Skierowanie od pracodawcy
Jednym z uprawnień, które mają umożliwić pracownikowi skuteczne ukończenie nauki, jest urlop szkoleniowy.
W przypadku gdy pracownik podejmie naukę w szkole (np. szkole podstawowej, ponadpodstawowej, szkole wyższej) na podstawie skierowania zakładu pracy, będzie mu przysługiwać urlop szkoleniowy i zwolnienia z części dnia pracy w wymiarach uzależnionych od rodzaju szkoły.
Takiemu pracownikowi będzie przysługiwało:
- 6 dni roboczych urlopu szkoleniowego - dla pracownika przystępującego do egzaminów końcowych, w tym egzaminów eksternistycznych, w szkołach ponadpodstawowych wszystkich typów,
- 6 dni roboczych urlopu szkoleniowego - dla pracownika, który po ukończeniu szkoły ponadpodstawowej przystępuje do egzaminu dojrzałości,
- zwolnienie z części dnia pracy nieprzekraczające 5 godzin tygodniowo - dla pracownika, który podejmuje naukę w szkole wieczorowej, jeżeli czas pracy nie pozwala na punktualne przybycie na zajęcia.
- urlop szkoleniowy w każdym roku szkolnym w wymiarze do 12 dni roboczych, przeznaczony na udział w zajęciach obowiązkowych (konsultacjach) - dla pracownika, który podejmuje naukę w szkole ponadpodstawowej systemem zaocznym,
- 21 dni roboczych (na studia wieczorowe) lub 28 dni roboczych (na studia wieczorowe) - wymiar urlopu szkoleniowego w każdym roku studiów w szkole wyższej, przeznaczonego na udział w obowiązkowych zajęciach oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminów.
Dodatkowo w ostatnim roku studiów pracownikowi skierowanemu przysługuje dodatkowo 21 dni roboczych urlopu szkoleniowego na przygotowanie pracy magisterskiej (dyplomowej) oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu magisterskiego (dyplomowego),
Z kolei urlop szkoleniowy lub zwolnienie z części dnia pracy dla pracownika skierowanego uczącego się w systemie mieszanym wynosi:
- w części przewidzianej na kształcenie w systemie dziennym - na czas trwania obowiązkowych zajęć,
- w części przewidzianej na kształcenie w systemie wieczorowym i zaocznym - w wymiarze proporcjonalnym do czasu trwania nauki w danym systemie.
Urlop i zwolnienia są w tym przypadku płatne. Obowiązują przy tym zasady jak przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.
W przypadku gdy pracodawca zdecyduje się skierować pracownika na naukę, powinien zawrzeć z nim specjalną umowę precyzującą prawa i obowiązki stron.
Nauka w szkole bez skierowania
Jeżeli pracownik podejmuje naukę w szkole bez skierowania zakładu pracy, pracodawca może udzielić mu bezpłatnego urlopu lub zwalniać go z części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia. W takim przypadku strony powinny na zasadzie porozumienia ustalić wymiar takiego zwolnienia.
Należy zaznaczyć, że okres bezpłatnego urlopu będzie wliczał się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy w zakresie wszelkich uprawnień pracowniczych wynikających z Kodeksu pracy.
Formy pozaszkolne na podstawie skierowania
Pracownikowi, który podejmie naukę w formie pozaszkolnej (np. udział w szkoleniach, studiach podyplomowych), na podstawie skierowania zakładu pracy może przysługiwać urlop szkoleniowy.
Będzie tak, jeśli umowa zawarta między nim i zakładem pracy nie stanowi inaczej.
W przypadku skierowania pracownika na naukę będzie mu przysługiwać zwolnienie z pracy w następującym wymiarze:
- do 28 dni roboczych - na udział w obowiązkowych zajęciach w ciągu całego okresu trwania nauki na studiach podyplomowych zaocznych,
- do 6 dni roboczych (ustalany przez zakład pracy, w zależności od czasu trwania szkolenia i egzaminów) - na przygotowanie się i przystąpienie do egzaminów końcowych dla pracownika skierowanego na wieczorowe i zaoczne studia podyplomowe, kursy wieczorowe i zaoczne oraz seminaria, samokształcenie kierowane, staże zawodowe lub specjalizacyjne (te ostatnie dotyczą pracowników podstawowej działalności służby zdrowia oraz nauczycieli akademickich i pracowników naukowych świadczących usługi w zakresie podstawowej działalności służby zdrowia),
- do 2 dni roboczych w miesiącu - na udział w obowiązkowych konsultacjach dla pracownika skierowanego na kursy zaoczne,
- do 3 dni roboczych w całym okresie samokształcenia - na udział w konsultacjach dla pracownika odbywającego samokształcenie kierowane,
- zwolnienie z części dnia pracy nie przekraczające 5 godzin tygodniowo - dla pracownika skierowanego na wieczorowe studia podyplomowe oraz na kursy i seminaria przysługuje, jeżeli czas pracy nie pozwala na punktualne przybycie na zajęcia,
- dodatkowo pracownikom podstawowej działalności służby zdrowia oraz do nauczycieli akademickich i pracowników naukowych świadczących usługi w zakresie podstawowej działalności służby zdrowia przysługuje urlop szkoleniowy na czas trwania obowiązkowych zajęć wynikających z określonych form dokształcania lub doskonalenia w służbie zdrowia.
Zwolnienie od pracy z tej przyczyny jest płatne według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.
Dokształcanie pozaszkolne bez skierowania
Podobnie jak w przypadku nauki w szkołach pracownikowi podejmującemu naukę w formach pozaszkolnych bez skierowania może być udzielony urlop bezpłatny i zwolnienie z części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia w wymiarze ustalonym na zasadzie porozumienia między zakładem pracy i pracownikiem.
Wykorzystanie urlopu szkoleniowego
Wspomniane powyżej przepisy nie regulują kwestii, w jaki sposób pracownik powinien skorzystać z przysługującego mu urlopu. Jak się wydaje, w przypadku gdy to pracodawca kieruje pracownika na dodatkowe zajęcia, niejako automatycznie udziela pracownikowi wolnego na ten czas.
Oczywiście w praktyce pracodawcy mogą przewidzieć dodatkowy obowiązek pracownika, polegający na konieczności złożenia dodatkowego wniosku w tej sprawie. Miejscem na takie regulacje jest oczywiście umowa dotycząca skierowania pracownika na naukę. Takie rozwiązanie będzie również korzystne dla pracodawcy w przypadku, gdy w chwili podpisywania z pracownikiem umowy o skierowanie na kształcenie nie są jeszcze znane terminy zajęć pracownika.
Przemysław Ciszek
C&C Chakowski&Ciszek