473 szpitale domagają się od Narodowego Funduszu Zdrowia udziału współfinansowania podwyżek dla pielęgniarek i położnych z tytułu tzw. ustawy 203. Wyroki sądów są bardzo często ze sobą sprzeczne. Być może zmieni to ostatecznie dzisiejszy wyrok Sądu Najwyższego.
Dla szpitali gra jest warta świeczki, bo chodzi o niemałe pieniądze. Do września br. w sądach w całym kraju placówki ochrony zdrowia złożyły pozwy przeciw NFZ w sprawie ustawy 203 na kwotę ponad 1,9 mld zł. Fundusz czuje się jednak bezpieczny, bo sprawy o współodpowiedzialność za wypłacone podwyżki 203 dla pielęgniarek i położnych ciągną się latami. Do tej pory zapadło jedynie 78 prawomocnych wyroków sądowych, które zasądziły na rzecz szpitali 334 mln zł.
Szpital Wojewódzki im. Rydygiera w Krakowie należy do tej grupy placówek ochrony zdrowia, które wygrały przed sądem sprawę o współodpowiedzialność NFZ za wypłacone podwyżki 203. Sąd krakowski zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji zasądził na rzecz szpitala 3,7 mln zł jako należności za wypłacone pracownikom w 2001 r. zaległe podwyżki. Zdaniem Krzysztofa Kicińskiego, dyrektora placówki, zaległości wynikające z ustawy 203 były istotnym elementem uruchamiającym spiralę zadłużenia w szpitalach. Wypłata zaległych podwyżek jest satysfakcjonująca dla pracowników, ale niestety nie pomaga w wychodzeniu z zadłużenia samym placówkom ochrony zdrowia.
Nie wszystkie mają tyle szczęścia, co krakowski szpital. Na wyrok sądu od czterech lat czeka m.in. łódzki szpital im. Mikołaja Kopernika. Placówka domaga się od Skarbu Państwa ponad 2 mln zł za wypłacone w 2001 r. zaległe podwyżki dla pielęgniarek i położnych.
Wyroki, które zapadają w sprawie odpowiedzialności finansowej za podwyżki 203, są rozbieżne. Niektóre uwzględniają roszczenia szpitali, inne niestety nie. Być może zmieni to dzisiejszy wyrok, który ma zapaść w Sądzie Najwyższym i wprowadzi jednoznaczność w orzekanych wyrokach. Sąd musi bowiem rozstrzygnąć wprost, czy szpitalom, które musiały wypłacić zaległe podwyżki pielęgniarkom i położnych, należy się zwrot poniesionych kosztów od NFZ. Zdaniem Janusz Atłachowicza, wiceprezesa Stowarzyszenia Menedżerów Opieki Zdrowotnej, ujednolicenie wyroków w sprawie ustawy 203 byłoby bardzo dużym krokiem przyśpieszającym rozstrzygnięcie kwestii uczestnictwa w kosztach wypłaconych podwyżek. Pozwoli także jednoznacznie określi adresata roszczeń szpitali.
W przyszłorocznym planie finansowym NFZ za pokrycie ewentualnych roszczeń wynikających z prawomocnych wyroków sądowych fundusz przeznaczył kwotę 100 mln zł.
Historia podwyżek dla pielęgniarek i położnych
• 22 grudnia 2000 r. –nowelizacja ustawy z 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw. Zobowiązała ona szpitale do wypłaty podwyżek o co najmniej 203 zł w 2001 r. i 110 zł w 2002 r. Sejm nie wskazał jednak źródła finansowania tej operacji,
• 18 grudnia 2002 r. – wyrok Trybunału Konstytucyjnego, zgodnie z którym realizacja podwyżek 203 obciąża również kasy chorych, które są elementem systemu finansów publicznych,
• 31 marca 2003 r. – likwidacja kas chorych,
• 1 kwietnia 2003 r. – powstanie NFZ, który jako „spadkobierca” kas chorych powinien przejąć także współodpowiedzialność za wypłatę podwyżek 203,
• 15 kwietnia 2005 r. – uchwalenie ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji SP ZOZ przyznającej pożyczkę z budżetu państwa dla zadłużonych szpitali na spłatę m.in. zobowiązań wynikających z ustawy 203.
