Powyższy przepis ma na celu uproszczenie dochodzenia świadczeń majątkowych przez osoby bliskie zmarłego pracownika. Nie muszą one bowiem czekać na sądowe stwierdzenie nabycia spadku, ale mogą od razu domagać się od pracodawcy wypłaty świadczeń należnych zmarłemu pracownikowi. Będą to m.in. niewypłacone wynagrodzenie za pracę (wraz ze wszystkimi dodatkowymi składnikami, tj. premia, nagroda), ekwiwalent za niewykorzystany urlop (w wymiarze proporcjonalnym do czasu przepracowanego w roku, w którym nastąpiła śmierć pracownika), dodatki wyrównawcze czy też np. odszkodowanie za przedmioty zniszczone lub uszkodzone w wyniku wypadku przy pracy.
Do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny:
l dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;
l przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej;
l rodzice.
Najczęściej do renty rodzinnej uprawnione są osoby wymienione w dwóch pierwszych punktach. Jakie warunki muszą spełnić, wymieniliśmy w tabeli. Podkreślić trzeba, że wymienieni nie muszą pobierać renty rodzinnej, ale muszą spełnić warunki do jej otrzymania.
Małżonek bez warunków
Uprzywilejowaną osobą bliską zmarłego pracownika jest jego małżonek. On jako jedyny nie musi spełniać żadnych dodatkowych warunków, aby mogły na niego przejść prawa majątkowe ze stosunku pracy zmarłego.
Sprawą nieuregulowaną wprost w przepisach jest sytuacja małżonka rozwiedzionego. Wydaje się, że powinien być on traktowany przy ocenie, czy przechodzą na niego prawa majątkowe ze stosunku pracy, jak inna osoba uprawniona do renty rodzinnej, czyli musi spełniać warunki wymienione w ustawie o emeryturach i rentach z FUS. Zatem musi on mieć w dniu śmierci byłego małżonka prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową oraz spełniać jeden z warunków:
l osiągnąć w chwili śmierci 50 lat albo być osobą niezdolną do pracy,
l wychowywać co najmniej jedno dziecko, wnuka lub rodzeństwo uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat,
l sprawować pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej,
l osiągnąć 50 lat lub stać się niezdolnym do pracy po śmierci pracownika, nie później jednak niż w ciągu pięciu lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wymienionych wyżej.
Kiedy dziedziczą spadkobiercy
Z kodeku pracy wynika, że prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika na wszystkie uprawnione, wyżej wymienione osoby w częściach równych. Nie ma tu zatem znaczenia stopień pokrewieństwa. Jeżeli po zmarłym pracowniku zostałaby tylko jedna uprawniona osoba, wówczas całość praw majątkowych przechodzi na tę osobę.
Gdyby okazało się, że zmarły nie miał małżonka ani żaden członek rodziny nie spełnia wymienionych powyżej warunków, wówczas prawa majątkowe wchodzą do spadku i podlegają dziedziczeniu na zasadach ogólnych - zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej
PRZYKŁAD: PRAWA MAJĄTKOWE ZE STOSUNKU PRACY
Jacek N. ma dwadzieścia lat i jest studentem drugiego roku politechniki. Jego ojciec zmarł nagle w trakcie wykonywania pracy i nie pozostawił po sobie testamentu. W tej sytuacji wystąpi zatem dziedziczenie ustawowe. Jacek N. odrzucił spadek. Z uwagi, że Jacek N. spełnia warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej (od dzieci, które ukończyły 16 lat wymaga się kontynuowania nauki) przejdą na niego prawa majątkowe ze stosunku pracy. Fakt odrzucenia spadku nie ma wpływu na nabycie prawa do renty rodzinnej i praw majątkowych z umowy o pracę ojca.
Ważne!
Na małżonka pracownika i inne osoby uprawnione do renty rodzinnej po nim przechodzą prawa majątkowe ze stosunku pracy. Długi wobec pracodawcy wchodzą natomiast do spadku.
MARZENA KUŁAGA
Podstawa prawna
l Art. 631 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
l Art. 68 - 71 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).