Pracodawca ma obowiązek powierzyć pracownikowi po zakończeniu urlopu wychowawczego pracę na dotychczasowym stanowisku.
Często zdarza się, że stanowisko to zajmuje już inny pracownik albo zostało zlikwidowane. W takiej sytuacji pracodawca dopuszcza powracającego po urlopie wychowawczym do pracy na innym stanowisku, które jest równorzędne z zajmowanym przed urlopem lub inne, ale jeśli odpowiada kwalifikacjom pracownika. Wynagrodzenie nie może być wówczas niższe od przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed urlopem (art. 1864 k.p.).
Natomiast, jeżeli pracownik będzie otrzymywał niższe wynagrodzenie, konieczne jest porozumienie lub wypowiedzenie zmieniające. Porozumienie lub wypowiedzenie zmieniające jest wymagane także, gdy w sumie wynagrodzenie nie będzie niższe, ale jeden z jego składników będzie niższy. Dla pracodawcy korzystniejsze jest porozumienie zmieniające, gdyż do wypowiedzenia zmieniającego stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę – art. 42 par. 1 k.p. (przykład)
Jeżeli w czasie, w którym pracownik przebywał na urlopie wychowawczym, pracodawca przeprowadził regulacje płac, powinien je uwzględnić w wysokości wynagrodzenia zaproponowanego pracownikowi po powrocie z urlopu wychowawczego. Może mieć miejsce także sytuacja, gdy pracodawca ma jedynie możliwość zatrudnienia pracownika w innym miejscu pracy, np. pracodawca przeniósł swoją siedzibę. Moim zdaniem, jeżeli dojazd do nowego miejsca nie jest utrudniony, porozumienie albo wypowiedzenie zmieniające nie jest wówczas wymagane.
Często jednak ok azuje się, że poprzednie stanowisko pracownika zostało zlikwidowane, a pracodawca nie ma możliwości zatrudnienia go na stanowisku równorzędnym. W takiej sytuacji pracodawca w zasadzie powinien zatrudnić pracownika na stanowisku, które nie będzie ani równorzędne, ani odpowiadające kwalifikacjom pracownika. Może też wypowiedzieć pracownikowi umowę o pracę. Przyczyna wypowiedzenia będzie wówczas niedotycząca pracownika, a zatem, jeżeli pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, będzie miał obowiązek zastosowania tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych i wypłacenia odprawy.
Pracownik ma prawo odwołać się do sądu pracy zarówno od wypowiedzenia umowy o pracę, jak i od wypowiedzenia warunków pracy lub płacy. W konkretnej sytuacji sąd pracy oceni, czy pracodawca celowo zatrudnił na jego stanowisku nowego pracownika na podstawie umowy na czas nieokreślony.
PRZYKŁAD
Wypowiedzenie warunków pracy i płacy
Pracodawca zatrudniający 50 pracowników postanowił powierzyć pracownicy zatrudnionej na czas nieokreślony, powracającej z urlopu wychowawczego, stanowisko pracy niżej wynagradzane. Wypowiedział pracownicy warunki pracy i płacy. Pracownica nie wyraziła zgody na nowe warunki i umowa o pracę rozwiązała się. Pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownicy odprawę zgodnie z ustawą o zwolnieniach grupowych, gdyż przyczyna wypowiedzenia zmieniającego nie leżała po stronie pracownika.
Ewa Drzewiecka