Niedługo kończy mi się urlop wychowawczy. Byłam na nim ponad 2,5 roku. W tym czasie w mojej firmie dużo się zmieniło. Powstały nowe działy, nowe stanowiska. Chciałabym wiedzieć, czy po moim powrocie do pracy pracodawca musi zatrudnić mnie na stanowisku, które zajmowałam przed pójściem na urlop.
Nie
Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu wychowawczego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym. Ważne też, aby wynagrodzenie, jakie pracownik powracający do pracy po urlopie wychowawczym otrzymał, było nie niższe od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem. Oznacza to, że pracownik nie może otrzymać wynagrodzenia niższego niż to, które w dniu jego powrotu do pracy przysługuje na stanowisku, które zajmował on przed urlopem. Przykładowo: jeśli przed urlopem pracownik zarabiał 2,2 tys. zł., a teraz na tym stanowisku wynagrodzenie wzrosło do 3 tys. zł., pracodawca nie może zaproponować mu mniej niż 3 tys. zł.
Podstawa prawna
l Art. 1864 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Czy w czasie urlopu wychowawczego można pracować
Od roku jestem na urlopie wychowawczym. Chciałabym wiedzieć, czy w trakcie tego urlopu mogę wykonywać niewielkie zlecenia na rzecz innej firmy. Myślałam też o podjęciu studiów podyplomowych.
Tak
Pracownik na urlopie wychowawczym może podjąć się pracy zarobkowej u dotychczasowego lub innego pracodawcy, może też rozpocząć prowadzenie działalności albo podjąć naukę lub szkolenie. Pod warunkiem jednak, że nie spowoduje to zaprzestania sprawowania przez pracownika osobistej opieki nad dzieckiem. W przeciwnym przypadku pracodawca, który dowie się, że pracownik takiej opieki dziecku nie zapewnia, może wezwać go do stawienia się w pracy.
Warto też pamiętać, że osoby przebywające na urlopie wychowawczym otrzymujące dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z takiego urlopu nie mogą podjąć pracy w jego trakcie, jeśli nie chcą stracić prawa do tego dodatku. Zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych dodatek ten nie przysługuje bowiem m.in. osobie, która podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową w okresie korzystania z urlopu wychowawczego. Przy czym pojęcie zatrudnienia i innej pracy zarobkowej zostało w ustawie zdefiniowane szeroko. Chodzi tu o wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego, umowy o pracę nakładczą oraz wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych, a także prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej.
Podstawa prawna
l Art. 1862 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
l Art. 3 pkt 22, art. 10 ust. 5 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2006 r. nr 139, poz. 992 z późn. zm.).
Czy pracodawca może skrócić urlop pracownika
W trakcie urlopu wychowawczego pracodawca przysłał mi pismo, w którym zażądał, abym stawiła się do pracy, bo nie opiekuję się dzieckiem. Pracodawca dowiedział się bowiem, że na kilka miesięcy wyjechałam do pracy sezonowej, a dzieckiem w tym czasie zajmowała się moja mama. Czy miał takie prawo?
Tak
Kodeks pracy wymienia dwie sytuacje, których zaistnienie upoważnia pracodawcę do wezwania pracownika do stawienia się do pracy. Pracodawca ma takie prawo w razie ustalenia, że:
- pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
- z urlopu wychowawczego korzystają w tym samym czasie (ponad dopuszczalne trzy miesiące) oboje rodzice lub opiekunowie dziecka.
Tak więc w razie ustalenia, że pracownik wykorzystuje urlop niezgodnie z jego przeznaczeniem, pracodawca ma prawo wezwać go do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia wiadomości o zaprzestaniu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przez pracownika i nie wcześniej niż po upływie trzech dni od dnia wezwania. Pracownik jest zobowiązany takie polecenie pracodawcy wykonać. Jak podkreśla Władysław Patulski (Kodeks pracy, Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2005 r.), jeśli zdaniem pracownika pracodawca nie miał podstaw, aby odwołać go z urlopu, pracownik może domagać się przed sądem pracy ustalenia (w trybie art. 189 kodeksu postępowania cywilnego), że urlop wychowawczy wykorzystywany był zgodnie z przepisami. Bezzasadne uchylanie się pracownika od podjęcia pracy, po skróconym okresie urlopu wychowawczego, może skutkować rozwiązaniem przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 52 k.p.
Podstawa prawna
l Art. 1862 par. 2 i 3 ustawy z 26 czerwca 1074 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Czy można wcześniej wrócić do pracy
W ubiegłym roku poszłam na urlop wychowawczy, który zgodnie z ustaleniami miał trwać 2,5 roku. Teraz moja sytuacja rodzinna zmieniła się i mogłabym wrócić do pracy. Czy mogę zrezygnować z urlopu wychowawczego?
Tak
Pracownik ma prawo podjąć decyzję o skróceniu okresu korzystania przez niego z urlopu wychowawczego. Wystarczy tylko, aby zawiadomił o tym pracodawcę. Nie musi też uzasadniać swojej decyzji. Termin, w którym będzie mógł rozpocząć pracę, zależy jednak od zachowania pracodawcy. Jeśli wyrazi on zgodę na wcześniejszy powrót pracownika do pracy, pracownik może rozpocząć pracę w każdym czasie, nawet niezwłocznie. Pracownik może też zrezygnować z urlopu wychowawczego bez uzyskania zgody pracodawcy. Musi tylko powiadomić go o swojej decyzji najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy. W takiej sytuacji pracodawca nie może odmówić dopuszczenia pracownika do pracy. Gdyby tak się jednak stało, pracownik może domagać się przed sądem dopuszczenia go do pracy oraz wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, jeśli wykaże, że był gotowy do jej świadczenia.
Podstawa prawna
l Art. 81 par. 1, art. 1863 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. nr 21, poz. 94 z późn. zm).
Czy można wycofać wniosek o urlop
Kilka dni temu złożyłam wniosek o udzielenie mi urlopu wychowawczego. Chciałabym wiedzieć, czy mogę jeszcze zmienić zdanie i wycofać wniosek o urlop.
Tak
Wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego pracownik składa pracodawcy w formie pisemnej na dwa tygodnie przed rozpoczęciem okresu, w którym zamierza korzystać z tego urlopu. Jeżeli wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego zostanie złożony bez zachowania tego terminu, pracodawca udziela urlopu wychowawczego nie później niż z dniem upływu dwóch tygodni od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie tego urlopu.
W ciągu wspomnianych dwóch tygodni pracownik może jeszcze rozmyślić się i wycofać wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego. Musi to jednak zrobić nie później niż na siedem dni przed rozpoczęciem tego urlopu. Swoje oświadczenie pracownik musi złożyć w formie pisemnej.
Podstawa prawna
l Art. 281 par. 5 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. nr 21, poz. 94 z późn. zm).
l Par. 4 rozporządzenia ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 16 grudnia 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz.U. nr 230, poz. 2291).
MAŁGORZATA JANKOWSKA