REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Długoterminowe umowy o pracę na czas określony, czyli ryzykowne kontrakty dla pracodawców

REKLAMA

Długotrwałe umowy na czas określony mogą być uznane przez sąd za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

W praktyce niektórzy pracodawcy coraz częściej stosują umowy na czas określony zawierane na okres kilku lub nawet kilkunastu lat, w których zamieszczona jest klauzula pozwalająca na rozwiązanie umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Umożliwia to art. 33 k.p., który przewiduje możliwość zastosowania instytucji wypowiedzenia do umowy na czas określony. Zgodnie z nim przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego jej rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem. W przypadku takiej umowy pracodawca może ją łatwo i szybko rozwiązać. Nie musi podawać przyczyny wypowiedzenia, a ponadto wypowiedzenie to podlega kontroli sądu tylko co do zachowania przepisów prawa pracy, natomiast wyłączona jest ocena sądu odnośnie do zasadności wypowiedzenia. Jeżeli jednak umowa zostaje zawarta na długi okres (10 lat), to powstaje ryzyko, że w razie sporu sąd może uznać ją za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego.

Obejście prawa

Zasada wolności umów doznaje ograniczeń już na gruncie prawa cywilnego, które zakłada, że strony zawierające umowę mogą wprawdzie ułożyć stosunek prawny według własnego uznania, jednak jego treść lub cel nie mogą sprzeciwiać się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353 1 k.c.). Poza tym ustalenie długiego okresu trwania umowy na czas określony nie zostało pozostawione całkowicie dowolnemu uznaniu stron stosunku pracy, gdyż umowa taka jako czynność prawna musi odpowiadać swojemu społeczno-gospodarczemu przeznaczeniu (art. 8 k.p.).

W ocenie Sądu Najwyższego, zawieranie długotrwałej umowy o pracę na czas określony, z możliwością jej rozwiązania za dwutygodniowym okresem wypowiedzenia, można postrzegać jako działanie zmierzające do obejścia imperatywnych unormowań zawartych w art. 25 1 par. 1 i 2 k.p., które przewidują, że zawarcie trzeciej kolejnej umowy o pracę na czas określony lub uzgodnienie między stronami w czasie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego wykonywania pracy na tej podstawie jest równoznaczne w skutkach prawnych lub uważa się z mocy prawa za zawarcie umowy o pracę na czas nieokreślony. Zatem zawarcie długoterminowej umowy o pracę na czas określony może prowadzić do stwierdzenia przez sąd nieważności postanowienia dotyczącego rodzaju umowy o pracę (długoterminowej) - już w dacie zawarcia umowy o pracę - oraz do zastąpienia tego nieważnego postanowienia przez odpowiednie przepisy ustawy (art. 58 par. 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.). Taki sam skutek wynika też z art. 18 par. 1 i 2 k.p. w przypadkach, w których zawarcie długotrwałej terminowej umowy o pracę może być ocenione jako mniej korzystne niż przewidują to przepisy prawa (np. gdy zmierza to do obejścia art. 25 1 par. 1 i 2 k.p.), ponieważ zamiast takiego nieważnego uzgodnienia terminowego rodzaju zatrudnienia stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy o zatrudnieniu na podstawie umowy na czas nieokreślony (art. 18 par. 2 k.p.).

Zapłaci pracodawca

Przyjęcie, że długoterminowa umowa o pracę zawarta na czas określony była faktycznie umową na czas nieokreślony, może mieć negatywne skutki dla pracodawcy w przypadku sporu związanego z jej rozwiązaniem. W razie bowiem przyjęcia, że strony wiązała umowa na czas nieokreślony, sąd bada, czy zostały zachowane zasady związane z jej rozwiązaniem za wypowiedzeniem (przykład).

Przykład:

Sprzeczność z zasadami współżycia społecznego

Księgowa była zatrudniona w spółce na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony 12 lat. Zamieszczono w niej zapis dopuszczający jej wcześniejsze rozwiązanie za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Po 4 latach spółka złożyła księgowej wypowiedzenie. Nie wskazała przyczyny wypowiedzenia ani też nie skonsultowała zamiaru dokonania wypowiedzenia ze związkiem zawodowym. Kobieta, nie zgadzając się na takie rozwiązanie umowy, wniosła pozew domagając się odszkodowania w wysokości jej trzymiesięcznego wynagrodzenia. Sąd uznając, że zawarcie umowy na czas określony 12 lat było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego oraz ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa, przyjął, że strony faktycznie łączyła umowa na czas nieokreślony i uwzględnił żądanie powódki.

Sąd Najwyższy przyjął, że wprawdzie niemożliwe jest wskazanie maksymalnej długości trwania umowy zawartej na czas określony, to jednak ich dopuszczalność nie może sprzeciwiać się właściwości (naturze) zobowiązań pracowniczych, uznających prymat zawierania umów o pracę na czas nieokreślony w zgodzie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa oraz zasadami współżycia społecznego. Zawieranie długoterminowych umów o pracę jest zatem uzasadnione wtedy, gdy szczególne przepisy ustawowe w sposób wyczerpujący określają okoliczności i przesłanki dopuszczalności zawierania wyłącznie takich umów bądź gdy strony stosunku pracy jednoznacznie i zgodnie zmierzały tylko do zawarcia umowy terminowej.

Orzecznictwo Sądu Najwyższego:

l Zawarcie długoterminowej umowy o pracę na czas określony (9 lat) z dopuszczalnością jej wcześniejszego rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem może być kwalifikowane jako obejście przepisów prawa pracy, ich społeczno-gospodarczego przeznaczenia lub zasad współżycia społecznego (art. 58 par. 1 i 2 k.c. w związku z art. 300 k.p.)

- wyrok Sądu Najwyższego z 7 września 2005 r., II PK 294/04 OSNP 2006/13-14/207

Ryszard Sadlik
sędzia Sądu Rejonowego w Kielcach

REKLAMA

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
QR Code
Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
System kaucyjny dopiero od 1 października 2025 r. Przedsiębiorcy nie są gotowi, a przepisy trzeba doprecyzować

W Sejmie trwają prace, które mają na celu przesunięcie startu systemu kaucyjnego na 1 października 2025 r. Projekt ustawy w tej sprawie, poza zmianą terminu startu kaucji, wprowadza szereg zmian usprawniających działanie tego systemu.

W Tatrach ratownicy ogłosili zagrożenie lawinowe pierwszego stopnia

Pierwszy stopień zagrożenia lawinowego ogłosili w czwartek ratownicy TOPR. Obowiązuje od wysokości 1800 m n.p.m. Mogą samoistnie schodzić małe i średnie lawiny. 

FPP: Zwiększenie kwoty dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych – inicjatywa legislacyjna

Federacja Przedsiębiorców Polskich podjęła inicjatywę legislacyjną na forum Rady Dialogu Społecznego. Inicjatywa dotyczy zwiększenia kwoty dofinansowań do wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnościami, wypłacanego przez PFRON.

Właściciele mieszkań nie będą mogli chronić się przed ptakami [Projekt ustawy]

Właściciele mieszkań nie będą mogli chronić się przed ptakami. Już jutro posłowie zajmą się propozycją nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt. Co zakłada projekt nowelizacji? Jakie przepisy regulują ochronę ptaków w Polsce?

REKLAMA

Rewolucja w kodeksie pracy 2025. Jakie korzystne dla pracowników zmiany: czterodniowy tydzień pracy, dłuższe urlopy. Czy pracodawcy są gotowi na dodatkowe koszty

Rząd ma w perspektywie trzy wielkie reformy kodeksu pracy i kilka pomniejszych. Czy zmiany dokonają się już w 2025 roku. Kto skorzysta na nich najbardziej. Czy firmy i pracodawcy są w stanie udźwignąć ich koszty?

Filmowi księgowi – znasz ich historie? Rozwiąż quiz!
Księgowi na ekranie to nie tylko liczby i dokumenty, ale też intrygi, emocje i zaskakujące zwroty akcji. Jak dobrze znasz filmy, w których bohaterowie związani są z tym zawodem? Rozwiąż quiz i sprawdź swoją wiedzę o najciekawszych produkcjach z księgowymi w roli głównej!
MSWiA i policjanci: Też chcą mieć odprawę mieszkaniową. W wojsku to 248 000 zł (średnio). W 2023 r. żołnierze dostali tak 1 mld zł

Policja też chce mieć odprawę mieszkaniową: 250 000 zł dla kilku tysięcy policjantów? Jak w 2023 r. średnio 238 000 zł w wojsku dla żołnierzy 

6246,13 zł brutto miesięcznie dla seniorów od 1 stycznia 2025 r. Kto je otrzyma?

W dniu 13 listopada br. Prezydent podpisał ustawę, na podstawie której, seniorom, którzy ukończyli 100 rok życia – przyznawane będzie świadczenie honorowe w wysokości 6246,13 zł brutto miesięcznie, finansowane przez budżet państwa. Przepisy wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2025 r.

REKLAMA

Piecza zastępcza. Od 15 stycznia 2025 r. szykują się zmiany. Centralny Rejestr Pieczy Zastępczej. [Projekt ustawy]

Piecza zastępcza od 15 stycznia 2025 r. Centralny Rejestr Pieczy Zastępczej. [Projekt ustawy]. Co się zmieni 15 stycznia 2025 r. ? Czym jest system pieczy zastępczej oraz Centralny Rejestr Pieczy Zastępczej?

ZUS ogłasza zmiany w emeryturach od 1 grudnia. Jeden błąd i można stracić świadczenie

Od 1 grudnia 2024 roku obowiązywać będą nowe limity dorabiania do emerytury. Zbyt wysokie zarobki mogą doprowadzić do zmniejszenia lub zawieszenia wypłat z ZUS. Kto musi uważać, a kogo zmiany w tym przypadku nie dotyczą? Oto szczegóły.

REKLAMA