Nowocześnie działający zarządca nieruchomością powinien szukać sposobów na obniżenie kosztów eksploatacji powierzonego w zarząd majątku. Jedną z okazji ku temu, wciąż rzadko wykorzystywaną, jest grupowe ubezpieczenie majątku.
Do niedawna, jeśli nawet wspólnoty czy spółdzielnie decydowały się na wykupienie polis ubezpieczeniowych, to przedmiotem ubezpieczenia były składniki majątku wspólnego, a więc głównie mury, zaś asekuracja dotyczyła skutków działania powszechnych żywiołów: ognia i wody. Obecnie towarzystwa ubezpieczeniowe coraz częściej oferują produkty z zakresu grupowego ubezpieczenia majątku, których przedmiot ochrony w niczym nie odbiega od polis kupowanych indywidualnie przez poszczególnych członków wspólnoty czy spółdzielni mieszkaniowej.
Trzy strony umowy
W grupowym ubezpieczeniu lokali mieszkalnych, domów jednorodzinnych lub budynków stanowiących własność wspólną, oprócz tradycyjnych stron umowy ubezpieczenia, ubezpieczyciela i ubezpieczonego, pojawia się strona trzecia – ubezpieczający. Jest nim zarządca nieruchomością: zarząd wspólnoty, zarząd spółdzielni czy wynajęty przez wspólnotę (rzadziej spółdzielnię) przedsiębiorca zajmujący się usługowo zarządzaniem w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.
Towarzystwa ubezpieczeniowe oferujące takie grupowe polisy zazwyczaj warunkują zawarcie umowy od przystąpienia do niej kilku lub kilkunastu – ściśle określonej w ogólnych warunkach ubezpieczenia (OWU) – właścicieli lokali lub domów. Umowę podpisuje zarządca, który jest ubezpieczającym, a ubezpieczeni wypełniają jedynie deklarację zgody. Ubezpieczający zbiera też od nich składki i wpłaca je na konto towarzystwa ubezpieczeniowego.
Zgodnie z OWU, umowa ubezpieczenia może być zawarta na rzecz osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną, lecz posiadającej zdolność prawną, zajmującej lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny na podstawie prawa własności, spółdzielczego prawa do lokalu, umowy najmu lub innego tytułu prawnego.
Ubezpieczonemu przysługuje też prawo rezygnacji z uczestnictwa w ubezpieczeniu poprzez złożenie ubezpieczającemu deklaracji o rezygnacji. Ochrona ubezpieczeniowa udzielona przez ubezpieczyciela wygasa wówczas najwcześniej pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po otrzymaniu deklaracji o rezygnacji z ubezpieczenia. Taka rezygnacja nie pociąga za sobą rozwiązania umowy, z której nadal korzystają inni ubezpieczeni, chyba że wskutek takiej rezygnacji ich liczba spadnie poniżej limitu przewidzianego w OWU.
SŁOWNICZEK
FRANSZYZA INTEGRALNA – określona w umowie ubezpieczenia wartość stanowiąca minimalny limit szkody w następstwie zdarzenia, za które ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność; do wysokości tego limitu nie wypłaca on odszkodowania.
FRANSZYZA REDUKCYJNA (UDZIAŁ WŁASNY) – określona w umowie ubezpieczenia wartość, o którą zostaje pomniejszone odszkodowanie w odniesieniu do każdego zdarzenia szkodowego w okresie ubezpieczenia.
SUMA UBEZPIECZENIA – określona w umowie ubezpieczenia kwota stanowiąca maksymalny limit odpowiedzialności towarzystwa ubezpieczeniowego.
SZKODA OSOBOWA – uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia lub śmierć oraz ich następstwa.
SZKODA RZECZOWA – zniszczenie, uszkodzenie, zabór bądź zaginięcie rzeczy ruchomej lub nieruchomości oraz ich następstwa.
UBEZPIECZAJĄCY – osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, lecz posiadająca zdolność prawną, zawierająca umowę ubezpieczenia i zobowiązana do opłacenia składki ubezpieczeniowej.
UBEZPIECZONY – osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna, niebędąca osobą prawną, lecz posiadająca zdolność prawną, posiadająca tytuł prawny do zajmowanego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, na rzecz której umowa ubezpieczenia jest zawierana.
Grupowo jak indywidualnie
Składka ubezpieczeniowa ustalana jest odrębnie dla ubezpieczenia mienia od ognia i innych zdarzeń losowych, mienia od kradzieży z włamaniem lub rozboju oraz odpowiedzialności cywilnej, w wysokości wprost proporcjonalnej do zadeklarowanej przez ubezpieczającego sumy ubezpieczenia dla danego ubezpieczenia.
Wysokość składki jest ustalana zgodnie z taryfą składek obowiązującą w chwili zawarcia umowy ubezpieczenia. Od ustalonej wysokości składki udzielana jest zniżka w zależności od liczby osób obejmowanych ochroną ubezpieczeniową (ubezpieczonych). Wysokość składki może być również ustalona w drodze indywidualnych negocjacji ubezpieczającego z ubezpieczycielem.
Podobnie jak w bardzo rozbudowanych ubezpieczeniach zawieranych indywidualnie, przedmiotem ubezpieczenia mogą być nie tylko elementy stałe lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz pomieszczeń przynależnych oraz ruchomości domowe, ale odpowiedzialność cywilna w życiu prywatnym, a nawet usługi assistance. Ochrona ubezpieczeniowa może obejmować nie tylko mienie od ryzyka zniszczenia, uszkodzenia lub utraty w wyniku działania ognia i innych zdarzeń losowych, ale także ubezpieczenie mienia od kradzieży z włamaniem lub rozboju.
Gdy dojdzie do szkody
W przypadku korzystania z grupowego ubezpieczenia lokali tryb postępowania jest zazwyczaj taki sam, jak przy ubezpieczeniu indywidualnym. Oznacza to, że ubezpieczony nie korzysta z pośrednictwa ubezpieczającego, lecz sam zgłasza szkodę. Tyle że i on, i ubezpieczający są solidarnie zobowiązani do użycia wszelkich dostępnych środków w celu zmniejszenia szkody i zabezpieczenia bezpośrednio zagrożonego mienia przed szkodą oraz bezzwłocznego zawiadomienia ubezpieczyciela i stosowania się do jego poleceń. Obowiązani są też do bezzwłocznego zawiadomienia policji, jeśli istnieje podejrzenie, że utrata, zniszczenie lub uszkodzenie ubezpieczonego mienia nastąpiły w rezultacie świadomego działania, którego celem było wyrządzenie szkody lub też w przypadku istnienia innych znamion przestępstwa.
W odniesieniu do ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, ubezpieczony powinien powiadomić ubezpieczyciela o tym, że osoba poszkodowana wystąpiła na drogę sądową przeciwko niemu. Istnieje też obowiązek niezwłocznego dostarczenia do towarzystwa ubezpieczeniowego orzeczenia sądu oraz postanowienia prokuratury, w celu umożliwienia zajęcia przez ubezpieczyciela stanowiska co do wniesienia środka odwoławczego.
Gdy polisa dotyczy także assistance, w razie zaistnienia zdarzenia objętego tym rodzajem ubezpieczenia ubezpieczony powinien niezwłocznie, przed podjęciem jakichkolwiek działań we własnym zakresie, skontaktować się z centrum alarmowym.
Zbigniew Biskupski
CZYTELNICY PYTAJĄ
Kiedy wypłacą odszkodowanie
Upłynął miesiąc od włamania do lokalu, a towarzystwo ubezpieczeniowe zwleka z wypłatą odszkodwania. Czy to prawda, że ma na to miesiąc?
– Co do zasady, odszkodowanie wypłacane jest przez towarzystwo ubezpieczeniowe w ciągu 30 dni od chwili zgłoszenia szkody przez ubezpieczonego lub poszkodowanego. Jeżeli wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela lub wysokości należnego odszkodowania okaże się niemożliwe przed upływem 30 dni, powinien on wypłacić odszkodowanie najpóźniej w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe.
Czy zwrócić pieniądze
Mam kompleksowe ubezpieczenie mieszkania, które obejmuje m.in. kradzież z piwnicy. Włamywacz zabrał z niej rower oraz narzędzia. Wypłacono mi odszkodowanie, a kilka tygodni później policja zwróciła skradzione rzeczy. Czy powinienem zwrócić odszkodowanie?
NIE. W razie odzyskania utraconych w wyniku kradzieży lub rozboju przedmiotów po wypłacie odszkodowania, ubezpieczonemu przysługuje prawo do zatrzymania wypłaconego odszkodowania pod warunkiem poinformowania o tym fakcie ubezpieczyciela w formie pisemnej i przeniesienia na niego własności do odzyskanego mienia. W ogólnych warunkach ubezpieczenia zazwyczaj określony jest termin, w którym ubezpieczony powinien to uczynić.
Gdy z tego zobowiązania się nie wywiąże, towarzystwo ubezpieczeniowe może odmówić przyjęcia odzyskanego mienia i zażądać zwrotu wypłaconego odszkodowania lub jego części, a ubezpieczony ma obowiązek je przejąć zwracając wypłacone odszkodowanie.
Czy można zażądać zwrotu
Mam ubezpieczone mieszkanie. Zostało ono zalane przez sąsiada. Zgłosiłem szkodę i dostałem odszkodowanie. Ubezpieczyciel zażądał od sąsiada zwrotu pieniędzy, a on prosi mnie o zrzeczenie się roszczeń. Co się stanie, gdy się ich zrzeknę? Czy ubezpieczyciel może żądać zwrotu odszkodowania?
TAK. Jeżeli w związku ze szkodą, za którą ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie, ubezpieczonemu przysługuje roszczenie o odszkodowanie do osoby trzeciej odpowiedzialnej za szkodę, roszczenie to z dniem wypłaty odszkodowania przechodzi na ubezpieczyciela – do wysokości wypłaconego odszkodowania. Jest to tzw. roszczenie regresowe.
Ubezpieczony zobowiązany jest udzielić ubezpieczycielowi, zarówno przed, jak i po wypłacie odszkodowania, wszelkiej pomocy przy dochodzeniu roszczeń regresowych wobec osób trzecich odpowiedzialnych za szkodę, w tym dostarczyć odpowiednie dokumenty i udzielić niezbędnych informacji. Gdy jednak ubezpieczyciel pokrył tylko część szkody, pierwszeństwo do pozostałej części zaspokojenia roszczeń przysługuje ubezpieczonemu przed roszczeniem ubezpieczyciela.
Ubezpieczony nie ma prawa bez zgody ubezpieczyciela zrzec się roszczenia przeciwko osobie odpowiedzialnej za szkodę. Gdy to uczyni, da ubezpieczycielowi okazję do odmowy wypłaty odszkodowania lub jego zmniejszenia. A w przypadku gdyby takie zrzeczenie się zostało ujawnione lub miało miejsce po wypłaceniu odszkodowania, ubezpieczyciel może żądać od ubezpieczonego zwrotu całości lub części wypłaconego odszkodowania.
Zbigniew Biskupski