Od 21 lutego niektóre osoby mogą wypisać się z otwartych funduszy emerytalnych. Do ZUS wrócą tylko ci, którym przynależność do II filara uniemożliwia wcześniejszą emeryturę. Konieczne są dwa wnioski do ZUS - o emeryturę i przekazanie pieniędzy z OFE do budżetu.
Weszła w życie ustawa umożliwiająca niektórym osobom urodzonym po 1949 roku wystąpienie z OFE. Będą one mogły wrócić do ZUS i otrzymać emeryturę na starych zasadach.
Kto miał prawo wyboru
Reforma emerytalna podzieliła ubezpieczonych na trzy grupy. Urodzeni do końca 1948 roku pozostali w starym systemie, nie wybierali OFE i przechodzą na emeryturę na starych zasadach. Z kolei urodzeni po 1968 roku muszą wybrać fundusz.
Trzecią grupę stanowią urodzeni w latach 1949-1968. Mieli możliwość wyboru, a decyzję, czy pozostać w starym systemie czy należeć do OFE, podejmowali w 1999 roku. Problem związany z przynależnością do II filara dotyczy właśnie ich. Pojawia się, gdy decyzja o wyborze OFE zablokowała im drogę do emerytury na starych zasadach.
Trudności z funduszami
Formalnie decyzja taka jest ostateczna. Inaczej jednak rzecz wyglądała w praktyce. Klienci funduszy, którzy chcieli skorzystać z emerytury w ZUS, aby wycofać się z OFE, powołują się na tzw. wady oświadczenia woli. Argumentują, że zapisali się do OFE pod wpływem błędu i mają prawo uchylić się od skutków prawnych tego wyboru. Sprawy te często trwały długo, przy czym nie wszystkie OFE stosowały takie same procedury. Dlatego Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych przygotowała jednolitą procedurę unieważniania umów. Ta przestała jednak obowiązywać od stycznia tego roku. To m.in. dlatego ustawodawca zdecydował, aby ustawowo rozwiązać sprawę unieważnienia umów z OFE.
Górnik zamieszał w przepisach
Koronnym argumentem za tym było zamieszanie prawne związane ze zmianą zasad przechodzenia na świadczenia z ZUS. W 2005 roku po protestach związkowców posłowie uchwalili przywileje emerytalne dla górników i przedłużyli do końca 2007 roku możliwość przechodzenia na wcześniejszą emeryturę. Do tego właśnie czasu osoba urodzona po 1948 roku musi spełnić warunki do niej uprawniające. Jednak posłowie zapomnieli, że prawo do niej jest zagwarantowane dla tych, którzy nie są członkami OFE. Dotyczy to głównie górników, nauczycieli i kobiet urodzonych w 1952 roku. Nieoczekiwanie więc, po decyzji posłów, także w tym roku spełnią warunki dające im prawo do emerytury. Jednocześnie, zapisując się do OFE w 1999 roku, nie mogli oni przewidzieć, że II filar będzie przeszkodą w drodze do uzyskania przez nich świadczenia ZUS w 2007 roku, gdyż od stycznia miało ich już nie być.
Dwa wnioski do ZUS
Istnieje możliwość wypisania się z OFE tych osób, dla których uczestnictwo w funduszu jest jedyną przeszkodą do skorzystania z emerytury. Procedura wycofania nie będzie tak uciążliwa, jak to było dotychczas. Osoby takie - zarówno te, które nabędą prawo do świadczenia w przyszłości, jak i te, które nabyły już takie uprawnienia i są w trakcie starań o unieważnienie umowy - mogą składać do ZUS wniosek o przyznanie emerytury. Ponadto oprócz niego będą też składać do ZUS wniosek (zamieszczamy go obok) o przekazanie środków zgromadzonych w OFE do budżetu państwa.
Jeśli ZUS uzna, że tylko przez przynależność do II filara nie może przyznać świadczenia, ustali emeryturę na starych zasadach, a OFE wpłaci pieniądze do budżetu. Umowa z OFE straci wtedy ważność.
Gazeta Prawna radzi
Czy świadczenia z nową kwotą bazową?
Osoby, którym OFE uniemożliwia przejście na emeryturę, mogą wrócić do ZUS. Czy jeśli złożę wniosek o świadczenie w tym miesiącu, ZUS wyliczy mi świadczenia z nową kwotą bazową?
Nie. Przepisy umożliwiające powrót do ZUS wchodzą w życie 21 lutego. Od tej daty, jeśli przynależność do OFE jest jedyną przeszkodą w uzyskaniu emerytury, można złożyć do ZUS wniosek o emeryturę i drugi wniosek o przekazanie pieniędzy z OFE do budżetu. Trzeba jednak pamiętać, że jeśli wniosek zostanie złożony w lutym, ZUS wyliczy świadczenie ze starą, niższą kwotą bazową. A to będzie oznaczać z jednej strony możliwość otrzymania emerytury za luty, ale z drugiej, niższą jej wysokość.
Czy wystarczy odpowiedni wiek?
Ukończę w tym roku 55 lat. Zapisałam się do OFE, ale w tym roku chciałabym przejść na emeryturę. Będę mieć 26 lat pracy oraz trzy lata nieskładkowe (okresy nauki). Czy ZUS unieważni moją umowę z OFE i przyzna mi świadczenie?
Nie. Unieważnienie umowy z OFE na podstawie złożonego do ZUS wniosku będzie możliwe jedynie wtedy, gdy przyszły emeryt spełni wszystkie warunki do uzyskania emerytury, a przynależność do OFE będzie jedyną w tym przeszkodą. Ponieważ do końca tego roku nie spełni pani wszystkich warunków do przejścia na wcześniejszą emeryturę (wymagane jest m.in. 30 lat składkowych i nieskładkowych) nie ma potrzeby składania do ZUS wniosków.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 17, poz. 95).
Bartosz Marczuk