Szczególną ochronę zatrudnienia pracowników powołanych do służby wojskowej statuują przepisy dwóch aktów prawnych. Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej dotyczy poborowych powołanych do czynnej służby wojskowej. Druga ustawa reguluje sytuację osób odbywających zastępczą służbę wojskową.
Zakres ochrony
Ochrona przyznana osobom odbywającym służbę wojskową jest dość szeroka. Zakazuje bowiem nie tylko wypowiadania czy rozwiązania stosunku pracy, ale także czyni złożone wypowiedzenie bezskutecznym, jeżeli do rozwiązania umowy miałoby dojść już po dniu doręczenia pracownikowi karty powołania do służby wojskowej. W tym drugim przypadku rozwiązanie stosunku pracy możliwe jest tylko na żądanie pracownika.
Powyższe zasady stosuje się nie tylko wobec pracowników zatrudnionych na podstawie umowy na czas nieokreślony, ale także w stosunku do osób odbywających u pracodawcy próbę. W razie upływu okresu próbnego po powołaniu pracownika do czynnej lub zastępczej służby wojskowej umowę taką uważa się za zawartą na czas nieokreślony.
Są pewne wyjątki
W zakresie szczególnej ochrony trwałości zatrudnienia przepisy przytoczonych ustaw przewidują także wyjątki. Pierwszy z nich dotyczy pracowników powołanych do czynnej służby wojskowej, która ma być odbywana w formie jednodniowych ćwiczeń. W takim przypadku szczególna ochrona nie przysługuje.
Kolejne odstępstwo od szczególnej ochrony zatrudnienia powiązane jest z rodzajem umowy o pracę. Jeżeli bowiem pracownik powołany do służby wojskowej zatrudniony jest na podstawie umowy zawartej na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, to umowa taka ulega rozwiązaniu z upływem określonego w niej terminu.
Poza tym zakaz rozwiązania umowy z pracownikiem nie dotyczy sytuacji, gdy zachodzą przesłanki bezzwłocznego rozwiązania umowy o pracę z przyczyn przez niego zawinionych. Ochronę poborowego wyłączają także szczególne okoliczności, jakimi są ogłoszenie upadłości lub likwidacja pracodawcy. W tych przypadkach rozwiązanie stosunku pracy następuje na zasadach ogólnych.
KIEDY OCHRONA NIE OBOWIĄZUJE
Szczególna ochrona zatrudnienia nie dotyczy pracowników:
l powołanych do czynnej służby wojskowej, która ma być odbywana w formie jednodniowych ćwiczeń,
l zatrudnionych na podstawie umowy zawartej na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, która ulega rozwiązaniu z upływem określonego w niej terminu,
l wobec których zachodzą przesłanki bezzwłocznego rozwiązania umowy o pracę z przyczyn zawinionych,
l w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Podstawa prawna
Art. 118 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 z późn. zm.).
Art. 34 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o służbie zastępczej (Dz.U. Nr 223, poz. 2217 z późn. zm.).
Danuta Klucz