Pogotowie do pracy

Pracownik pozostaje w gotowości do natychmiastowego podjęcia czynności składających się na jego pracę, gdy zaistnieje taka potrzeba (czyli na wezwanie pracodawcy lub bez takiego wezwania w przypadku wystąpienia okoliczności wymagających działania pracownika). Praca w pogotowiu stanowi okres oczekiwania na pracę – w ramach czasu pracy – w czasie i w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Przy tym rodzaju pracy zakłada się włączenie do czasu pracy stałych, z góry przewidzianych okresów niewykonywania pracy.

Praca w pogotowiu od zwykłego dyżuru różni się tym, że podczas dyżuru pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym wyznaczonym przez niego miejscu.

Organizację czasu pracy polegającą na zastosowaniu systemu równoważnego czasu pracy z jednoczesną możliwością przedłużania dobowego wymiaru czasu pracy do 16 godzin można zastosować do następujących prac:

● w których zasadą jest, że czas pogotowia do pracy przeplata się z czasem faktycznego wykonywania pracy,

● faktyczne wykonywanie pracy zależy od spełnienia dodatkowych warunków, przyszłych i niepewnych, np. awaria, wybuch pożaru, termin przybycia transportu towarów, które trzeba rozładować.

Kodeks pracy nie definiuje proporcji czasu pozostawania w pogotowiu pracy i faktycznego świadczenia pracy. Czas oczekiwania na pracę musi jednak wiązać się z charakterem pracy lub jej organizacją. Może zdarzyć się spiętrzenie pracy, może jednak być odwrotna sytuacja, np. transport z różnych powodów nie nadejdzie bądź towar nie zostanie przygotowany do wysyłki przez cały okres przewidzianego harmonogramowo czasu pracy. To oznacza, że cała dniówka robocza pracownika zatrudnionego w tym systemie będzie polegała na pozostawaniu w pogotowiu do pracy. Należy jednak pamiętać, że stosowanie tego systemu nie może służyć obchodzeniu przepisów dotyczących przestoju.

Jednocześnie pracodawca musi pamiętać, że pracownikowi zatrudnionemu przy pracy związanej z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy, w równoważnym systemie czasu pracy dopuszczającym przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 16 godzin, nie można polecić wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych. Po zakończeniu pracy w przedłużonym dobowym wymiarze czasu pracy musi on otrzymać odpowiedni równoważny okres odpoczynku odpowiadający co najmniej liczbie przepracowanych godzin (art. 136 § 2 k.p.).