Straż pożarna jest służbą, która nieprzemijająco cieszy się wielkim zaufaniem społecznym. Tradycyjnie straż pożarną kojarzy się z konkretnymi działaniami w stanie zagrożenia spowodowanym pożarem, wypadkiem samochodowym, przedostaniem się do środowiska niebezpiecznych substancji itp. Organy Państwowej Straży Pożarnej są jednak wyposażone w szczególne uprawnienia kontrolne, które służyć mają prewencji w zakresie ochrony przeciwpożarowej włącznie z prawem nakładania mandatów w razie stwierdzenia niektórych naruszeń prawa. Wynika to z faktu nałożenia na Państwową Straż Pożarną zadań z zakresu rozpoznawania zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń oraz nadzoru nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych (art.1 ust.2 p.1 i 5 u.PSP ).
Organy Państwowej Straży Pożarnej
Podkreślić trzeba, że funkcje kontroli i nadzoru nad przestrzeganiem przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej spoczywają na organach Państwowej Straży Pożarnej, a nie ochotniczych straży pożarnych. Członkowie tychże mają bowiem inny status.