedzeń, co do których ustawodawca wyłączył udział stron, np. przesłuchania świadka incognito, kwestii zgody sądu na podsłuch, spraw z trybu uproszczonego i nakazowego, kwestii odrzucenia kasacji czy wznowienia procesu.

Dąbrowski podkreśla, że w przygotowanym przez komisję kodyfikacyjną prawa karnego projekcie nowelizacji Kpk proponuje się zasadę jawności posiedzeń m.in. ws. umorzenia procesu, poddania się karze, posiedzeń pojednawczych, spraw o ekstradycję.

Infor.pl
Rewolucja w zasiłkach. Jedno nowe świadczenie z ZUS dla wszystkich zastąpi obecne. Czy będzie to 1700 złotych
16 sie 2024

Rząd musi znaleźć oszczędności w budżecie. To oznacza konieczność zmian w emeryturach, 800 plus i innych świadczeniach finansowanych ze środków publicznych. Można to zrobić zmniejszając wypłaty - ich wysokość lub liczbę osób uprawnionych. Można też poszukać oszczędności w samym systemie wypłat, redukując koszt obsługi, np. przez zastąpienie wielu zasiłków jednym świadczeniem wypłacanym przez ZUS.

Coraz więcej osób poszukuje pracy. Jak to możliwe skoro bezrobocie jest najniższe w historii
15 sie 2024

Miarą ożywienia na rynku ofert pracy jest liczba odpowiedzi na anonse pracodawców poszukujących pracowników. A branże, które budzą największe zainteresowanie mogą wskazywać, że w ostatnim czasie odbywały się tam spore ruchy płacowe. Teraz płacą lepiej niż wcześniej, ale nie wszystkie firmy w porę dostosowały się do nowego trendu.

Wypalenie zawodowe to problem już ośmiu na dziesięciu pracowników. A pracodawcy w większości bagatelizują problem
15 sie 2024

Badania nie pozostawiają wątpliwość: stres wywołany przekonaniem o zbyt niskich zarobkach względem kompetencji oraz przepracowanie to dwie kluczowe przyczyny zjawiska wypalenia zawodowego pracowników. Nie wszyscy pracodawcy są świadomi zagrożeń jakie się z nim wiążą.

Do tych żłobków nie zapisuj dziecka, ponieważ nie otrzymasz 1500 zł dofinansowania. Świadczenie „aktywnie w żłobku” 2024 i 2025
15 sie 2024

Od 1 października 2024 r. rodzice, których dzieci uczęszczają do żłobka – będą mogli ubiegać się o przyznanie świadczenia „aktywnie w żłobku”, którego kwota przewyższa dotychczasowe dofinansowanie na ten cel o 1100 zł. Ze świadczenia nie skorzystają jednak rodzice, których dzieci uczęszczają do żłobków, w których miesięczna opłata przekracza 2200 zł. Jest dla nich inne rozwiązanie.

Już w sierpniu nauczyciele mogą składać wnioski o to świadczenie. Będzie przysługiwało od nowego roku szkolnego 2024/2025
15 sie 2024

Już w sierpniu nauczyciele mogą składać wnioski o to świadczenie. Będzie przysługiwało od nowego roku szkolnego 2024/2025. Choć jest zapowiadane jako korzystne dla nauczycieli, to budzi wiele wątpliwości i prognozuje się, że niewielu nauczycieli zdecyduje się z niego skorzystać.

Rząd: Renta wdowia może być i 1500 zł miesięcznie. Ale średnio będzie niżej. Znacznie
15 sie 2024

Renta wdowia około 300 zł przez 18 miesięcy (dodatkowe świadczenie do pierwotnej emerytury wdowy). Potem już na stałe 600 zł według wskaźnika 25%. To prognoza rządowa dla wartości średnich. Przekazał ją mediom wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Sebastian Gajewski.

Sąsiad rozpala ognisko na swoim ogródku lub grilla na balkonie, a do naszego domu lub mieszkania trafia uciążliwy dym – czy to legalne i co można z tym zrobić?
15 sie 2024

Właśnie rozpoczynamy długi sierpniowy weekend, a wraz z nim – na wielu ogródkach mogą zapłonąć ogniska. Co niektórzy mieszkańcy bloków, którzy ogródków nie posiadają – mogą natomiast zdecydować się na rozpalenie, na swoich balkonach lub tarasach, grilla. Czy takie działania są legalne i co – jako właściciele sąsiednich nieruchomości – możemy z tym zrobić, jeżeli są dla nas uciążliwe?

Koniec zarobku z lokat, co oznacza powrót wysokiej inflacji dla trzymających oszczędności na kontach w banku
16 sie 2024

Przez cały 2024 rok trwa dobra passa dla osób, które trzymają oszczędności w bankach. Od początku roku lokaty bankowe i konta oszczędnościowe przynoszą niewielkie, stabilne zyski, chroniące pieniądze przed inflacją. Ta dobra sytuacja dobiega jednak końca bo wróciła inflacja?

Co się bardziej opłaci: najem czy kupno małego mieszkania. Teraz rachunek nie pozostawia wątpliwości
15 sie 2024

Kupno małego mieszkania na rynku pierwotnym lub wtórnym to rozwiązanie, który daje wiele korzyści. Najem – tylko jedną. Jedyna bariera przy wyborze pierwszego rozwiązania to zdolność kredytowa – raty kredytu hipotecznego są porównywalne z czynszem najmu. A własne mieszkanie to bonus w postaci kapitału.

Czy 15 sierpnia jest dniem wolnym w Niemczech?
14 sie 2024

Czy 15 sierpnia jest dniem wolnym w Niemczech? Niemcy mają różne listy świąt wolnych od pracy w zależności od landu. Czy 15 sierpnia jest wolny w Berlinie? Sprawdź, gdzie w Niemczech jest to dzień wolny od pracy.

pokaż więcej
Proszę czekać...