Przekroczenie rocznej podstawy wymiaru składek powoduje, że płatnik składek od tego momentu ma zaprzestać obliczania i przekazywania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Barbara Zabieglińska
główny specjalista
Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy (art. 19 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – DzU nr 137, poz. 887 ze zm.).
ważne
W 2005 r. kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynosi 72 690 zł (obwieszczenie Ministra Polityki Społecznej z 9 grudnia 2004 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2005 r. – MP nr 54, poz. 910).
Po przekroczeniu tej kwoty płatnik składek jest zobowiązany zaprzestać obliczania i przekazywania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Natomiast do czasu osiągnięcia powyższej rocznej kwoty składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe należy obliczać i przekazywać do ZUS od podstawy ustalonej zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Należy przy tym uwzględniać łączną podstawę wymiaru składek ze wszystkich tytułów, z których dany ubezpieczony odprowadza składki. Od nadwyżki ponad kwotę rocznej podstawy wymiaru nie pobiera się składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
ważne
Po przekroczeniu ustalonej granicy podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w dalszym ciągu płatnik nalicza i odprowadza składki na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Również podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie podlega ograniczeniu do kwoty 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia.
Jeżeli ubezpieczony jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ZUS przekazuje do OFE składki w wysokości 7,3% podstawy wymiaru na ubezpieczenia emerytalne. Natomiast jeżeli na koncie ubezpieczonego nastąpi przekroczenie rocznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, to składki na te ubezpieczenia są nienależne do końca danego roku i w związku z tym ZUS nie przekazuje składek do OFE również do końca roku.
Okres nieopłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek traktuje się jak okres ubezpieczenia.
przykład
Jan K. 1 marca 2005 r. przekroczył roczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (kwotę 72 690 zł). Oznacza to, że płatnik składek od 2 marca 2005 r. nie nalicza i nie opłaca składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za tego ubezpieczonego. Mimo nieopłacania składek na te ubezpieczenia do 31 grudnia 2005 r., Jan K. jest ubezpieczony.
Należy jednak pamiętać, że zasady te nie obowiązują w stosunku do:
• ubezpieczenia chorobowego,
• ubezpieczenia wypadkowego i zdrowotnego oraz
• funduszy pozaubezpieczeniowych.
Kiedy można zaprzestać odprowadzania składek
Istnieją trzy możliwości zaprzestania odprowadzania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Przedstawiają się one następująco:
• gdy z dokumentacji płacowej płatnika wynika, że w danym miesiącu następuje przekroczenie kwoty ograniczenia – wówczas płatnik oblicza i przekazuje składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tylko od tej części podstawy wymiaru składek, która nie spowoduje przekroczenia kwoty ograniczenia;
• w przypadku gdy do opłacania składek za ubezpieczonego zobowiązany jest więcej niż jeden płatnik składek, ubezpieczony po przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek może złożyć oświadczenie o zaprzestaniu potrącania składek;
• dla ubezpieczonego otrzymującego przychód od więcej niż jednego płatnika może on na bieżąco ustalić prawidłową podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za miesiąc, w którym następuje przekroczenie kwoty ograniczenia, wykorzystując własną dokumentację płacową oraz oświadczenie ubezpieczonego. Przekroczenie kwoty ustalonego limitu podstawy wymiaru następuje u wszystkich płatników tego ubezpieczonego, proporcjonalnie do osiągniętych u nich przychodów.
Informacja o przekroczeniu
Informację o przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek pracownika można otrzymać z ZUS m.in. w zawiadomieniu o skorygowanych dokumentach rozliczeniowych. W przypadku stwierdzenia niezgodności ze stanem faktycznym płatnik jest zobowiązany do złożenia kompletu dokumentów korygujących.
Zatrudnienie w kilku firmach
Jeżeli pracownik jest zatrudniony w kilku firmach i każdy z płatników odprowadza składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, to jest on zobowiązany zawiadomić wszystkich płatników składek o przekroczeniu kwoty rocznej podstawy wymiaru składek. Za skutki błędnego zawiadomienia powodującego nieopłacenie należnych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe odpowiada sam ubezpieczony.
ważne
Pracownik, który nie zgłasza wymaganych ustawą danych lub zgłasza nieprawdziwe dane albo udziela w tych sprawach nieprawdziwych wyjaśnień lub odmawia ich udzielenia, może być ukarany karą grzywny nawet do wysokości 5000 zł (art. 98 ust. 1 pkt 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych).
Pracownik nie jest jednak uprawniony do upoważnienia płatnika składek, aby nieodprowadzał należnych składek z uwagi na planowane osiągnięcie granicznej kwoty podstawy wymiaru.