W okresie od 1 stycznia 2003 r. do 31 marca 2006 r. stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalają samodzielnie wszyscy płatnicy składek na dany rok składkowy, na podstawie rodzaju działalności płatnika określonej według Polskiej Klasyfikacji Działalności ujętej w rejestrze REGON.
Anna Michalska
Ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU nr 199, poz. 1673 ze zm.) wprowadziła od 1 stycznia 2003 r. zmiany w zasadach ustalania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwanego ubezpieczeniem wypadkowym (o etapach wprowadzania przedmiotowych zmian oraz o sposobie ustalania liczby ubezpieczonych pisaliśmy w numerze 20/2004 SPP).
Grupy działalności
Przy zgłoszeniu do ubezpieczenia społecznego należy najpierw określić, do jakiej grupy działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) należy płatnik. I tak, płatnik składek zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych należy do grupy działalności ustalonej dla jego rodzaju działalności według PKD ujętego w rejestrze REGON – 31 grudnia poprzedniego roku.
Płatnik składek zgłoszony w okresie od 1 stycznia do 31 marca następnego roku należy do grupy działalności ustalonej dla jego rodzaju działalności według PKD ujętego w rejestrze REGON w dniu, od którego jest zgłoszony w zakładzie.
Zasada ta ma zastosowanie w przypadku:
• płatników, którzy są zgłaszani po raz pierwszy w ZUS, przy czym przy ustalaniu liczby ubezpieczonych bierze się pod uwagę miesiąc, w którym podlega ubezpieczeniu wypadkowemu pierwszy ubezpieczony,
• płatników, którzy w poprzednim roku kalendarzowym (np. przy ustalaniu wysokości składki na trzeci rok składkowy – w 2003 r.) nie byli płatnikami składek na ubezpieczenie wypadkowe, tj. byli zarejestrowani w ZUS, ale w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku nie zgłaszali ani jednej osoby do tego ubezpieczenia,
• płatników, którzy byli skreśleni z krajowego rejestru podmiotów gospodarki narodowej REGON na dzień 31 grudnia 2004 r. (trzeci rok składkowy).
Ustalenie składki przy 10 ubezpieczonych
Dla płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych stopę procentową składki ustala się w wysokości określonej dla grupy działalności, do której płatnik należy.
Tym samym wszyscy płatnicy należący do określonej grupy działalności, opłacają składkę w jednakowej wysokości. Stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe dla poszczególnych grup działalności określa tabela stanowiąca załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (DzU nr 200, poz. 1692). Właściwą dla danego płatnika stopę procentową składki ustala się przez odczytanie wysokości stopy procentowej składki odpowiadającej grupie działalności, do której został zaklasyfikowany dany płatnik składek, według kodu PKD na poziomie sekcji (podsekcji).
ważne
Wysokość stóp procentowych dla poszczególnych grup działalności jest ustalana w zależności od kategorii ryzyka dla danej grupy.
Ryzyko to określane jest wskaźnikami częstości:
• poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem,
• poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich,
• stwierdzonych chorób zawodowych,
• zatrudnionych w warunkach zagrożenia,
ustalanymi dla poszczególnych grup działalności na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego za trzy ostatnie lata kalendarzowe, dostępne 31 stycznia danego roku.
Gdy nie ma jeszcze zaświadczenia o wpisie w REGON
W przypadku gdy upływa termin opłacania składki, a płatnik nie otrzymał jeszcze zaświadczenia o wpisie w rejestrze REGON, stopę procentową składki ustala się zaliczkowo w wysokości 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności (tj. w okresie od 1 kwietnia 2004 r. do 31 marca 2005 r. na drugi rok składkowy – 1,93%). Po otrzymaniu zaświadczenia płatnik obowiązany jest skorygować stopę procentową składki przez złożenie korekty dokumentów rozliczeniowych za cały okres od pierwszego miesiąca danego roku składkowego, za który była rozliczana składka na ubezpieczenie wypadkowe w nieprawidłowej wysokości.
Gdy płatnik nie podlega wpisowi do rejestru REGON
Dla płatników składek niepodlegających wpisowi do rejestru REGON stopa procentowa składki wynosi 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności, tj. w okresie od 1 kwietnia 2004 r. do 31 marca 2005 r. (drugi rok składkowy): 1,93% podstawy jej wymiaru.
Zmiany wysokości składki
Płatnik składek, który nieprawidłowo ustalił liczbę ubezpieczonych lub grupę działalności, co spowodowało:
• zaniżenie stopy procentowej składek – po stwierdzeniu nieprawidłowości zobowiązany jest ponownie ustalić stopę procentową na cały rok składkowy według prawidłowych danych oraz zapłacić zaległe składki wraz z odsetkami za zwłokę,
• zawyżenie stopy procentowej składek – po stwierdzeniu nieprawidłowości zobowiązany jest ponownie ustalić stopę procentową na cały rok składkowy na podstawie prawidłowych danych.
W każdym z tych przypadków płatnik składek zobowiązany jest do złożenia odpowiedniej korekty dokumentów.
Za okres od 1 kwietnia 2006 r. w stosunku do płatników składek zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych stopa procentowa składki będzie różnicowana w zależności od kategorii ryzyka ustalonej dla danego płatnika składek. Będzie ona ustalana przez ZUS na podstawie danych przekazywanych przez płatników składek do ZUS za kolejne lata kalendarzowe.
Informacja ta powinna zawierać m.in. dane o:
• liczbie ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego,
• rodzaju działalności według PKD,
• poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem,
• poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych lub ciężkich,
• zatrudnionych w warunkach zagrożenia.
Inspektor pracy może wystąpić do ZUS z wnioskiem o podwyższenie płatnikowi składek o 100% stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalonej na najbliższy rok składkowy, w razie stwierdzenia rażącego naruszenia przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w czasie dwóch kolejnych kontroli. Na podstawie tego wniosku ZUS wydaje decyzję o podwyższeniu składki. Uregulowanie to stosuje się do kontroli przeprowadzonych u płatników nie wcześniej niż 1 stycznia 2003 roku.