Pracownik ma prawo dochodzić przed sądem pracy odszkodowania za rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy. Każda jednak ze stron rozwiązanego stosunku pracy będzie mogła przedstawiać sądowi swoje racje. Pracodawca może próbować powoływać się na to, że trudności finansowe, które spowodowały nieopłacenie przez niego składek na ZUS, wynikały z przyczyn niezależnych od pracodawcy.
Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika (art. 55 § 11 k.p.). W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.
Obowiązek zgłoszenia pracownika do ubezpieczeń społecznych oraz do ubezpieczenia zdrowotnego jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy. Jest to przede wszystkim obowiązek publicznoprawny realizowany wobec ZUS, jednak kształtuje on sytuację prawną również pracownika. Od wysokości zgromadzonych składek na koncie pracownika w ZUS zależy późniejsza wysokość jego emerytury. Wprawdzie pracownik nie poniesienie szkody, jeśli pracodawca zapłaci zaległe składki wraz z odsetkami, jednak wydaje się, że kryterium poniesienia szkody nie jest konieczne do zastosowania przez pracownika rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, a następnie dochodzenia odszkodowania. Dochodząc odszkodowania przed sądem pracy za rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, pracownik będzie musiał jednak udowodnić, że postępowanie pracodawcy cechowało się winą umyślną lub rażącym niedbalstwem (wyrok SN z 4 kwietnia 2000 r. - I PKN 516/99, OSNP 2001/16/516). Pracodawca będzie się mógł natomiast bronić twierdzeniem, że jego zła sytuacja finansowa, która spowodowała zaległości w opłacaniu składek na ZUS za pracowników, spowodowana była np. załamaniem się na rynku gospodarczym, na którym działa pracodawca, jak również że nieopłacanie przez niego składek miało miejsce tylko przez jeden, kilkumiesięczny okres, a ponadto pracodawca zapłacił składki wraz z odsetkami dobrowolnie, a nie wskutek kontroli inspektora ZUS czy prowadzonej egzekucji. Ostatecznie jednak o odszkodowaniu rozstrzygnie sąd pracy.
Odpowiedziała Katarzyna Tryniszewska