Outplacement to program skierowany do pojedynczych osób, które pozostały bez pracy, a także do grup pracowniczych, które pracodawca był zmuszony zwolnić z określonych przyczyn. Ten proces wspomaga pracowników emocjonalnie i finansowo, poprzez znalezienie im nowego źródła dochodu. Podbudowuje w osobach zwolnionych poczucie wartości, przydatności zawodowej i społecznej.
Jeśli zwolnienie leży po stronie pracodawcy, ważne jest wsparcie pracownika, zgodne z realnymi możliwościami danej firmy. Pomoc powinna być rzeczowa i rzetelna. Istotną rolę powinien odegrać zewnętrzny doradca, który jasno określi sytuację, w jakiej znalazł się pracodawca, i uświadomi pracownikowi, czemu ma służyć przeprowadzany program.
Oczywiście, nie każdy pracodawca ma możliwość zaproponowania pracownikom rozbudowanych programów outplacementowych, dlatego istnieje wiele rozwiązań pośrednich:
- outplacement dla kilku firm jednocześnie,
- outplacement z dobranymi przez klienta elementami, np. z wyłączeniem porad psychologicznych,
- programy dofinansowane przez UE i powiązane z doradztwem zawodowym.
Korzyści dla pracowników
Korzyści odnoszą się zarówno do sfery zawodowej, jak emocjonalnej i rodzinnej. Każde zwolnienie wiąże się bowiem z powstaniem wątpliwości we własne kompetencje i umiejętności. To obniżenie samooceny, akceptacji społecznej i poziomu zaufania wobec innych. Program outplacementu może pomóc pracownikowi na wielu płaszczyznach:
- otrzymuje profesjonalną pomoc i umiejętność odnalezienia się na rynku pracy; poznaje własne zalety, które może wykorzystać u kolejnego pracodawcy; dokształca się i znajduje nową posadę,
- oszczędza czas, koszty i zwiększa efektywność w poszukiwaniu zatrudnienia,
- poprzez rozmowy z potencjalnymi pracodawcami, umiejętności autoprezentacji wzrasta samoocena pracownika, a tym samym jego zadowolenie i motywacja do działania,
- pracownik czuje zaangażowanie byłego pracodawcy, istotny jest fakt, że mimo trudnej sytuacji, pracodawca nadal interesuje się losem pracownika,
- obniża się lęk związany z niepewnością jutra - osoba zwolniona wie, że program outplacementu stwarza dla niej nowe możliwości,
- zmniejsza stres związany ze zmianą pracy,
- istnieje możliwość skorzystania z pomocy psychologicznej, doradztwa zawodowego, szkoleń finansowanych przez byłego pracodawcę.
Rodzaje outplacementu
- Program grupowy - przygotowywany z myślą o zwolnieniu większej liczby pracowników. Często ma miejsce na terenie zakładu pracy, rozpoczynając się od spotkań grupowych, a kończąc na indywidualnych. Czas outplacementu uzależniony jest od liczby zwalnianych pracowników, okresu wypowiedzenia i przyczyn redukcji personelu.
- Program indywidualny - ukierunkowany na konkretną osobę, często specjalistę lub menedżera, z którym pracodawca musi się rozstać. Ważne jest intensywne działanie, które pozwoli na uzyskanie satysfakcjonującej posady. Program indywidualny ma na celu złagodzenie procesu zwolnienia i utrzymanie dobrych relacji.
Skąd się wziął outplacement
Początki outplacementu to rok 1945, kiedy amerykańscy żołnierze wracający z frontu musieli od nowa nauczyć się funkcjonować w społeczeństwie i uzyskać nową pracę. Podjęto odpowiednie kroki, aby rozwiązać problem - badano przydatność zawodową byłych żołnierzy, pomagano im w tworzeniu aplikacji na określone stanowiska, uczono zachowań wobec pracodawcy. Zainteresowanie i zapotrzebowanie na tego typu usługi okazało się tak wielkie, że w ciągu kilku lat zaczęły powstawać firmy doradcze, które specjalizowały się w obsłudze klientów indywidualnych i instytucjonalnych. W związku z automatyzacją procesów produkcyjnych i rozwojem gospodarczym wiele firm musiało zredukować zatrudnienie, a ich pracownicy zostali bez pracy. Pomocne okazały się firmy doradcze, zajmujące się outplacementem, tzw. monitorowanym zwalnianiem. Korporacja zgłaszała się do firmy doradczej i za odpowiednią kwotę przeprowadzany był na jej rzecz odpowiedni program - zwolniony pracownik był informowany o nowych możliwościach na rynku, w przypadku braku kwalifikacji szkolony, a także wspomagany finansowo. W późniejszym czasie całościowy program zwolnień monitorowanych został zredukowany (co ma miejsce do tej pory), a w jego skład zaczęły wchodzić jedynie porady psychologiczne dla osób zwolnionych i ich rodzin, doradztwo zawodowe, planowanie ścieżki kariery.
Wpływ zwolnień monitorowanych na pozycję pracodawcy
Mimo kosztów, jakie pracodawca musi ponieść z tytułu redukcji personelu, outplacement niesie ze sobą wiele długoterminowych korzyści:
- szacunek osób pozostających w firmie wobec pracodawcy i wzrost ich lojalności,
- zaangażowanie pracodawcy w sprawy pracownicze poprawia atmosferę, a lepsze warunki pracy sprzyjają motywacji i wydajności; outplacement przyczynia się więc do wyższej efektywności firmy,
- eliminacja lub redukcja kosztów związanych z ewentualnymi odszkodowaniami i rozprawami sądowymi,
- uznanie obecnych i potencjalnych klientów, a także przyszłych pracobiorców, lepszy wizerunek firmy i jej wyższa pozycja na rynku.
Sylwia Szykuła