Co zmieniło się w zasiłkach wypłacanych z ubezpieczenia chorobowego?
REKLAMA
Przepisy ustawy nowelizującej system wypłaty zasiłków z ubezpieczenia chorobowego, która wchodzi w życie 8 lutego 2005 r., w sposób znaczący zmieniły zasady ustalania i przyznawania prawa do tych świadczeń. To kolejna ustawa mająca uzdrowić nasz system gospodarczy, będąca od wielu miesięcy przedmiotem ożywionej dyskusji. Pojawia się wiele pytań, jak należy rozumieć nowe uregulowania i w jaki sposób wpłyną one na sytuację pracodawców.
Jestem osobą zobowiązaną do naliczania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia chorobowego. Czy w związku z nowelizacją ustawy zasiłkowej zostały wprowadzone jakieś nowe świadczenia?
Ustawa nie wprowadza dla ubezpieczonych żadnych nowych świadczeń, nie likwiduje też któregokolwiek z dotychczasowych. Określa jedynie nowe zasady ustalania prawa do świadczeń, ich wysokości i podstawy wymiaru. Nadal zatem w ramach ustawy, po jej zmianie, ubezpieczonym będzie przysługiwał zasiłek chorobowy, macierzyński, opiekuńczy, wyrównawczy i świadczenie rehabilitacyjne.
WAŻNE!
Nowa ustawa poszerza krąg osób, którym przysługują zasiłki chorobowe, o osoby niemogące wykonywać pracy z powodu badań lekarskich przewidzianych dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz ze względu na poddanie się zabiegowi ich pobrania.
Osoby poddające się takim badaniom, po przedstawieniu zwolnienia lekarskiego na druku ZUS ZLA oraz dodatkowego zaświadczenia informującego o przyczynie zwolnienia lekarskiego, będą miały prawo do zasiłku chorobowego.
Czy w związku ze zmianą przepisów zasiłkowych zmienia się długość okresu, w jakim przysługują te świadczenia?
Ustawa nowelizująca zmieniła podstawowy okres wypłaty zasiłku chorobowego, który obecnie został wydłużony ze 180 do 182 dni.
Nie ulega zmianie okres zasiłkowy w przypadku niezdolności do pracy spowodowanej gruźlicą i nadal wynosi 270 dni.
WAŻNE!
Okresy 182 i 270 dni to maksymalne okresy wypłaty zasiłków, które nie będą mogły być przedłużane.
Dotychczas po wyczerpaniu podstawowego okresu zasiłkowego osoba nadal niezdolna do pracy z powodu choroby mogła starać się o przedłużenie go maksymalnie o kolejne 3 miesiące, gdy dalsze leczenie lub rehabilitacja rokowały odzyskanie zdolności do pracy.
Nowe przepisy nie przewidują możliwości przedłużenia okresu zasiłkowego. Jeśli po okresie pobierania zasiłku chorobowego ubezpieczony nie odzyska zdolności do pracy, będzie mógł starać się o prawo do świadczenia rehabilitacyjnego.
Nie uległ zmianie okres pobierania zasiłku opiekuńczego, który nadal będzie przysługiwał nie dłużej niż przez 14 albo 60 dni w roku kalendarzowym.
Bez zmian będzie można ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej niż przez 12 miesięcy.
Zasiłek wyrównawczy będzie przysługiwał jak dotąd przez okres rehabilitacji zawodowej. Prawo do tego zasiłku ustaje z dniem zakończenia rehabilitacji zawodowej albo z dniem przesunięcia do innej pracy, nie później jednak niż po 24 miesiącach od dnia, w którym ubezpieczony będący pracownikiem podjął rehabilitację.
Ustawa nie wprowadza również zmian w Kodeksie pracy w zakresie wynagrodzenia za czas choroby, który wynosi łącznie 33 dni w roku kalendarzowym, oraz wymiaru urlopu macierzyńskiego. Nie zmienia się więc również okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego.
Wiem, że dokonane zmiany dotyczą wysokości podstawy wymiaru świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Co zmienia się w tym zakresie?
Nowa ustawa nie przewiduje możliwości podwyższenia do 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego od 91. dnia nieprzerwanej niezdolności do pracy. Za to zasiłek chorobowy w takiej wysokości będzie przysługiwał osobom niezdolnym do pracy z powodu poddania się badaniom przewidzianym dla dawców komórek, tkanek i narządów albo z powodu poddania się zabiegowi ich pobrania.
WAŻNE!
Zasiłek chorobowy w wysokości 100% podstawy wymiaru z tych przyczyn będzie przysługiwał nawet wtedy, gdy niezdolność do pracy będzie przypadała w czasie pobytu w szpitalu.
Dla dawców komórek, tkanek i narządów albo osób poddających się zabiegowi ich pobrania do 100% podwyższono też wynagrodzenie za czas choroby pracownika wypłacane przez 33 dni w roku kalendarzowym.
Nowelizacja ustawy zmieniła również wysokość świadczenia rehabilitacyjnego, który za okres pierwszych trzech miesięcy (90 dni) wynosi 90% podstawy wymiaru, a za kolejne miesiące, jak dotychczas – 75%. Zachowana została dotychczasowa wysokość świadczenia rehabilitacyjnego w razie niezdolności do pracy przypadającej w okresie ciąży.
WAŻNE!
Świadczenie rehabilitacyjne nie będzie podwyższane do 100% za okres niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem w drodze do pracy i z pracy.
Ustawa nie wprowadza zmian w ustawie wypadkowej, więc zasiłek chorobowy, zasiłek wyrównawczy i świadczenie rehabilitacyjne przysługujące na podstawie przepisów tej ustawy nadal przysługują w wysokości 100% podstawy wymiaru.
W niezmienionej wysokości (80% podstawy wymiaru) będzie przysługiwał zasiłek opiekuńczy. Zasiłek chorobowy jak dotychczas wynosi 80% podstawy wymiaru, a 70% w razie niezdolności przypadającej na pobyt w szpitalu. Jeżeli choroba powstała w okresie ciąży lub jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy i z pracy, zasiłek przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru. Nie zmieniła się również wysokość wynagrodzenia za czas choroby, które jak dotychczas gwarantuje pracownikowi 80% podstawy wymiaru zasiłku.
Nasz zakład pracy jest zobowiązany do wypłaty zasiłków z ubezpieczenia chorobowego. Obecnie kilku pracowników przebywa na zwolnieniach lekarskich, a jedna z pracownic na zasiłku macierzyńskim. Czy z chwilą wejścia w życie nowelizacji ustawy zasiłkowej zmieniają się zasady ustalania i wypłaty zasiłków dla tych pracowników?
Pracownikom, którzy nabyli prawo do świadczeń przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, należy w dalszym ciągu wypłacać świadczenia na dotychczasowych warunkach i w dotychczasowej wysokości. Będzie im zatem przysługiwał okres zasiłkowy wynoszący 180 dni oraz będą mogli starać się o jego przedłużenie o dalsze 3 miesiące. Podstawa wymiaru zasiłków, jak dotychczas, powinna być ustalona z 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, chyba że ich wynagrodzenie ulega znacznym wahaniom; wtedy do podstawy wymiaru przyjmuje się wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy.
Korzyści
Podstawy tej nie należy ustalać na nowo w związku z wejściem w życie nowelizacji.
Przykład
Pracownica do 30 marca 2005 r. przebywa na urlopie macierzyńskim i pobiera zasiłek macierzyński. Prawo do świadczenia zostało ustalone przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej. Nie zmienia to sytuacji pracownicy, której nadal przysługuje zasiłek macierzyński w tej samej wysokości co dotychczas.
Jakie zmiany wprowadziła ustawa nowelizująca zasiłki z ubezpieczenia chorobowego w zakresie ustalania podstawy wymiaru świadczeń dla pracowników?
W tym zakresie dokonano tylko jednej zmiany. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków dla pracowników pod uwagę będzie brane wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy. Dotychczas podstawę wymiaru świadczeń pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Zmiana ta spowodowała ujednolicenie zasad ustalania podstawy wymiaru do okresu, z którego wynagrodzenie lub przychód stanowi podstawę wymiaru zasiłków, w stosunku do wszystkich pracowników ze stałym wynagrodzeniem miesięcznym, z wynagrodzeniem zmiennym, z wynagrodzeniem ulegającym znacznym wahaniom ze względu na charakter wykonywanej pracy lub zasad wynagradzania i ubezpieczonych niebędących pracownikami.
Czy przewidziane są odrębne uregulowania dla okresów przejściowych? Czy należy od nowa ustalać podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, jeżeli przerwa między jednym a kolejnym zwolnieniem była krótsza niż 3 miesiące? Czy przy ustalaniu tego świadczenia dla pracownika powinnam przyjąć podstawę wymiaru z 6 czy 12 miesięcy kalendarzowych?
Przy ustalaniu zasiłku chorobowego na podstawie nowych przepisów należy do podstawy wymiaru przyjąć wynagrodzenie za ostatnich 12 miesięcy kalendarzowych, nawet jeżeli przerwa między kolejnymi zwolnieniami lekarskimi była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe (art. 12 ust. 5 ustawy nowelizującej).
Co do zasady, podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe. Zasada ta nie obowiązuje, gdy po wejściu w życie nowelizacji ma miejsce przerwa w pobieraniu zasiłku albo nastąpi zmiana rodzaju pobieranego zasiłku.
Przykład
Pracownik pobierał zasiłek chorobowy w okresie od 31 stycznia do 14 lutego 2005 r., a następnie od 15 do 18 lutego 2005 r. uzyskał prawo do zasiłku opiekuńczego. Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego będzie stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. W tej sytuacji nie ma wpływu na ustalenie podstawy wymiaru fakt, że między okresami pobierania zasiłków nie było żadnej przerwy.
Zagrożenie
Gdy w nowym stanie prawnym prawo do zasiłku powstanie po przerwie, należy ustalić podstawę wymiaru biorąc pod uwagę wynagrodzenie za okres 12 miesięcy kalendarzowych.
Przykład
Pracownik pobierał zasiłek chorobowy w okresie od 15 grudnia 2004 r. do 10 stycznia 2005 r., a następnie po przerwie chorował w okresie od 21 do 25 lutego 2005 r. Choroba pracownika przypadła na okres po wejściu w życie przepisów nowelizacyjnych, zatem podstawę wymiaru zasiłku chorobowego dla tego pracownika ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia wypłaconego za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Nie ma znaczenia, że między okresami pobierania zasiłków przerwa jest krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe.
• art. 6 ust. 2 pkt 2, art. 8, art. 10, art. 11 ust. 2, art. 18–19, art. 36 i art. 43 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU nr 60, poz. 636 ze zm.),
• art. 1, art. 2 i art. 12 ust. 5 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2005 r. nr 10, poz. 71).
Renata Górecka
główny specjalista, Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Źródło:
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.