Weksel jako zabezpieczenie kontraktu
REKLAMA
Przekaz
Weksel opiera się na schemacie przekazu – jest to konstrukcja, polegająca na uproszczeniu stosunków między trzema kontrahentami przez ominięcie jednego z nich i spełnienie świadczenia do rąk trzeciego ze zwolnieniem pozostałych. Świadczenie osoby trzeciej (przekazanego), upoważnia tym samym odbiorcę do przyjęcia, a przekazanego do spełnienia świadczenia na rachunek przekazującego. Inną bardzo ważną cechą weksla, z którą związana jest jego popularność w obrocie jest abstrakcyjność, co oznacza że ważność i skuteczność dokumentu nie jest pochodną jakichkolwiek czynności prawnych, a zapłata nie może być uzależniona od tych czynności lub warunków. Ujmując rzecz prościej – jeśli płacimy wekslem za towar, a okaże się, że np. umowa sprzedaży jest nieważna i tak trzeba spłacić zadłużenie wekslowe. Sądy niekiedy jednak odchodzą od tak bezwzględnych regulacji na rzecz racjonalizacji relacji między przedsiębiorcami.
PRZYKŁAD
REKLAMA
Spółka jawna wystawiła weksel własny na kwotę 50 000 zł. W międzyczasie doszło do przejęcia długu przez inną firmę. Co prawda weksel jest zobowiązaniem abstrakcyjnym (oderwanym od stosunku podstawowego), jednak w takim wypadku wystawca może wobec remitenta zgłaszać zarzut, że jego dług wynikający ze stosunku podstawowego został przed wydaniem nakazu zapłaty przejęty przez osobę trzecią. Podlegającym uwzględnieniu zarzutem osobistym jest również zarzut przejęcia długu ze stosunku podstawowego (wyrok SN z 27 kwietnia 2001 r. sygn. akt III CKN 341/2000, Biuletyn SN z 2001 r. nr 12, str. 8).
Wekslem jest tylko taki dokument, który zawiera bezwarunkowe przyrzeczenie zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej. Bezwarunkowość wyraża się niemożnością obwarowania zapłaty jakimikolwiek zdarzeniami przyszłymi i niepewnymi. Nie każdy dopisek jest jednak warunkiem w znaczeniu prawnym. Jak wskazał SN w wyroku z 20 września 2001 r. (sygn. akt II CKN 271/99, OSNC z 2002 r. nr 6, poz. 76): informacja o tym, jakie świadczenie otrzymał wystawca weksla od wekslobiorcy za wręczony mu weksel, nie narusza zakazu dokładania warunku przewidzianego w art. 101 pkt 2 prawa wekslowego. Można zatem bez obawy zamieścić na wekslu odpowiednią adnotację (np. „za pobrany sprzęt komputerowy”), z tym zastrzeżeniem, że będzie ona miała raczej informacyjny charakter. Weksel jest papierem wartościowym na zlecenie, co oznacza, że może być zbyty w drodze specjalnego oświadczenia – indosu. Oprócz tego istnieją jeszcze papiery wartościowe na okaziciela (np. czek na okaziciela) – zbywane przez wręczenie oraz papiery imienne (np. akcje imienne) – zbywane w drodze i ze skutkami zwykłego przelewu. Aby weksel był ważny, musi zawierać:
• nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono,
• bezwarunkowe polecenie zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej,
• nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata),
• oznaczenie terminu płatności,
• oznaczenie miejsca płatności,
• nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana,
• oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla,
• podpis wystawcy weksla.
REKLAMA
