REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pracownik musi zapłacić karę umowną za samo złamanie zakazu

Ryszard Sadlik
Ryszard Sadlik

REKLAMA

Zawierając umowę o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia, strony mogą zamieścić w niej zapisy przewidujące prawo do kary umownej na rzecz pracodawcy w razie naruszenia tego zakazu przez pracownika.

 

 

REKLAMA

Zakaz konkurencji wynikający z przepisów kodeksu pracy pozwala na zawarcie z pracownikiem odrębnej od umowy o pracę umowy o zakazie konkurencji na czas po ustaniu stosunku pracy. W myśl bowiem art. 1012 par. 1 k.p. z pracownikami mającymi dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, można zawrzeć umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

W razie gdyby doszło do naruszenia przez byłego pracownika zobowiązań wynikających z zawartej umowy o zakazie konkurencji (np. w razie podjęcia pracy dla konkurencji), pracodawca może dochodzić od niego odszkodowania za poniesione z tego powodu szkody, przy czym, choć właściwy będzie tu sąd pracy, to jednak o roszczeniach pracodawcy będą decydowały przepisy kodeksu cywilnego o odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 k.c.). Poszkodowany pracodawca będzie mógł dochodzić odszkodowania w pełnej jego wysokości, a więc zarówno wyrównania strat, jak i zwrotu utraconych korzyści, które by osiągnął, gdyby pracownik nie wyrządził mu szkody.

Wykazanie wysokości szkody może być czasami dość trudne. Dlatego korzystne dla pracodawców jest umieszczanie w umowie zapisu przewidującego karę umowną. Zapis taki powinien określać wysokości kary umownej oraz wskazywać, kiedy pracodawca może dochodzić jej zapłaty. Możliwe jest także zamieszczenie w umowie zastrzeżenia, że pracodawca będzie miał prawo dochodzić także odszkodowania przewyższającego tę karę umowną. Tego rodzaju zapisy umowne mogą znacznie ułatwić uzyskanie odszkodowania i powinny także dodatkowo mobilizować pracownika do przestrzegania zakazu konkurencji.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Bez względu na szkodę

Ogólne regulacje dotyczące kar umownych zawiera kodeks cywilny w art. od 483 do 485. Zgodnie z tymi przepisami strony mogą zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy pieniężnej. Zastrzeżenie w treści umowy odpowiedniej kary umownych posiada dla pracodawcy umowy wiele zalet, zwłaszcza w porównaniu z ogólnymi zasadami regulującymi odpowiedzialność odszkodowawczą. Przede wszystkim, w razie niewykonania lub nienależytego wykonania przez pracownika jego zobowiązania, które objęte było zastrzeżeniem o karze umownej, pracodawcy należy się przewidziana kara umowna w wysokości określonej w umowie. Kara ta przysługuje bez względu na faktyczną wysokość poniesionej przez niego szkody. Ponadto nawet brak szkody nie zwalnia byłego pracownika z obowiązku zapłaty kary umownej.

Łatwiejsza procedura

REKLAMA

Zamieszczenie zapisu o karze umownej w istotny sposób wpływa także na ułatwienie dochodzenia zapłaty odszkodowania na drodze sądowej. Powoduje ono bowiem zwolnienie pracodawcy dochodzącego jej zapłaty od konieczności dowodzenia faktu poniesienia szkody, jej rozmiaru oraz związku przyczynowo-skutkowego między zdarzeniem wywołującym szkodę a samą szkodą. W przypadku zastrzeżenia kary umownej obowiązek pracodawcy dochodzącego jej zapłaty ogranicza się bowiem właściwie tylko do udowodnienia, że rzeczywiście wystąpiło zdarzenie będące podstawą obowiązku uiszczenia kary (tj. że doszło do naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji). Bez znaczenia jest przy tym, dlaczego pracownik nie spełnił swego zobowiązania objętego karą umowną i nie dochował zakazu konkurencji.

Zasadą jest, że wysokość kary umownej ma charakter niezmienny i nie może być przedmiotem ewentualnego sporu sądowego między stronami. Wyjątkowo jednak w sytuacji, gdy kara umowna jest nadmiernie wygórowana, sąd może dokonać odpowiedniego zmniejszenia jej wysokości.

Gdy kara jest za wysoka

Karę umowną można by uznać za rażąco wygórowaną np. wówczas, gdy szkoda pracodawcy wynikająca z naruszenia zakazu konkurencji byłaby znikoma, a obciążenie pracownika bardzo znaczne i wskutek tego zachodziłoby jego rażące pokrzywdzenie. Możliwe jest wtedy zmniejszenie przez sąd wysokości kary umownej w sposób proporcjonalny do szkody lub zawinienia. Sąd może więc zmniejszyć w wyroku wysokość należnej pracodawcy kary umownej, np. z 50 tys. zł do 10 tys. zł, jeśli pracownik pracował tylko kilka miesięcy i możliwość wyrządzenia pracodawcy szkody z powodu naruszenia umowy o zakazie konkurencji jest niewielka, przy czym ciężar udowodnienia uzasadniających to okoliczności spoczywa zgodnie z art. 6 k.c. na pracowniku.

PRZYKŁAD

KARA BEZ OKREŚLENIA SZKODY

Pracownik był zatrudniony jako przedstawiciel handlowy. Pracodawca podpisał z nim umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, zastrzegając w niej, że w ciągu roku po rozwiązaniu stosunku pracy nie podejmie on pracy w konkurencyjnym przedsiębiorstwie. Na wypadek naruszenia tego zakazu pracodawca zawarł w umowie o zakazie konkurencji zapis przewidujący karę umowną w wysokości 30 tys. zł. Pracownik jednak już po upływie miesiąca od rozwiązania umowy o pracę zatrudnił się w konkurencyjnym przedsiębiorstwie. Jego dotychczasowy pracodawca wystąpił wówczas do sądu, dochodząc zasądzenia od niego zastrzeżonej kary umownej. W związku z tym, że do złamania zakazu konkurencji niewątpliwie doszło, sąd uwzględnił to powództwo i zasądził od pracownika kwotę 30 tys. zł. Nie musiał przy tym badać, czy pracownik wyrządził pracodawcy faktyczną szkodę i w jakiej wysokości.

ORZECZNICTWO

l W umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej na rzecz byłego pracodawcy w razie niewykonania lub nienależytego wykonania przez byłego pracownika obowiązku powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej (art. 483 k.c. w związku z art. 300 k.p.) - wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 2003 r., I PK 528/02, OSNP 2004/19/336.

l W umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy (art. 1012 k.p.) dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej (art. 483 k.c.) na wypadek naruszenia przez byłego pracownika zakazu konkurencji - wyrok SN z 5 kwietnia 2005 r. (I PK 196/04, OSNP 2005/22/354).

l Zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nie zwalnia dłużnika z obowiązku jej zapłaty w razie wykazania, że wierzyciel nie poniósł szkody - uchwała SN z 6 listopada 2003 r. (III CZP 61/03, OSNC 2004/5/69).

l Jeżeli strony w umowie zastrzegły kary umowne w każdym wypadku


Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ryszard Sadlik, sędzia Sądu Rejonowego w Kielcach


RYSZARD SADLIK

sędzia Sądu Rejonowego w Kielcach

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ceny 2025: Ile kosztuje wykończenie mieszkania (pod klucz) u dewelopera?

Czy deweloperzy oferują wykończenie mieszkań pod klucz? W jakiej cenie? Jak wielu nabywców się na nie decyduje? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Unijne rozporządzenie DORA już obowiązuje. Które firmy muszą stosować nowe przepisy od 17 stycznia 2025 r.?

Od 17 stycznia 2025 r. w Unii Europejskiej zaczęło obowiązywać Rozporządzenie DORA. Objęte nim podmioty finansowe miały 2 lata na dostosowanie się do nowych przepisów w zakresie zarządzania ryzykiem ICT. Na niespełna miesiąc przed ostatecznym terminem wdrożenia zmian Europejski Bank Centralny opublikował raport SREP (Supervisory Review and Evaluation Process) za 2024 rok, w którym ze wszystkich badanych aspektów związanych z działalnością banków to właśnie ryzyko operacyjne i teleinformatyczne uzyskało najgorsze średnie wyniki. Czy Rozporządzenie DORA zmieni coś w tym zakresie? Na to pytanie odpowiadają eksperci Linux Polska.

Kandydaci na prezydenta 2025 [Sondaż]

Którzy kandydaci na prezydenta w 2025 roku mają największe szanse? Oto sondaż Opinia24. Procenty pierwszej trójki rozkładają się następująco: 35,3%, 22,1% oraz 13,2%.

E-doręczenia: 10 najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi

E-doręczenia funkcjonują od 1 stycznia 2025 roku. Przedstawiamy 10 najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi ekspertki. Jakie podmioty muszą posiadać adres do e-doręczeń? Czy w przypadku braku odbioru przesyłek z e-doręczeń w określonym czasie będzie domniemanie doręczenia?

REKLAMA

Brykiety drzewne czy drewno kawałkowe – czym lepiej ogrzewać dom i ile to kosztuje? Zestawienie kaloryczności gatunków drewna

Każdy rodzaj paliwa ma swoje mocne strony. Polska jest jednym z większych producentów brykietów w Europie i znaleźć u nas można bardzo szeroką ich gamę. Brykietowanie to proces, który nadaje drewnu nową strukturę, zagęszcza je. Brykiet tej samej wielkości z trocin dębowych ma taką samą wagę jak z trocin sosnowych czy świerkowych. Co więcej, brykiet z trocin iglastych ma wyższą wartość kaloryczną, ponieważ drewno iglaste, niezależnie od lekkiej wagi, tak naprawdę jest bardziej kaloryczne od liściastego. Do tego jeśli porównamy polano i brykiet o tej samej objętości, to brykiet jest cięższy od drewna.

Ratingi ESG: katalizator zmian czy iluzja postępu?

Współczesny świat biznesu coraz silniej akcentuje znaczenie ESG jako wyznacznika zrównoważonego rozwoju. W tym kontekście ratingi ESG odgrywają kluczową rolę w ocenie działań firm na polu odpowiedzialności środowiskowe, społecznej i zarządzania. Ale czy są one rzeczywistym impulsem do zmian, czy raczej efektowną fasadą bez głębszego wpływu na biznesową rzeczywistość? Przyjrzyjmy się temu bliżej.

Transfer danych osobowych do Kanady – czy to bezpieczne? Co na to RODO?

Kanada to kraj, który kojarzy się nam z piękną przyrodą, syropem klonowym i piżamowym shoppingiem. Jednak z punktu widzenia RODO Kanada to „państwo trzecie” – miejsce, które nie podlega bezpośrednio unijnym regulacjom ochrony danych osobowych. Czy oznacza to, że przesyłanie danych na drugi brzeg Atlantyku jest ryzykowne?

Chiński model AI (DeepSeek R1) tańszy od amerykańskich a co najmniej równie dobry. Duża przecena akcji firm technologicznych w USA

Notowania największych amerykańskich firm związanych z rozwojem sztucznej inteligencji oraz jej infrastrukturą zaliczyły ostry spadek w poniedziałek, w związku z zaprezentowaniem tańszego i wydajniejszego chińskiego modelu AI, DeepSeek R1.

REKLAMA

Orzeczenie o niepełnosprawności dziecka a dokumentacja pracownicza rodzica. MRPiPS odpowiada na ważne pytania

Po co pracodawcy dostęp do całości orzeczenia o niepełnosprawności dziecka? Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odpowiedziało na wątpliwości Rzeczniczki Praw Dziecka. Problem dotyczy dokumentowania prawa do dodatkowego urlopu wychowawczego rodzica dziecka z niepełnosprawnością.

2500 zł dla nauczyciela (nie każdego) - na zakup laptopa. MEN: wnioski do 25 lutego 2025 r. Za droższy model trzeba będzie dopłacić samemu

Nauczyciele szkół ponadpodstawowych i klas I-III szkół podstawowych mogą od poniedziałku 27 stycznia 2025 r. składać wnioski o bon na zakup sprzętu w programie "Laptop dla nauczyciela" – poinformowali ministra edukacji Barbara Nowacka i wicepremier, minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. Na złożenie wniosków nauczyciele mają 30 dni (do 25 lutego 2025 r. – PAP), kolejne 30 dni przeznaczone będzie na ich rozpatrzenie. Bony mają być wręczane w miesiącach kwiecień-maj 2025 r., a wykorzystać je będzie można do końca 2025 roku.

REKLAMA