Zleceniodawcy mają obowiązek zgłaszania zleceniobiorców do ubezpieczenia. Zgłoszenie powinno zostać sporządzone na odpowiednim druku, z zastosowaniem kodów tytułu ubezpieczenia obowiązujących od 1 października 2003 r.
W rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 4 grudnia 1998 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących oraz innych dokumentów (DzU nr 149, poz. 982 ze zm.) zmienionym rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 6 sierpnia 2003 r. określone zostały m.in. kody tytułu ubezpieczenia, które powinny być wykorzystywane w dokumentach zgłoszeniowych i rozliczeniowych po 1 października 2003 r.
Kod tytułu ubezpieczenia składa się z 6 znaków, oznaczających:
• podmiot podstawowy wraz z rozszerzeniem (4 znaki),
• ustalone bądź nieustalone prawo do emerytury lub renty (1 znak),
• stopień niepełnosprawności (1 znak).
Dla osoby wykonującej pracę na podstawie umowy zlecenia oraz osoby z nią współpracującej przewidziane zostały kody z grupy 04 XX XX.
Poniższe kody oznaczają:
• 04 11 XX – osobę wykonującą umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług i praca jest wykonywana w siedzibie lub w miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy,
• 04 12 XX – osobę wykonującą umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług i praca nie jest wykonywana w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy,
• 04 17 XX – osobę wykonującą umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług i praca jest wykonywana w siedzibie lub w miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy, z mocy przepisów szczególnych niepodlegającą ubezpieczeniu zdrowotnemu,
• 04 18 XX – osobę wykonującą umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług i praca nie jest wykonywana w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy, z mocy przepisów szczególnych niepodlegającą ubezpieczeniu zdrowotnemu,
• 04 21 XX – osobę współpracującą z osobą wykonującą umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług i praca jest wykonywana w siedzibie lub w miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy,
• 04 22 XX – osobę współpracującą z osobą wykonującą umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług i praca nie jest wykonywana w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy,
• 04 24 XX – osobę współpracującą z osobą wykonującą umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług i praca jest wykonywana w siedzibie lub w miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy, z mocy przepisów szczególnych niepodlegającą ubezpieczeniu zdrowotnemu,
• 04 25 XX – osobę współpracującą z osobą wykonującą umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług i praca nie jest wykonywana w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy, z mocy przepisów szczególnych niepodlegającą ubezpieczeniu zdrowotnemu.
ważne
Powyższe kody tytułu ubezpieczenia stosowane są do wypełniania dokumentów dotyczących okresu od 1 października 2003 r.
Płatnik ma obowiązek złożenia zgłoszenia wyrejestrowania w przypadku wystąpienia zmian w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Zmiany te mogą dotyczyć tytułu ubezpieczenia, rodzajów ubezpieczeń lub terminów ich powstania.
ważne
Jeżeli ubezpieczony był zgłoszony przed 1 października 2003 r. z kodem tytułu ubezpieczenia, którego nie ma w znowelizowanym rozporządzeniu (DzU nr 150, poz. 1457), płatnik zobowiązany jest wyrejestrować ubezpieczonego i zgłosić go ponownie z prawidłowym kodem tytułu ubezpieczenia.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi:
• przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie,
• zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż kwota minimalnego wynagrodzenia, jeżeli odpłatność została określona w inny sposób niż wyżej wymieniony.
Zastosowanie mają tu przepisy ograniczające roczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do wysokości 30-krotności prognozowanego wynagrodzenia na dany rok.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Nie mają wówczas zastosowania przepisy dotyczące ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek.
W przypadku osób dobrowolnie podlegających ubezpieczeniu chorobowemu może wystąpić sytuacja przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego w trakcie miesiąca, przy jednoczesnym podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym przez cały miesiąc. Nie powoduje to jednak zmniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe proporcjonalnie do czasu podlegania ubezpieczeniu.
Gdy dla danej grupy ubezpieczonych określona jest minimalna podstawa wymiaru składek, to podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe może być mniejsza od minimalnej jedynie w przypadkach jednoczesnego objęcia (lub odpowiednio ustania) ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym w trakcie miesiąca albo pobierania przez część miesiąca świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które podlegają ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, nie może przekraczać miesięcznie 250% przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.
Kwotę tę ustala się miesięcznie, poczynając od trzeciego miesiąca kwartału kalendarzowego na okres 3 miesięcy na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, ogłaszanego do celów emerytalnych. Przepis ten obowiązuje od 1 listopada 1999 r.
Grażyna Aniszewska
główny specjalista
Departament Ubezpieczeń i Składek, Centrala ZUS