Od 1 listopada zmieniły się zasady obejmowania obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym osób, które nie tylko prowadzą działalność gospodarczą, ale dodatkowo dorabiają na umowie zlecenia, agencyjnej lub o świadczenie usług. Nowe zasady są korzystniejsze, ale tylko dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą.
Do tej pory osoba, która miała dwa tytuły do ubezpieczeń społecznych wynikajace z prowadzonej działalności gospodarczej oraz z umowy zlecenia czy agencyjnej, mogła wybrać i płacić składki na ubezpieczenie społeczne tylko z jednego z nich.
Dotychczasowe zasady były bardziej korzystne dla ubezpieczonego, ponieważ płacił ZUS-owi mniej. Mógł odprowadzać składki od niższej podstawy wymiaru. W praktyce oznaczało to, że miał prawo wybrać jako tytuł do ubezpieczenia umowę zlecenia nawet wówczas, gdy podstawa wymiaru składek od niej była niższa niż podstawa wymiaru składek pobieranych od osób prowadzących działalność gospodarczą.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne od osób prowadzących działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana przez nich kwota. Nie może być ona jednak niższa od 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Składka w nowej wysokości zawsze obowiązuje od 3 miesiąca następnego kwartału, ogłasza ją prezes ZUS-u.
Tylko osoby, które rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej, mogą odprowadzać składkę od niższej podstawy wymiaru. Przez pierwsze 24 miesiące kalendarzowe od dnia rozpoczęcia działalności płacą ją od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty, która jednak nie może być niższa od 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Obecnie podstawa wymiaru dla nich wynosi odpowiednio:
• 1391,12 zł. (czyli 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia),
• 254,70 zł. (czyli 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia).
Korzystniejsze zasady obliczania podstawy wymiaru nie dotyczą osób, które prowadzą już jakąś inną działalność gospodarczą albo wcześniej prowadziły ją w ciągu 60 miesięcy kalendarzowych przed rozpoczęciem tej działalności. Z preferencyjnych zasad obliczania wysokości składek nie skorzystają też osoby, które działalność gospodarczą wykonują na rzecz byłego pracodawcy.
Jeżeli przed rozpoczęciem działalności gospodarczej w bieżącym roku lub poprzednim wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej obecnie działalności. Ulgi w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne zostały więc przewidziane wyłącznie dla osób, które rzeczywiście ją rozpoczynają.
Jeżeli podstawa wymiaru składek z tytułu umowy zlecenia, agencyjnej lub o świadczenie usług będzie niższa niż obowiązująca przedsiębiorcę podstawa wymiaru z tytułu działalności gospodarczej, to wówczas podlega on obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu tej działalności. Nie będzie mógł jako tytułu ubezpieczenia wybrać umowy, z której podstawa wymiaru składek byłaby niższa.
Natomiast z tytułu takiej umowy, na podstawie której dodatkowo dorabia, ma prawo domagać się objęcia go dodatkowo ubezpieczeniem społecznym. W takiej sytuacji zleceniodawca musi go zgłosić do tego ubezpieczenia, a także obliczać, pobierać i odprowadzać od jego zarobków składki na nie. Nie może odmówić, gdyby dorabiający u niego na dodatkowej umowie przedsiębiorca wystąpił z takim wnioskiem.
Małgorzata Piasecka-Sobkiewicz