16 największych szpitali województwa łódzkiego wypowiedziało umowy zawarte z Narodowym Funduszem Zdrowia na drugie półrocze br. Oznacza to wstrzymanie przyjmowania pacjentów na planowe zabiegi hospitalizacyjne. Powód, zbyt niska wartość kontraktów i niewywiązanie się, zdaniem dyrektorów placówek, przez NFZ z obietnicy ich zwiększenia właśnie w drugiej połowie roku.
O tym, że pieniędzy zabraknie, wiadomo było już w momencie podpisywania kontraktów na rok bieżący. W niektórych szpitalach już na przełomie kwietnia i maja br. wyczerpały się limity na niektóre rodzaje planowych świadczeń. Ten stan rzeczy to przede wszystkim konsekwencja obowiązującego do tej pory sposobu podziału środków między poszczególne regiony kraju. Opierał się on głównie na parytecie poboru składki na ZUS z danego regionu. W tej sytuacji województwa z relatywnie wysokim bezrobociem, a zatem niską składką na ZUS, takie jak łódzkie czy białostockie, były szczególnie poszkodowane.
Kwota środków na leczenie, przypadających w planie NFZ na 2005 rok na jednego mieszkańca województwa łódzkiego, wynosi około 792 zł. Dla porównania w województwie dolnośląskim 829 zł, małopolskim 828 zł, podkarpackim 762 zł.
Innym wskaźnikiem, równie dobrze pokazującym pozycję województwa, jest miara udziału danego regionu w ogólnym budżecie NFZ. Na ten rok region łódzki partycypuje w nim w wysokości około 6 proc., dolnośląski 7,2 proc., małopolski 8,2 proc., lubelski 5,1 proc.
W dotychczas obowiązującym algorytmie podziału pieniędzy nie uwzględniano także bardzo istotnego faktu, że w województwie łódzkim funkcjonuje 6 placówek o charakterze klinik uniwersyteckich, dysponujących około 2800 łóżkami. Z natury rzeczy świadczą one usługi medyczne także dla pacjentów spoza regionu łódzkiego.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.Sposób podziału środków finansowych był więc dla takich województw jak łódzkie wyraźnie dyskryminujący. Warto także wspomnieć, iż miarą niedoskonałości stosowanego algorytmu jest fakt, że był on zmieniany już ponad 20 razy. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na sytuację ekonomiczną szpitali było wstrzymanie przez NFZ płacenia za tzw. nadwykonania, czyli świadczenia rzeczywiście wykonane przez placówkę, ale nieobjęte kontraktem.
Do kumulacji napięcia doszło jednak w dość szczególnym momencie. Mianowicie w okresie, kiedy placówki służby zdrowia, w tym również te protestujące, przygotowują programy restrukturyzacyjne w celu skorzystania ze środków ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Inicjatorami protestu są bowiem jedne z najbardziej zadłużonych placówek w Polsce. Na przykład długi Szpitala im. M. Kopernika przekraczają kilkakrotnie niejeden budżet sporego szpitala powiatowego. Organy restrukturyzacyjne mogą być więc w poważnym kłopocie, jak rozpatrzyć i ocenić program naprawczy zadłużonej placówki, która bądź co bądź, z własnej inicjatywy, rezygnuje z zakontraktowanych pieniędzy i jednocześnie ubiega się o dofinansowanie z budżetu państwa.
Jest już gotowe i czeka na podpis rozporządzenie ministra zdrowia, prezentujące nowy algorytm podziału składki pomiędzy województwa. Ma on zlikwidować wady istniejącego sposobu redystrybucji składki. Podstawą podziału będzie liczba ubezpieczonych w regionie, ich struktura wiekowa, migracje ludności, jak również zasada, że województwo w danym roku kalendarzowym nie może dostać mniej pieniędzy niż w poprzednim. Województwo łódzkie ma się stać jednym z beneficjentów nowego algorytmu. Jego udział w ogólnym budżecie NFZ ma wynieść w najbliższych dwóch latach po 8 proc. (czyli o dwa punkty więcej niż obecnie). Zwiększy się także ilość środków w systemie z uwagi na ustawowy wzrost składki na ubezpieczenie społeczne do 9 proc. To powinno poprawić sytuację, aczkolwiek nie od razu. Pozostaje problem, jak przywrócić w miarę normalne funkcjonowanie ZOZ-ów, które wypowiedziały kontrakty i odsyłają pacjentów do domu.
Mariusz Jędrzejczak