REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Urlop na żądanie

Katarzyna Wrońska-Zblewska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Tak zwany urlop na żądanie pozwala pracownikowi wykorzystać kilka dni urlopu wypoczynkowego w terminie, na który pracodawca w zasadzie nie ma wpływu.

Urlop na żądanie to 4 dni z puli urlopu wypoczynkowego, przysługującego pracownikowi w danym roku kalendarzowym (art. 1672 k.p.).

Szczególny rodzaj urlopu

Mimo że urlop na żądanie jest normalnym urlopem wypoczynkowym, powinien być szczególnie traktowany. Między innymi dlatego nie jest on uwzględniany w planie urlopów (art. 163 § 1 k.p.), co kłóciłoby się z jego celem. Z natury rzeczy przecież nie można z góry przewidzieć, kiedy urlop na żądanie okaże się pracownikowi niezbędny. Urlop ten nie podlega także żadnym uzgodnieniom między pracownikiem a pracodawcą co do terminu jego wykorzystania. Pracownik składa żądanie udzielenia urlopu we wskazanym przez niego terminie, a pracodawca w zasadzie nie może odmówić udzielenia. Przy czym, pracownik ma prawo wykorzystać ten urlop na każdy dzień osobno bądź wykorzystać od razu przysługujące mu 4 dni jednorazowo. Kolejną cechą odróżniającą urlop na żądanie od „normalnego” urlopu jest uprawienie pracownika do złożenia żądania urlopu zaraz po chorobie, bez uzyskania orzeczenia lekarza „zakładowego” o braku przeciwwskazań do wykonywania dotychczasowej pracy, po chorobie trwającej dłużej niż 30 dni. Takie stwierdzenie zawarł Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z 26 stycznia 2005 r., sygn. akt II PK 197/04. W doktrynie pogląd ten budzi jednak pewne kontrowersje.

Obowiązek udzielenia urlopu

REKLAMA

Istotą urlopu na żądanie jest prawo pracownika do wykorzystania go w terminie dla niego dogodnym, bez uzyskiwania uprzedniej akceptacji pracodawcy, a także bez wcześniejszego uzgadniania terminu. Oznacza to, że w zasadzie pracodawca zostaje postawiony przed faktem dokonanym. W praktyce pracownik informuje go o wykorzystaniu urlopu. Pracodawca nie może nie udzielić urlopu na żądanie, chyba że pracownik wykorzystał już cały przysługujący mu urlop wypoczynkowy albo zdążył już wykorzystać limit „dni na żądanie” w danym roku.

Pracownik ma prawo zawnioskować o urlop na żądanie w każdym czasie, choćby niezbyt dogodnym dla pracodawcy. Nawet w takiej sytuacji pracodawca musi udzielić pracownikowi wolnego – jest związany wnioskiem pracownika.

W praktyce zdarzają się przypadki, że pracodawca – mimo wyraźnego obowiązku udzielenia urlopu na żądanie – nie udziela pracownikowi odpowiedzi na wniosek albo nie zgadza się na taki urlop, nie podając żadnego powodu. Natomiast późniejszą nieobecność pracownika z tego powodu traktuje jako nieusprawiedliwioną, dającą podstawę do zwolnienia dyscyplinarnego. Takie działanie jednak jest niezgodne z prawem, co podkreślił Sąd Najwyższy we wspomnianym wyroku z 26 stycznia 2005 r. Sąd Najwyższy wskazał także, że tylko wyjątkowo pracodawca może odmówić pracownikowi na jego wniosek, w sytuacji gdy jego obecności w pracy tego dnia będą wymagały ważne przyczyny. Skorzystanie z urlopu na żądanie w takim przypadku może zostać uznane za nadużycie prawa i jako takie nie będzie korzystało z ochrony. Tym samym, tylko w wyjątkowych przypadkach pracodawca może potraktować późniejszą nieobecność pracownika jako nieusprawiedliwioną i rozwiązać umowę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Natomiast pracownik, który nie zgodzi się z taką oceną pracodawcy, ma prawo odwołać się do sądu pracy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

PRZYKŁAD

Pracownicy działu handlowego firmy A. prowadzili z dyrektorem rozmowy o podwyżce. Dyrektor zaoferował podwyżkę, jednakże nie tak wysoką, jak żądali pracownicy. Postanowili więc, że jednego dnia wszyscy wezmą urlop na żądanie, aby zmusić dyrektora do wyższej podwyżki. Dyrektor potraktował zachowanie pracowników jako nadużycie prawa i uznał nieobecność w tym dniu za nieusprawiedliwioną, a to łączyło się z rozwiązaniem stosunku pracy z tymi pracownikami w trybie art. 52 k.p.

Cel urlopu

Składając żądanie udzielenia urlopu, pracownik nie musi się tłumaczyć, po co mu jest potrzebny ten urlop. Pracodawca nie ma prawa żądać takiej informacji od pracownika. Natomiast urlop może zostać wykorzystany na załatwienie spraw osobistych w dogodnym dla pracownika terminie, takich jak np. niezbędne formalności w urzędach, zdanie egzaminu, nagły wyjazd w sprawach rodzinnych lub odpoczynek.

Nie ma także zakazu, aby urlop na żądanie także spożytkować na „odchorowanie” przemijających dolegliwości, takich jak np. migrena czy zatrucie pokarmowe.

Wniosek o urlop

REKLAMA

Przepisy prawa pracy nie precyzują, jaką formę powinien przybrać wniosek pracownika o udzielenie urlopu na żądanie. Doprecyzowanie w tym względzie mogą zawierać przepisy wewnątrzzakładowe, wskazując, w jakiej formie można wniosek złożyć, a także komu go złożyć. Oznacza to, że, co do zasady, dopuszczalna jest zarówno forma pisemna, jak i ustna. Wniosek można złożyć osobiście, telefonicznie, pocztą tradycyjną, pocztą elektroniczną, a także faksem.

Żądanie urlopu można złożyć najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu, nie ma przy tym przeciwwskazań, aby wniosek złożyć nawet kilka dni wcześniej, wskazując w nim datę wykorzystania urlopu.

Do niedawna nieprecyzyjne w tym względzie przepisy umożliwiały składanie wniosku o urlop na żądanie do końca dniówki roboczej. Wątpliwości rozwiał wyrok Sądu Najwyższego z 13 listopada 2006 r., sygn. I PK 128/06, w którym wskazano, że wniosek o urlop na żądanie pracownik powinien złożyć najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia i to jeszcze zanim zacząłby pracę, aby dać pracodawcy możliwość zorganizowania zastępstwa. Wszelkie odstępstwa od powyższej zasady są dopuszczalne, pod warunkiem że będą one działały na korzyść pracowników. Na przykład, dopuszczalne jest określenie w przepisach wewnątrzzakładowych, że pracownicy mogą składać wnioski o urlop na żądanie do końca dniówki roboczej bądź nawet kalendarzowej.

Katarzyna Wrońska-Zblewska  

Podstawa prawna:

ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn.zm.).

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ceny 2025: Ile kosztuje wykończenie mieszkania (pod klucz) u dewelopera?

Czy deweloperzy oferują wykończenie mieszkań pod klucz? W jakiej cenie? Jak wielu nabywców się na nie decyduje? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Unijne rozporządzenie DORA już obowiązuje. Które firmy muszą stosować nowe przepisy od 17 stycznia 2025 r.?

Od 17 stycznia 2025 r. w Unii Europejskiej zaczęło obowiązywać Rozporządzenie DORA. Objęte nim podmioty finansowe miały 2 lata na dostosowanie się do nowych przepisów w zakresie zarządzania ryzykiem ICT. Na niespełna miesiąc przed ostatecznym terminem wdrożenia zmian Europejski Bank Centralny opublikował raport SREP (Supervisory Review and Evaluation Process) za 2024 rok, w którym ze wszystkich badanych aspektów związanych z działalnością banków to właśnie ryzyko operacyjne i teleinformatyczne uzyskało najgorsze średnie wyniki. Czy Rozporządzenie DORA zmieni coś w tym zakresie? Na to pytanie odpowiadają eksperci Linux Polska.

Kandydaci na prezydenta 2025 [Sondaż]

Którzy kandydaci na prezydenta w 2025 roku mają największe szanse? Oto sondaż Opinia24. Procenty pierwszej trójki rozkładają się następująco: 35,3%, 22,1% oraz 13,2%.

E-doręczenia: 10 najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi

E-doręczenia funkcjonują od 1 stycznia 2025 roku. Przedstawiamy 10 najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi ekspertki. Jakie podmioty muszą posiadać adres do e-doręczeń? Czy w przypadku braku odbioru przesyłek z e-doręczeń w określonym czasie będzie domniemanie doręczenia?

REKLAMA

Brykiety drzewne czy drewno kawałkowe – czym lepiej ogrzewać dom i ile to kosztuje? Zestawienie kaloryczności gatunków drewna

Każdy rodzaj paliwa ma swoje mocne strony. Polska jest jednym z większych producentów brykietów w Europie i znaleźć u nas można bardzo szeroką ich gamę. Brykietowanie to proces, który nadaje drewnu nową strukturę, zagęszcza je. Brykiet tej samej wielkości z trocin dębowych ma taką samą wagę jak z trocin sosnowych czy świerkowych. Co więcej, brykiet z trocin iglastych ma wyższą wartość kaloryczną, ponieważ drewno iglaste, niezależnie od lekkiej wagi, tak naprawdę jest bardziej kaloryczne od liściastego. Do tego jeśli porównamy polano i brykiet o tej samej objętości, to brykiet jest cięższy od drewna.

Ratingi ESG: katalizator zmian czy iluzja postępu?

Współczesny świat biznesu coraz silniej akcentuje znaczenie ESG jako wyznacznika zrównoważonego rozwoju. W tym kontekście ratingi ESG odgrywają kluczową rolę w ocenie działań firm na polu odpowiedzialności środowiskowe, społecznej i zarządzania. Ale czy są one rzeczywistym impulsem do zmian, czy raczej efektowną fasadą bez głębszego wpływu na biznesową rzeczywistość? Przyjrzyjmy się temu bliżej.

Transfer danych osobowych do Kanady – czy to bezpieczne? Co na to RODO?

Kanada to kraj, który kojarzy się nam z piękną przyrodą, syropem klonowym i piżamowym shoppingiem. Jednak z punktu widzenia RODO Kanada to „państwo trzecie” – miejsce, które nie podlega bezpośrednio unijnym regulacjom ochrony danych osobowych. Czy oznacza to, że przesyłanie danych na drugi brzeg Atlantyku jest ryzykowne?

Chiński model AI (DeepSeek R1) tańszy od amerykańskich a co najmniej równie dobry. Duża przecena akcji firm technologicznych w USA

Notowania największych amerykańskich firm związanych z rozwojem sztucznej inteligencji oraz jej infrastrukturą zaliczyły ostry spadek w poniedziałek, w związku z zaprezentowaniem tańszego i wydajniejszego chińskiego modelu AI, DeepSeek R1.

REKLAMA

Orzeczenie o niepełnosprawności dziecka a dokumentacja pracownicza rodzica. MRPiPS odpowiada na ważne pytania

Po co pracodawcy dostęp do całości orzeczenia o niepełnosprawności dziecka? Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odpowiedziało na wątpliwości Rzeczniczki Praw Dziecka. Problem dotyczy dokumentowania prawa do dodatkowego urlopu wychowawczego rodzica dziecka z niepełnosprawnością.

2500 zł dla nauczyciela (nie każdego) - na zakup laptopa. MEN: wnioski do 25 lutego 2025 r. Za droższy model trzeba będzie dopłacić samemu

Nauczyciele szkół ponadpodstawowych i klas I-III szkół podstawowych mogą od poniedziałku 27 stycznia 2025 r. składać wnioski o bon na zakup sprzętu w programie "Laptop dla nauczyciela" – poinformowali ministra edukacji Barbara Nowacka i wicepremier, minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. Na złożenie wniosków nauczyciele mają 30 dni (do 25 lutego 2025 r. – PAP), kolejne 30 dni przeznaczone będzie na ich rozpatrzenie. Bony mają być wręczane w miesiącach kwiecień-maj 2025 r., a wykorzystać je będzie można do końca 2025 roku.

REKLAMA