Sąd Najwyższy nie poparł Rzecznika Ubezpieczonych, który twierdził, że zminiejszenie odszkodowania z OC komunikacyjnego o wskaźnik zużycia części oraz ograniczanie poszkodowanym prawa do wyboru części do naprawy jest niezgodne z prawem.
Wiele skarg dotyczących ubezpieczeń OC komunikacyjnego, które trafiają do Rzecznika Ubezpieczonych, dotyczy obniżenia wartości części o tzw. amortyzację, czyli zużycie wynikające z wieku pojazdu. Ten problem dotyczy głównie poszkodowanych przez osoby, którym polisę OC wystawiła Warta, drugi ubezpieczciel na rynki. To ona specjalizuje się w orzekaniu, tzw. merkantylnego ubytku wartości. Towarzystwo argumentuje, że klient wstawiając nową część wzbogaciłby się. Problem w tym, że nie można wstawić np. równie pordzewiałego błotnika, tylko nowy. Efekt jest taki, że klient ma do wyboru: albo dopłacać z własnej kieszeni różnicę albo decyduje się na włożenie tańszych części, często gorszej jakości czy kradzionych.
Nic więc dziwnego, że rzecznik wystąpił do Sądu Najwyższego z prośbą o zajęcia stanowiska, czy takie praktyki są legalne. Zdaniem SN uwzględnianie amortyzacji części uszkodzonych, przy wyliczaniu odszkodowania z OC komunikacyjnego, może naruszać zasadę pełnego odszkodowania. Dodał jednak, że niedozwolone pogorszenie sytuacji poszkodowanego miałoby miejsce, gdyby amortyzacja została uwzględniona, a auto – mimo użycia do naprawy części nowych – nie zwiększyło swojej wartości handlowej ani użytkowej.
Wiadomo, że nigdy pojazd rozbity nie jest więcej wart po naprawie. Za to zwykle poprawia się jego wartość użytkowa. Na przykład zamiast przerdzewiałego błotnika, mamy nowy. Dla towarzystw (szczególnie Warty) to furtka pozwalająca na dalsze potrącanie tzw. ubytku wartości. Takie stanowisko Sądu skomplikuje życie towarzystwom, które do tej pory potrącały określony procent od wartości wszystkich użytych do naprawy części. Teraz będą mogły to robić tylko w przypadku tych elementów, które przyczyniają się do podniesienia wartości użytkowej. Jeśli więc rok przed wypadkiem wymieniono zawieszenie, to nie można będzie uwzględniać jego amortyzacji ze względu na wiek całego pojazdu. Sąd zwrócił też uwagę, że ubezpieczyciel powinien wypłacić tyle, żeby starczyło na nowe części, jeśli wymagają tego względu techniczne lub bezpieczeństwa. Niedopuszczalne jest też, żeby obniżenie odszkodowania skutkowało niższą estetyką czy trwałością części użytych do naprawy. Nie ulega też wątpliwości, że nowe części powinny być stosowane do samochodów na gwarancji.
Z treści postanowienia sądu wynika, że nie naruszają prawa praktyki towarzystw polegające na sugerowaniu, jakie części mają być użyte do naprawy. Przypomniał co prawda, że to do poszkodowanego należy decyzja odnośnie tego czy kupuje części i jakie może też nie naprawiać samochodu. Jednak w kolejnym zdaniu zauważył, że ubezpieczyciel ma wypłacić „usprawiedliwioną kwotę”, a więc np. z potrąceniem amortyzacji części. Ma też prawo sugerować źródła zaopatrzenia oceniane przez siebie, jako korzystne co do jakości towarów i ceny.
ANALIZA
Postanowienie Sądu Najwyższego nie zakończy sporów między towarzystwami ubezpieczeniowymi a klientami. Większego znaczenia nabiorą za to ekspertyzy rzeczoznawców, którzy będą oceniali, na ile użycie danych części obniża np. bezpieczeństwo pojazdu.
Postanowienie Sądu Najwyższego, sygn. III CZP 91/05
