Pracownik, który nie ma bieżącego orzeczenia o stanie zdrowia, nie może wykonywać swych obowiązków, ponieważ pracodawca musi mieć pewność, że nie istnieją przeciwwskazania związane z określonym stanowiskiem. Jest to bowiem badanie pracownika pod kątem jego indywidualnych predyspozycji do pracy na określonym stanowisku, w określonych warunkach, z uwzględnieniem czynników szkodliwych i uciążliwych występujących w środowisku pracy i wpływających na stan zdrowia pracownika.
Pracodawca zobowiązany jest prawnie do posiadania umowy z wybraną placówką medyczną na zapewnienie opieki profilaktycznej swoim pracownikom. Umowa taka powinna być zawarta na okres nie krótszy niż jeden rok.
Badania wstępne
Badania wstępne są wykonywane przed podjęciem pracy przez pracownika, na które kieruje go pracodawca.Takie badania muszą wykonać:
• osoby przyjmowane do pracy,
• pracownicy młodociani (którzy nie ukończyli 18 lat) przenoszeni na inne stanowiska pracy,
• inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.
Badania wstępne mają na celu określenie, czy cechy fizyczne i psychiczne kandydata na pracownika umożliwiają mu wykonywanie danej pracy w warunkach, jakie zostały na określonym stanowisku stwierdzone, bez ryzyka wystąpienia niekorzystnych zmian w stanie zdrowia. Sprawdzają także, czy u kandydata do pracy nie występuje choroba mogąca stanowić zagrożenie dla współpracowników lub w wyniku kontynuowania pracy w określonych warunkach środowiskowych mogłaby ulec zaawansowaniu.
Każdy pracownik przed przystąpieniem do pracy musi okazać zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania określonej pracy. Z obowiązku tego nie zwalnia fakt posiadania ważnego zaświadczenia lekarskiego z poprzedniego zakładu pracy ani też poddanie się specjalistycznym badaniom lekarskim, stwierdzającym zdolność do wykonywania określonego zawodu. Warto wiedzieć, że pracodawca nie może dopuścić do pracy osoby bez aktualnego zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na wskazanym stanowisku.
Badania okresowe
Badania okresowe także są wykonywane na zlecenie pracodawcy. Podlegają im wszyscy pracownicy, jednak częstotliwość ich wykonywania nie jest jednakowa dla każdego zatrudnionego - zależy przede wszystkim od rodzaju wykonywanej pracy.
Pracownicy przechodzą badania okresowe:
• co dwa lata, jeżeli pracownik jest narażony na wdychanie szkodliwych pyłów lub oparów,
• co trzy lata, jeżeli w zakładzie pracy panuje gorący mikroklimat (po 45. roku życia badania takie muszą być wykonywane co dwa lata),
• co cztery lata, jeżeli pracownik stale korzysta z komputera,
• co pięć lat - pracownicy biura niekorzystający z komputerów.
Lekarz może wyznaczyć krótszy termin następnego badania, jeżeli uzna, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy lub pracownika. Termin badania okresowego powinien zawsze zostać określony w zaświadczeniu lekarskim wydanym po badaniu wstępnym lub poprzednim badaniu okresowym.
Okresowe i kontrolne
W przypadku zmiany pracodawcy termin ważności zaświadczenia wydanego w czasie zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy traci ważność. Badania kontrole są z kolei wykonywane (również na wniosek pracodawcy) po dłuższej chorobie pracownika. Powinny być wykonywane u wszystkich pracowników, którzy byli niezdolni do pracy dłużej niż 30 dni z powodu choroby. Pracodawca nie może dopuścić takiej osoby do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań do ponownego zatrudnienia na określonym stanowisku.
Izabela Rakowska-Boroń
izabela.rakowska@infor.pl