1 października wchodzą w życie przepisy ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech, na mocy których zatrudniona przez rodzica na umowę zlecenie niania musi zostać zgłoszona do ZUS.
Z budżetu państwa zatrudnianej niani będą opłacane składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe) i zdrowotne do kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (do końca 2011 r. - 1386 zł). Jeśli rodzic zdecyduje się płacić niani więcej niż wynosi płaca minimalna, w części powyżej tej kwoty składki będą opłacane przez płatnika (rodzica) i ubezpieczonego (nianię). Obecnie, by opiekunka pracowała legalnie, trzeba spełnić mnóstwo wymogów oraz opłacić za nią składki i podatki.
Członek Zarządu ZUS Mirosława Boryczka podkreśliła, że rola płatnika dla wielu osób będzie nową rolą. "Bardzo zależy nam na tym, by proces wchodzenia w system ubezpieczeń społecznych dla rodziców był możliwie bezbolesny" - powiedziała.
Rodzic w ciągu siedmiu dni od podpisania umowy z nianią będzie musiał dostarczyć ZUS dane dotyczące płatnika (swoje dane) i ubezpieczonego (zatrudnianej niani). Boryczka zaznaczyła, że jeśli rodzic nie czuje się na siłach, by wypełnić dokumenty samodzielnie i przesłać je do ZUS pocztą, w dziale obsługi klienta pomogą mu w tym pracownicy Zakładu. W tym przypadku rodzic będzie musiał także dostarczyć pismo, w którym niania poświadczy, że jej dane są prawidłowe.
Ponadto rodzic do 15 dnia w kolejnym miesiącu zatrudnienia będzie musiał złożyć deklarację ubezpieczeniową razem z raportem imiennym. Boryczka zaznaczyła, że jeśli wynagrodzenie niani nie będzie wyższe od minimalnej podstawy wymiaru składek (1386 zł) to jest to ostatnia czynność, którą rodzic będzie musiał wykonać w trakcie ubezpieczania. Podczas kolejnych miesięcy ZUS będzie powielał te dane w systemie informatycznym. "Rodzic będzie musiał poinformować ZUS dopiero w momencie rozwiązania umowy" - dodała.
Rodzic, który będzie chciał zapłacić niani więcej niż płaca minimalna, będzie musiał wykazać to w odrębnej deklaracji. Do kwoty płacy minimalnej składki będzie opłacał budżet państwa, powyżej tej kwoty "trzeba będzie płacić składki do ZUS z pieniędzy ubezpieczonego i płatnika" - powiedziała Boryczka.
Dodała, że rodzic będzie mógł także wystawić niani druk RMUA, uprawniający do korzystania z publicznej opieki zdrowotnej. Niania z kolei w ZUS będzie mogła sama uzyskać potwierdzenie tego, że jest ubezpieczona. Także przy składaniu tych dokumentów ZUS oferuje pomoc.
Boryczka zaznaczyła, że ci, którzy będą chcieli wypełnić dokumenty sami, informację jak to zrobić znajdą na stronie internetowej ZUS. Dodała także, że uruchomiono specjalną infolinię dla rodziców i niań: 801 400 400.
"Każdy, kto zatrudnił pracownika, może ulegać pokusie podawania nieprawdy, do czego nie zachęcamy. Natomiast ten, kto rzeczywiście cierpi na zgłaszaniu nieprawdy, jest pracownik - to za niego będą płacone niższe składki" - podkreśliła.
Powiedziała też, że ZUS nie ma danych, ile osób zdecyduje się zatrudnić legalnie nianię. "Nigdy do tej pory nie była przeprowadzana akcja wychodzenia z szarej strefy. Po wpływających do nas zapytania sądzimy, że będą to raczej tysiące" - dodała. "Opłaca się być uczciwym obywatelem i opłaca się traktować osoby, które się zatrudnia, fair. Zatrudniając nianię legalnie daje się jej szansę na funkcjonowanie w systemie ubezpieczeń społecznych" - podkreśliła.